چرا روابط پاستور و بهارستان زمستانی شد

«الخِیر فی ما وَقَع»، بی حرف پس و پیش، بی تشریح و تفسیر، کامل‌ترین توضیح در خصوص روابط این روزهای دو قوه مجریه و مقننه است، قوایی که مسئولان بلند پایه آنها به صورت مستقیم و غیر مستقیم توسط مردم انتخاب و در جمهوری اسلامی، نماد و نشان دموکراسی و مردم سالاری دینی محسوب می‌شوند و به گواه تاریخ هربار که در کنار هم و با احترام متقابل برای نیل به هدفی مشترک تلاش کردند، وضعیت کشور به مراتب بهتر از روزهای جدال این دو قوه بوده است.

روزهای تخاصم، از یکشنبه سیاه تا توهین‌‌های متوالی به ظریف و تیم مذاکره کننده هسته‌ای در زمان انجام مذاکرات در مجلس نهم در خاطر تاریخ ثبت شده است، روزهایی که به تشنج در جامعه، خبرسازی و موج سواری رسانه‌های بیگانه کشید و اختلاف روسای دو قوه را که به نوعی به اختلاف میان سه قوه منجر شد رهبری را نیز به واکنش وا داشت.

حسن روحانی اما به لطف حضور در کنار سیاستمدارانی نامی نظیر مرحوم آیت‌الله اکبر هاشمی به لزوم روابط دوستانه میان دولت و مجلس آگاه بود، از همان ابتدا از در دوستی با مجلس اصولگرای نهم و رئیس نه چندان اصولگرایش وارد شد و از توهین‌ها و تندروهای آن زمان برخی در بهارستان، فرصت‌ها ساخت.

با وجود این، امروز روابط پاستور و بهارستان روزهای خوشی را نمی‌گذراند، هر چقدر که روسای دو قوه روابطی گرم داشته باشند، محیط مجلس چندان با کابینه روحانی و شخص رئیس‌جمهوری مانند گذشته همراه نیست، اما چه شد که کار به اینجا رسید؟

سکانس اول؛ موسسات مالی و اعتباری

جرقه نخستین اختلافات یا روابط غیردوستانه بین مجلس و دولت با مشکلات ایجادشده برای موسسات مالی و اعتباری زده شد، آنجا که نمایندگان، عمدتا اصولگرایان مجلس شورای اسلامی، با اتکا به همین اعتراضات بر لزوم سوال از تیم اقتصادی دولت دوازدهم تأکید کردند.

این نمایندگان اما بعد از مدت کوتاهی پا فراتر گذاشتند و از طرح سوال از شخص رئیس‌جمهوری در خصوص موسسات مالی و اعتباری خبرداده و اعلام کردند که با استناد به قانون اساسی، خواستار حضور روحانی در مجلس شورای اسلامی هستند.

اما روابط حسنه بین علی لاریجانی و حسن روحانی سبب شد موضوع طرح سوال از رئیس‌جمهوری برای مدت نسبتا قابل توجهی در بهارستان سردرگم ماند تا جایی که نمایندگان خواستار سوال را بارها و بارها مجبور به تذکرات شفاهی در جریان برگزاری صحن علنی کرد.

اصلاح‌طلبان و نزدیکان به جریان اعتدال مجلس شورای اسلامی در ابتدا چندان با موضوع طرح سوال از رئیس‌جمهوری همراهی نمی‌کردند و معتقد بودند که این سوال برای مال‌باختگان موسسات مالی و اعتباری پول نمی‌شود اما اوضاع به مرور تغییر کرد و روز گذشته (یکشنبه ۱۳ اسفند) محمود صادقی، نماینده اصلاح طلب مردم تهران در جریان طرح سوال خود از وزیر کشور خطاب به رئیس‌جمهوری گفت که شأن مجلس را حفظ کند و برای پاسخ به سوال نمایندگان در صحن علنی حاضر شود.

شنبده‌های خبرنگار پارلمانی پانا نیز گواه از همراهی بیشتر اصلاح‌طلبان مجلس با موضوع طرح سوال از رئیس‌جمهوری دارد، این نمایندگان با استناد به قانون اساسی سوال از روحانی را حق نمایندگان و نمادی از دموکراسی در ایران اسلامی بیان می‌کنند و خواستار حضور رئیس‌جمهوری در صحن علنی هستند.

