روایت پدر یک بیمار از نبود دارو: داروخانه‌ها می‌گویند نداریم، خودت پیدا کن!

در گرمای مرداد کنار خیابان ایستاده است و عرق می‌ریزد. جلوی یکی از داروخانه‌های بزرگ تهران. استیصال آن‌قدر در چهره‌اش پیداست که نمی‌شود نرفت و حالش را نپرسید. در جواب این که کمک می‌خواهد یا نه، سری به نشانه تشکر نشان می‌دهد، جرعه‌ای از بطری آب معدنی که در دستش دارد می‌نوشد و نفس عمیقی می‌کشد. نسخه‌ای از جیبش درمی‌آورد و نشان می‌دهد: «آمده‌ام دارو بگیرم.» این را با لهجه کردی می‌گوید. زلزله‌زده است، خانه و زندگی‌شان را در زلزله سرپل ذهاب از دست داده‌اند و حالا با خانواده‌اش هشتگرد زندگی می‌کند: خانه‌مان خراب شده است، گفتند یا وام می‌دهیم یا خودمان برایتان خانه درست می‌کنیم، گفتم پول ندارم که وام را برگردانم، خودتان درست کنید، دستشان درد نکند، خیلی تلاش می‌کنند، زحمت می‌کشند، اما یک خانه دو خانه که نیست، خانه‌های زیادی هست که خراب شده است، طول می‌کشد، ما هم مانده‌ایم تا خانه‌مان را تحویل بدهند.

نگاه متعجبم را می‌فهمد و ادامه می‌دهد: بعد از آن خواستیم کرمانشاه بمانیم اما کار نبود، چاره‌ای جز مهاجرت نداشتیم، گفتیم بیاییم تهران که حداقل کار بیشتر است، اما دیدیم نمی‌توانیم خانه اجاره کنیم، خودتان که حتما می‌دانید، اجاره‌ها خیلی بالاست، فکرش را هم نمی‌کردیم. رفتیم هشتگرد. فقط ما نیستیم، خیلی‌های دیگر هم آمده‌اند، نه فقط هشتگرد، قزوین، کرج، اطراف تهران.

اما حالا چرا تهران، چرا جلوی داروخانه؟ او ادامه می‌گوید: دخترم مریض است، بیماری نقص ایمنی دارد، یعنی گلبول‌‌های خونش درست کار نمی‌کند، باید آمپول بزند، اینترفرون بتا، هر بار باید دو تا آمپول بزند، دستشان درد نکند همیشه به ما دارو می‌دادند، ما هم پوکه‌ها را برمی‌گرداندیم و دوباره آمپول می‌گرفتیم، رایگان، اما حالا که آمده‌ام می‌گویند این دارو نیست، گفتند برو خودت پیدا کن، ما نداریم، گفتند سفارش داده‌اند اما هنوز برایشان نیامده است، من هم که نمی‌توانم صبر کنم، دخترم حتما باید این دارو را مصرف کند وگرنه ممکن است دچار مشکل جدی شود، بالاخره از بازار آزاد این دارو را پیدا کردم، هر آمپول چهارصد هزار تومان، ندارم، دوباره آمدم اینجا که شاید حالا که آزاد می‌فروشند شاید اینجا هم آورده باشند، گفتند نداریم برو همان را بگیر. حالا مانده‌ام چه کنم، به همسرم زنگ زدم گفتم برو از همسایه‌ها پول قرض بگیر که برویم این دارو را بخریم، من یک کارگرم، مگر چقدر درآمد دارم؟ ماهی هم چهارصد هزار تومان پول اجاره‌خانه باید بدهم.

جرعه آب دیگری می‌نوشد و خداحافظی می‌کند و می‌رود. اما این حکایت با رفتن او تمام نمی‌شود. حکایت خیلی‌های دیگر است که این روزها از گرانی یا کمبود دارو شکایت می‌کنند. سر زدن به بسیاری از داروخانه‎ها این را نشان می‌دهد، نگرانی مردم از کمبود یا افزایش قیمت دارو.

اما نظر کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، چیز دیگری است. او در این باره به پانا گفت: بسیاری از کمبود داروهایی که مردم از آن حرف می‌زنند، احساس کاذبی است که به وجود آمده است و تصور می‌شود در اثر تحریم‌ها حتما اتفاقات ناخوشایندی در وضع دارو افتاده است. این در حالی است که اوضاع کمبود دارو مانند گذشته شدت نگرفته است اما به هر حال بعضی داروها هم هستند که در آنها دچار کمبود هستیم و با قراردادهای جدید برای واردات، تلاش می‌کنیم نیاز بازار را تامین کنیم.

او در پاسخ به این که داروی مورد نیاز این پدر کرمانشاهی یعنی اینترفرون بتا هم جزو موارد کمبود دارو است یا خیر، گفت: درمورد این دارو حضور ذهن ندارم اما کاملا وضع دارویی کشور را رصد می‌کنیم و در موقعیت فعلی کمتر از ۵۰ دارو وجود دارد که ممکن است بیماران با کمبود آنها مواجه شوند. بسیاری از این موارد هم مشابه داخلی دارند که به بیماران توصیه می‌کنیم از نمونه‌های داخلی آن استفاده کنند و مطمئن باشند از سلامت و کارایی آن اطمینان حاصل شده که وارد بازار دارویی شده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند حتما باید همان دارو که به آن عادت کرده‌اند را استفاده کنند در حالی که ما توصیه می‌کنیم در سال حمایت از کالای داخلی، به مشابه داروهای خارجی که در کشورمان تولید شده اطمینان کنند.

سخنگوی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه بعضی داروها هستند که مشابه داخلی ندارند و در کشور با کمبود آنها مواجه‌ایم، اضافه کرد: به عنوان مثال داروی وارفارین، هنوز مشابه داخلی ندارد چون تولید آن فرایند پیچیده‌ دارد یا اینکه به ماده اولیه و اصلی آن باید دست پیدا کنیم، این دارو از شرکت‌های خارجی تامین می‌شود که کمی در واردات آن با محدودیت مواجه شدیم اما محموله جدید خریداری شده است و امیدواریم به‌زودی به بازار دارویی کشورمان برسد و مشکل کمبود این دارو هم حل شود.

جهانپور به این سوال هم پاسخ داد که اگر کمبود دارو وجود دارد چرا به قیمت آزاد می‌توان آن داروها را پیدا کرد و این که دیده شده بعضی داروخانه‌ها دارو را به کسانی که بیمه دارند، نمی‌دهند و آن را به قیمت آزاد می‌فروشند: این کار شایع نیست اما به هر حال ممکن است در زنجیره توزیع دارو چنین اتفاقی بیفتد، ما این موارد را رصد و بر آنها نظارت می‌کنیم، از مردم هم می‌خواهیم هرجا با چنین مواردی مواجه شدند، فورا آن را به سامانه ۱۹۰ گزارش کنند تا برخورد کنیم. مخصوصا در وضع فعلی اصلا با چنین مواردی با اغماض برخورد نمی‌کنیم و این‌گونه تخلفات که با سلامت مردم سر و کار دارد بسیار جدی است.