سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه: اروپا باید در فرصت کوتاه روشن کند راهکار واقع‌گرایانه برای اطمینان ایران دارد
حسینی: ایستادگی اروپا در مقابل آمریکا تعبیری اغراق‌آمیز است
تهران (پانا) - سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه بر این باور است که هر چند اروپا مخالفت خود را با آمریکا در موضوع برجام نشان داده است، همزمان در موضوعات نامربوط دیگر همچون دفاع موشکی و نفوذ سیاسی ایران اتهامات بی اساس وارد می کند و این در حالی است که اروپا باید در فرصت کوتاه باقی‌ماده روشن کند که راهکار مناسب برای اطمینان طرف ایرانی دارد.
تحولات از ۸ می (۱۸ اردیبهشت) زمان اعلام خروج رسمی آمریکا از برجام با سرعت به جلو حرکت می کنند. وزیر امور خارجه کشورمان تنها چند روز پس از تصمیم دوناد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و در پی تماس‌های تلفنی روسای کشورهای اروپایی با رئیس‌جمهوری کشورمان راهی اولین تور برجامی خود شد تا با همتایانش در گروه ۵ یعنی روسیه، چین و سه قدرت اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) و البته با حضور مسئول هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا دیدار و درباره تضمین‌هایی که می تواند ایران پای تعهد به برجام بدون حضور آمریکا نگه دارد، مذاکره کند.
حصول این دیدارها بیانیه‌ای بود که در بروکسل فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرائت کرد و خبر از مذاکرات آتی اعضای اتحادیه برای دست‌یابی به راه‌های حفظ برجام و تضمین منافع ایران داد؛ مذاکراتی که از فردای همان روز در صوفیه بلغارستان با حضور رهبران ۲۸ عضو اتحادیه اروپا آغاز شد و پس از آن اخبار متعدد از راه‌حل‌هایی که اروپا به دنبال آن است خوراک هر روزه رسانه‌های غربی را تأمین می‌کند.
محمدعلی حسینی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در ایتالیا، که در دوران مذاکرات هسته‌ای منجر به توافق برجام در سال ۲۰۱۵ همراه تیم مذاکره‌کننده ایران بود، در پاسخ به سوالات خبرگزاری پانا درباره بیانیه‌ای که اتحادیه اروپا منتشر کرد و اقداماتی که اروپا در مسیر حفظ توافق هسته‌ای در پیش گرفته است سخن گفت.
او بر این باور است که سیاست یکی به نعل و یکی به میخ یا بیان اظهارات و اعلام مواضع بعضا دوپهلو یا متناقض برخی از مقامات اروپایی اعتماد‌ساز و اطمینان‌بخش نیست و از شک و تردید و نگرانی شرکت‌های اروپایی و غیر اروپایی چیزی کم نمی‌کند بلکه بعضا بر آن می‌افزاید.
حسینی معتقد است اروپا مخالفت خود را با تصمیم آمریکا در خروج از برجام بارها اعلام و تلاش کرد تا آمریکا را از تصمیم خود منصرف کند اما اینکه اروپا بخواهد در مقابل آمریکا بایستد تعبیری اغراق‌آمیز است.
مشروح این گفت‌و‌گو را بخوانید:
مذاکرات بروکسل دور تازه‌ای از گفت‌و‌گو بین ایران و ۵ کشور طرف برجام بدون حضور آمریکا بود؛ نتیجه این مذاکرات را در غیاب آمریکا تا چه اندازه نمایشی از انزوای واشنگتن می دانید؟
انزوای سیاسی آمریکا قبل از اجلاس بروکسل هم مشهود بود. از زمانی که آقای ترامپ توافق هسته‌ای را که توافقی چندجانبه و مورد حمایت جامعه بین‌المللی بود آشکارا به چالش کشید و وعده پاره کردن آن را داد، انزوای سیاسی آمریکا شتاب بیشتری گرفت. تلاش‌های جداگانه‌ای که به‌ویژه از سوی متحدان اروپایی واشنگتن صورت گرفت نیز تغییری در تصمیم آمریکا و نقش آن در تخریب و نقض مکرر برجام نداشت و نهایتا آقای ترامپ خروج کشورش از برجام را رسما اعلام کرد.
با انتشار بیانیه پایانی فدریکا موگرینی در بروکسل، بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که اروپا برای اولین بار در مقابل آمریکا ایستاده است؟ آیا شاهد چنین تقابلی از سوی اروپا هستیم؟ فکر می‌کنید دلیل این رویارویی چیست؟
تعبیر ایستادگی اروپا در مقابل آمریکا را، حداقل تا امروز، اغراق‌آمیز می‌دانم. بله؛ اروپا مخالفت خود را با تصمیم آمریکا در خروج از برجام بارها اعلام و تلاش کرد تا آمریکا را از تصمیم خود منصرف کند. اروپا به دلیل منافع و امتیازات سیاسی، بین‌المللی، اقتصادی و امنیتی که در برجام می‌بیند بر بقای آن و همچنین ضرورت حفاظت از آن تأکید می‌کند و سعی دارد تا در حد توان و ظرفیت خود، آن را از گزند و آسیب طرف آمریکایی مصون نگه دارد.
از سوی دیگر نگاهی به اظهارات و مواضع مقامات بلندپایه فرانسوی، آلمانی و انگلیسی نشان می‌دهد که اولا آنان همزمان با مخالفت با طرف آمریکایی در قضیه برجام، در قضایای نامربوط دیگری مانند توان دفاع موشکی و همچنین نفوذ سیاسی و نقش فعال جمهوری اسلامی ایران در منطقه با مواضع آمریکایی‌ها همراهی و بعضا اتهامات بی‌اساسی را نیز متوجه کشورمان می‌کنند.
