ذخایر ارزی کشور ۱۱۰ میلیارد دلار شد

به گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، بررسی وضعیت بازار ارز کشور نشان می‌دهد ایران به واسطه ارز حاصل از صادرات نفت و فرآورده های نفتی و پتروشیمی همواره دارای تراز تجاری مثبت بوده و طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول در حال حاضر حدود ۱۱۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد.

با این وجود، ‌در ماههای پایانی سال ۹۶ و نیز ابتدای امسال بازار ارز کشور با تلاطمات قابل توجهی همراه بود و نرخ ارز در بازار آزاد طی سه ماهه منتهی به ۲۰ فروردین بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت که دلایل آن را باید در دو دسته عوامل زمینه ای و تشدیدکننده دنبال کرد.

دلایل رشد و تشدید نرخ ارز

مهم ترین عوامل زمینه‌ای که در طول سالیان گذشته ایجاد شده و کشور را از ناحیه نظام ارزی آسیب‌پذیر کرده است، که شامل رشد افسارگسیخته نقدینگی، محدودیت بانک‌های ایرانی در ارتباط با بانک‌های بین‌المللی و به تبع نقل و انتقال وجوه و جایگزین شدن صرافی‌ها، وابستگی مسیرهای انتقال وجوه ارزی کشور به برخی نقاط خاص مانند دوبی در امارات متحده عربی، وابستگی به ارزهای واسط مانند دلار و یورو، وابستگی به پیام‌رسان متمرکز سوئیفت، واردات مدیریت نشده و قاچاق است.

اما عواملی که منجر به تشدید افزایش نرخ ارز شدند، عبارتند از افزایش شدید خروج سرمایه به واسطه نااطمینانی در فضای اقتصادی کشور و اظهارنظرهای مقامات آمریکایی مبنی بر خروج از برجام و نیز ایجاد محدودیت‌های جدید در مسیرهای نقل‌و انتقال ارزی کشور در دوبی، ترکیه و چین که به دلایل مختلف اعم از قانون مالیات بر ارزش افزوده در دوبی، تشدید نظارت‌ها و ... به محدود شدن مسیرهای تنفس ارزی کشور منجر شده و انتقالات ارزی کشور را دشوارتر، پُرریسک تر و پُرهزینه تر کرده و لذا مدیریت بازار ارز را با مشکل مواجه کرده است.

پیش بینی وضعیت ذخایر ارزی

برآوردهایی که از خروج سرمایه از کشور در سال ۱۳۹۶ شده، نشان‌دهنده بیش از ۱۴ میلیارد دلار کسری حساب سرمایه و حدود ۱۲ میلیارد دلار افزایش بدهی ارزی بانک‌ها در نه ماهه اول سال ۱۳۹۶ است. در پی افزایش خروج سرمایه از کشور، از ابتدای سال ۱۳۹۵ تا آذرماه ۱۳۹۶، ذخایر ارزی بین‌المللی کشور ۱۶.۳ میلیارد دلار کاهش یافته است.

مهم‌تر اینکه این روند که از سال ۱۳۹۵ آغاز و در سال گذشته تشدید شده است، احتمالا در سال ۹۷ با خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، وضع دوباره تحریم‌ها و تشدید شرایط سخت اقتصادی ادامه خواهد یافت و ضروری است برای جلوگیری از آن برنامه‌ریزی کرد و اقدامات موثر انجام داد.