بهارستان یک گام تا شفافیت رأی

نخستین بار آذرماه سال ۹۶ بود که طرحی با هدف ایجاد شفافیت در آراء نمایندگان با قید یک فوریت و به همت محمدجواد فتحی، نماینده تهران و جمعی دیگر از اصلاح‌طلبان بهارستان تهیه و به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی ارائه شد. از سرنوشت آن طرح جز اینکه «از دستور کار بهارستان خارج شده است» اطلاعی در دست نیست ولی بعد از گذشت حدود یکسال و در مرداد ماه طرحی مشابه و با هدفی یکسان از سوی نمایندگان دوطیف اصولگرا و اصلاح‌طلب تهیه و به اطلاع عموم مردم رسید.

طرح مذکور در ابتدا با ۲۹ امضا تهیه شد ولی در عرض کمتر از یک ماه با افزایش حدود ۹ برابری امضاکنندگان در آستانه تقدیم به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.

موافقان این طرح بر لزوم اطلاع مردم از دیدگاه منتخبشان درباره طرح‌ها و لوایح تاکید می‌کنند و مخالفان نیز از فشارهای احتمالی پایگاه‌های قدرت و تاثیرگذاری بر نظر شورای نگهبان در تایید صلاحیت‌های سخن می‌گویند.

الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، از جمله نمایندگان موافق طرح شفایت آرا نمایندگان محسوب می‌شود. او در همین زمینه می‌گوید: «اشکالی برای اطلاع مردم از دیدگاه نماینده منتخبشان نسبت به موضوعات وجود ندارد.»

این عضو فراکسیون امید در پاسخ به برخی انتقادات مطرح‌شده از طرح شفافیت آرای نمایندگان، بیان می‌کند: «اشکالی وجود ندارد که مردم بدانند نماینده منتخب آنها درباره موضوعات مختلف مطرح‌شده در قوه مقننه چه دیدگاهی داشته و چطور رای داده است.»

حضرتی در مورد دغدغه برخی از نمایندگان مبنی بر تاثیرگذاری شفافیت آرا بر تایید صلاحیت دوره آینده نیز می‌گوید: «نماینده مردم اگر شجاعت اعلام نظر، رای و عقیده نداشته باشد، اشتباه به مجلس آمده است. اطلاع از نظر نمایندگان درباره موضوعات، مهمتر از شورای نگهبان هستند.»

پیدا کردن فردی که در جو کنونی کشور و موافقت عموم مردم و شبکه‌های اجتماعی با طرح شفافیت آرا نمایندگان در مخالفت با این زمینه صحبت کند کاری بسیار سخت است ولی شاید بد نباشد به اظهارات پیشین علی مطهری، نماینده مردم تهران،در این زمینه اشاره کرد.

او با اشاره به نظارت استصوابی شورای نگهبان و ناهمخوانی این مسئله با طرح شفافیت آرا نمایندگان، می‌گوید: «با توجه به نظارت استصوابی شورای نگهبان ممکن است در برخی مسائل مهم کشور نمایندگان ملاحظاتی داشته باشند که اگر رأی‌گیری‌ها علنی شود، نمایندگان مجبور شوند رأی واقعی خودشان را اعلام نکنند. من معتقدم که نمایندگان باید بتوانند آزاد باشند تا مستقل تصمیم بگیرند و رأیی که به طرح و لوایح می‌دهند رأی شخصی خودشان باشد. ما نباید موقعیتی را ایجاد کنیم که نمایندگان محدود شوند و آزادی عملشان را از دست بدهند.»

چند طرح و یک هدف

کار تبلیغاتی درباره طرح شفافیت رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی و فشار رسانه‌ها و افکار عمومی به حدی گسترش یافته است که عملا بسیاری از نمایندگان از هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا را بر آن داشته تا موافقت خود با طرح شفافیت آرای نمایندگان را در صفحات مجازی خود اعلام کنند.

امروز بدون در نظرگیری طرح اولیه که از سوی اصلاح‌طلبان تهیه شده بود، حداقل دو طرح (تا لحظه تنظیم این گزارش) با هدفی یکسان تهیه شده است. نکته عجیب اینجاست که نمایندگان تهیه کننده دو طرح پاسخی برای پرسش چرایی تهیه این طرح‌های یکسان ندارند.

حضرتی از معدود نمایندگانی که در این زمینه حاضر به اظهارنظری کوتاه است. او با تایید تهیه چند طرح به ذکر همین نکته بسنده می‌کند که درباره طرح شفافیت آرا نمایندگان چند طرح تهیه شده است.

«موضوع جنبه تبلیغاتی به خود گرفته است»؛ این هم وصیفی است که یکی از اعضا هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی از اتفاقات رخ داده پیرامون طرح شفافیت آرا نمایندگان دارد.

بدین ترتیب عملا می‌توان دو سناریو را از اقدامات تبلیغاتی اخیر نمایندگان منتتسب به جناحی خاص در نظر گرفت، نخست آنکه آنان می‌دانند این طرح در صحن علنی مجلس شورای اسلامی رای نمی‌آورد و امروز سعی دارند توپ را به زمین جناح رقیب و هیات رئیسه بیندازند و دوم هم اینکه آنان خیالشان از تصویب این طرح راحت است و قصد دارند مالکیت آن را به نام خود ثبت کنند.

نکته تلخ اینجاست که شنیده‌ها از لابی‌های مجلس شواری اسلامی و گمانه‌زنی‌های نمایندگان بر پایه تصویب نشدن این طرح استوار است.

و یک پیشنهاد

با تمام این تفاسیر صحن علنی مجلس شورای اسلامی امروز در یک قدمی بررسی طرح شفافیت آرا وکلای ملت قرار گرفته است، طرحی که در صورت تصویب، باعث خواهد شد تا همگان از آرای نمایندگان ملت در مجلس باخبر شوند.

به این دلیل، یکی از اعضای هیات رئیسه مجلس در همین زمینه بنا را بر تصویب نشدن این طرح گذاشته ولی به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد می‌کند که در صورت تصویب نشدن این طرح، حداقل آرا نمایندگان به این طرح به صورت شفاف و علنی اعلام شود.

نکته ولی اینجاست که امکانات فعلی بهارستان و سیستم‌های رای‌دهی نمایندگان عملا امکان چنین مسئله‌ای را ندارد و در بهترین حالت اسامی موافقان و مخالفان در سایت مجلس شواری اسلامی منتشر خواهد شد. با این حال باید دید بعد از تعطیلات دو هفته‌ای نمایندگان و فروکش جو روانی و کاهش فشارها در شبکه‌های اجتماعی، سرنوشت طرح‌های مرتبط با شفافیت آرا نمایندگان به کجا خواهد رسید.