همچنین برخی از مقامات اروپایی صریحا از ناتوانی در مقابله با طرف آمریکایی سخن می‌گویند. با این حال اروپا برای رسیدن به هدف خود که ابقا یا احیای برجام است، باید اراده سیاسی و عزم خود را جزم کند و سیاست مستقلانه‌تری درقبال آمریکا پیش بگیرد که منافع جمهوری اسلامی ایران را در قبال تعهدات به شکلی عینی و ملموس و قابل ارزیابی تامین و تضمین کند. این تنها راه باقی مانده پیش روی اروپاست.
با توجه به اینکه بسیاری یکی از دلایل رویارویی اروپا با آمریکا را شخص دونالد ترامپ و جلوگیری از اقدامات او در برهم زدن نظم جهانی در آینده می‌دانند، فکر می‌کنید هر تضمینی از سوی اروپا در آینده برای ایران ماندگار خواهد بود؟ با این مفهوم که تغییر ترامپ یا تغییرات دیگر در آمریکا ممکن است این مخالفت و در نتیجه این تضمین را از بین ببرد؟
تعبیر رویارویی را نیز برای دو طرف اروپایی و آمریکایی که شراکت راهبردی،هم پیمانی و اهداف مشترکی در بسیاری از حوزه‌های دیگر دارند مبالغه‌آمیز می‌دانم؛ گرچه اختلاف‌نظرهایی جدی در بعضی از حوزه‌ها از جمله آب و هوا و محیط زیست و برخی از مقررات اقتصادی بین اروپا و آمریکا قابل مشاهده است.
در صورتی که عزم و اراده جدی در طرف اروپایی باشد و اروپا بپذیرد که در قبال هر دستاورد مهمی،مانند دستاوردهایی که معتقد است در سایه برجام کسب کرده است، باید هزینه و بهای مناسب آن را بپردازد، آنگاه توان و ظرفیت لازم را برای یافتن راهکارهای مناسب به منظور ماندگاری تصمیمات خود در تعامل با ایران خواهد داشت. نمونه‌هایی از این تصمیمات را در گذشته شاهد بوده‌ایم که اروپایی‌ها تصمیم آمریکا را نپذیرفته و مسیر دیگری را برگزیده‌اند. اتخاذ تصمیمات مشابه یا بهره گرفتن از ابتکارات تازه‌تر برای پیشبرد اهداف مورد نظر، قطعا در چارچوب ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالای طرف اروپایی امکان‌پذیر و مقدور است.
فکر می کنید ایران تا چه اندازه می‌تواند به آنچه در بیانیه بروکسل به عنوان راهکارهای تضمین به ایران ارائه شد امیدوار باشد؟ آیا این تضمین‌ها در حوزه‌های نفتی و گاز ، شرکت‌های اقتصادی، تعاملات بانکی و ... با توجه نقش آمریکا در اقتصاد جهان ممکن خواهد بود؟ به عبارتی فکر می‌کنید اروپا می‌تواند تحریم‌های آمریکا را دور بزند؟
اجلاس بروکسل و بیانیه مربوط به آن می‌تواند یک شروع خوبی باشد، لیکن آنچه اهمیت دارد و اروپا باید در فرصت کوتاه باقی‌مانده روشن و مشخص کند راهکارهای مناسب و واقع گرایانه و نیز گام‌های عملیاتی و قابل ارزیابی است که طرف ایرانی را نسبت به تامین و تضمین منافع خود قانع و مطمئن سازد.
سیاست یکی به نعل و یکی به میخ یا بیان اظهارات و اعلام مواضع بعضا دوپهلو یا متناقض برخی از مقامات اروپایی اعتماد‌ساز و اطمینان‌بخش نیست و از شک و تردید و نگرانی شرکت‌های اروپایی و غیر اروپایی چیزی کم نمی‌کند بلکه بعضا بر آن می‌افزاید.
بخش دیگر سوال شما را بنده با طرح این پرسش پاسخ می‌دهم: آیا راهی برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان طرف صد درصد متعهد و مسئول برای ماندن در برجام به غیر از گرفتن تضمین‌ها و تعهدات اجرایی و قابل راستی‌آزمایی برای تامین منافع خود باقی مانده است؟ قطعا خیر. بنابراین طرف‌های دیگری هم که مدعی دفاع و حفاظت از برجام هستند باید مسئولیت خود را در این خصوص در عمل بپذیرند و هر یک سهم خود را ایفا کنند.
در سه روز تور برجامی وزیر امور خارجه به چین روسیه و بلژیک نگرانی‌هایی نیز درباره روسیه مطرح شد. هر چند اظهارات منتسب به معاون وزیر امور خارجه روسیه مبنی بر ضرورت امتیازدهی ایران تکذیب شد اما این نگرانی‌ها از ابتدای آغاز دور جدید مذاکرات برجام اندکی به چشم می‌خورد؛فکر می کنید ایران می‌تواند در این مذاکرات روسیه را به عنوان یک متحد مد نظر قرار دهد؟
ببینید ما در تعاملات سیاسی با طرف‌های مختلف باید واقع‌بین باشیم و درباره رفتار و عملکرد بازیگران و کنشگران مختلف ارزیابی دقیقی داشته باشیم، بر مبنای آن روابط خود را تنظیم کنیم و اتکاء و اعتماد اساسی خود را پس از قدرت زوال ناپذیر الهی بر امکانات، ظرفیت‌ها و قابلیت‌های ملی خود بنا گذاریم.
ارسال دیدگاه