بهرام پارسایی، عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پانا در همین خصوص، می‌گوید: «نمایندگان به طور طبیعی حق سوال از رئیس‌جمهوری را بر اساس قوانین کشوری دارند و این امری غیر قابل انکار است اما این را قبول دارم که امروز تعداد نمایندگان اصلاح‌طلب و نزدیک به دولت که خواستار سوال از حسن روحانی و حضور وی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی هستند نسبت به یک یا دو ماه اخیر افزایش یافته است و من به عنوان یک نماینده مجلس که از نزدیک فضا را می بینم نمی‌توانم این مسئله را انکار کنم.»

سکانس دوم؛ طعنه‌های بودجه‌ای

حسن روحانی و تیم اقتصادی‌اش لایحه بودجه سال ۹۷ را در زمان مقرر برای انجام بررسی‌ها تقدیم مجلس شورای اسلامی کردند، بودجه‌ای که روحانی آن را شفاف‌ترین بودجه سال‌های اخیر نامید و در مقابل اعتراضات به برخی مواد آن، نه تنها گلایه نکرد بلکه خواستار توجه بیشتر آنان به مفاد دیگر بودجه و مبالغی که سایر دستگاه‌ها و ارگان‌های نظام دریافت می‌کنند، شد.

نخستین اختلاف بین دولت و مجلس به ویژه بعد از اوج‌گیری ناآرامی‌ها در داخل کشور (دی ماه) بر سر قیمت حامل‌های انرژی بود، دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ افزایش ۵۰ درصدی قیمت حامل‌ها را پیش بینی کرده بود و کمیسیون تلفیق با اتکا به شرایط کنونی جامعه، این مهم را به صلاح ندانست و اقدام به حذف آن کرد.

اقدام دولت در زمینه افزایش قیمت حامل‌های انرژی برخلاف آنچه بسیاری از نمایندگان نزدیک به جناح اصولگرای مجلس گفتند، غیرقانونی نبود، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۹۷ پیشتر در همین خصوص به پانا گفته بود: «افزایش قیمت حامل‌های انرژی و رساندن آن به فوب خلیج فارس مصوبه مجلس (قانون هدفمندی یارانه‌ها) است، نمایندگانی که به این اقدام دولت اعتراض دارند، می توانند مصوبه خود را پس بگیرند، اقدام دولت نه تنها غیر قانونی نیست بلکه در راستای اجرای عین قانون مصوبه مجلس شورای اسلامی است.»

دومین اختلاف، مسئله یارانه بگیران بود ، کمیسیون تلفیق به وضوح در خصوص تعداد حذف‌شدگان از لیست یارانه بگیران در سال ۹۷، نظر دولت را نپذیرفت به طوری که مسئله یارانه‌ها در جریان بررسی جزئیات بودجه چه در بخش هزینه‌ای و چه در بخش درآمدی از جنجالی‌ترین مفاد بود و زمان زیادی برای تصویب آنها صرف شد.

این تفاوت نظر مجلس و دولت در خصوص یارانه‌ها از کلام شخص رئیس‌جمهوری نیز مشخص بود، روحانی در جمع مدیران اقتصادی خود به سابقه حضورش در مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده اشاره کرد و صراحتا گفت که از نمایندگان فعلی نماینده‌تر است.

روحانی اخیرا نیز در سفر به هرمزگان در جمع خبرنگاران محلی این استان در اظهاراتی به افزایش سقف بودجه توسط نمایندگان مجلس اشاره کرد و با گلایه از این مهم گفت که دولت آن مقداری را که بر اساس بررسی‌های دقیق به دست آورده را محقق خواهد کرد.

پارسایی در این مورد نیز با یادآوری اختیارات قانونی مجلس شورای اسلامی بیان می‌کند: «گاهی باید قبول کنیم که انتقادات از مجلس به حق است، یکی از آن زمان‌ها امروز است، شاید افزایش سقف بودجه اقدام مناسبی نباشد چراکه سال گذشته نیز این مهم اتفاق افتاد اما بازهم همان حدود که دولت پیش‌بینی کرده بود، محقق شد اما بازهم بررسی بودجه حق نمایندگان مجلس به عنوان وکلای ملت است و ما نیز تلاش کردیم با بررسی‌های دقیق و با دیدی ملی به بودجه نگاه کنیم و گامی برای توسعه کشور برداریم.»

