بازار تاریخی اردبیل

از تقسیم‌بندی کلی بازار اردبیل می‌توان به بازار بقالان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه، چاقوفروشان، فرش فروشان ، کلاه‌دوزان و بسیاری سرای دیگر اشاره کرد.

راسته‌های موجود در بازار اردبیل عبارتند از: راسته اصلی بازار، راسته قیصریه، علافان، راسته پیرعبدالملک، بازار زرگران، سراجان، پارچه‌فروشان، کفاشان، مسگران، چاقوسازان، آهنگران و سراهای آن‌ها.

در قرن هفتم و هشتم بازار اردبیل رونق فراوان داشته‌است. در دوره‌های بعد، قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه‌ها و سراها از موقوفات بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به‌شمار می‌رفت و درآمد و عواید حاصله به‌مصرف مخارج این بقعه می‌رسید.

بر سر بازارچه شمال شرقی بازار سنگ نوشته ای است که تاریخ ساخت و بانی بازار در آن درج شده اما به علت فرسایش سطح سنگ و عدم اشاره دقیق منابع تاریخی زمان ساخت این بازار مشخص نیست و به روایتی پیش از حکومت صفوی احداث شده است.

قسمت عمده بازار اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شده و ارتباط بعضی از بخش های آن با مرکز بازار از بین رفته است، بطوری که این بازار در حال حاضر در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی (ره) واقع شده و بازدید کنندگان به وضوح می توانند جدایی بازار طلا فروشان را از بازار قیصریه فعلی مشاهده کنند.

روشنایی داخل بازار از طریق روزنه‌های تعبیه شده در پوششهای گنبدی تامین می‌شود که زیبایی بصری بی نظیری به فضای داخلی بازار بخشیده است.

بخش اصلی سرا فضایی مستطیلی می باشد که پوشش آن متشکل از نه گنبد در میانه با چهار ستون مدور از سنگ خارا نگهداری می شود.

از دیگر بخش های مهم بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. این بخش بنایی است مدور با گنبد کروی بلند و ساده که در پایین بنا ۱۲ متر داشته و ارتفاع تقریبی آن ۱۳ متر است.

راسته بازار با قدمت تاریخی که دارد از جمله مهمترین بازارهای تهیه مایحتاج برای اردبیلی ها است بطوری که بازارهای جدیدالتاسیس، پاساژها و فروشگاهها نتوانسته است از پویایی و شور آن بکاهد.

مجموعه تاریخی بازار اردبیل در سال های اخیر از طرف سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده و به شماره 1690 به ثبت تاریخی رسیده است.

بازار تاریخی اردبیل به عنوان محور انسجام عزاداری محلات است بطوریکه هرساله در ماه محرم عزاداری محلات شش‌گانه به ترتیب به همراه شعبات خود در بازار اردبیل انجام می‌شود و به نوعی حرکت دسته‌جات عزاداری در بازار و استقرار و سینه‌زنی و مجدداً حرکت در معابر، انسجامی در سوگ عاشورا به وجود آورده است.

عزاداری محلات اردبیل و حضور در بازار تاریخی که در نزدیکی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی است با نظم ویژه و احترام به پیشکسوتان هر محله و با برنامه‌ای مشخص به ترتیب محلات برگزار می‌شود.