سکانس سوم؛ نا امیدی از امیدی‌ها

از نخستین روزهای روی کارآمدن امیدی‌ها در مجلس شورای اسلامی، انتظار مجلسی معتدل‌تر ایجاد شد، مجلسی که با همراهی دولت برای پیشبرد اهداف کشور تلاش کند و بیش از پیش شاهد هماهنگی بین کابینه دولت دوازدهم با نمایندگان باشیم.

به جرات می‌توان ادعا کرد این مهم تا یک سال اول حضور اعضای فراکسیون امید در بهارستان عملیاتی شد، اما امید دولت به «امیدی‌ها» رفته‌رفته کاهش یافت، نا‌امیدی‌ای که تنها از سوی دولت نبود و جامعه نیز تا حد قابل توجهی امید خود را نسبت به امیدی‌های بهارستان از دست داده است.

این ناامیدی نتیجه اقدامات نمایندگانی است که منتسب به فراکسیون امید هستند. شکست محمدرضاعارف در رسیدن به کرسی ریاست مجلس که تاحدودی قابل پیش‌بینی بود، شکست در ریاست کمیسیون‌ها، حضور کمرنگ در صحن علنی مجلس، سیاست سکوت و...، همه و همه در کنار هم به عواملی برای نا امیدی از امیدی‌ها بدل شدند.

اما دولت بیکار ننشست و رابطه خود با علی لاریجانی به عنوان رئیس و پر نفوذترین چهره مجلس را افزایش داد. به همان میزان که این رابطه عمیق شد، میانه نمایندگان امید و دولت شکرآب شد. محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید، اخیرا در همین باره گفت که سر آقای رئیس‌جمهوری شلوغ است. این گفته رئیس فراکسیون امید به وضوح نشان از کاهش معنادار ارتباط بین دولت اعتدال و فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی دارد.

روز گذشته نیز فاطمه سلحشوری، نماینده مردم تهران با گلایه از کاهش ارتباط با رئیس‌جمهوری بیان کرد که حدود دو سال است که در انتظار دیدار با روحانی هستند، اما دفتر ریاست جمهوری در پاسخ به این اظهار نظر گفت که دیدار با رئیس‌جمهوری قواعد و ضوابط خاص خود را دارد.

نا امیدی متقابل امیدی‌ها از همراهی و همگاهی دولت با فراکسیون متبوع خود در کنار تلاش‌های اصولگرایان مجلس برای بهانه‌جویی از اقدامات دولت، در کنار هم به عواملی برای سردتر شدن روابط فضای بهارستان با پاستور تبدیل شد.

پارسایی با تایید ضمنی این روایت در این حال یادآور می‌شود که فراکسیون امید همواره آماده همراهی با دولت برای پیش‌برد اهدافش در مجلس است. نماینده اصلاح‌طلب شیراز ه روزهای رای اعتماد گرفتن کابینه روحانی در مجلس اشاره می‌کند و متذکر می‌شود که امیدی‌ها همچنان یکی از قدرت‌های مجلس و از تاثیرگذارترین فراکسیون‌های خانه ملت محسوب می‌شوند.

سکانس پایانی ؛ تاوان سقوط آسمان

سوانح هوایی گاه و بی‌گاه در کشورهای مختلف جهان اتفاق می‌افتند و افکار عمومی را جریحه‌دار می‌کنند، سقوط هواپیمای آسمان در کوه‌های دنا و مرگ ۶۶ تن، حادثه‌ای غم‌انگیز برای ایران و ایرانیان بود اما در عرصه سیاست تاثیرات متفاوتی گذاشت.

نمایندگان نزدیک به جناح اصولگرایان مجلس که از روزها قبل و هر بار بنا به دلایلی متفاوت خواستار استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی بودند با سقوط هواپیمای آسمان فرصت را مناسب یافتند و دم از استیضاح وی زدند.

در کنار او نام علی ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی نیز مطرح شد، ربیعی نیز همچون آخوندی موافقان پر و پا قرصی برای استیضاح شدن در مجلس داشت و اگر وزیران تا همین چند وقت پیش از همراهی اصلاح‌طلبان و اعتدال‌‌گرایان مجلس با خود برای استیضاح نشدن تا حدود زیادی اطمینان خاطر داشتند، امروز شاید این مزیت وجود نداشته باشد.

فوقع ما وقع

روز یکشنبه (۱۳ اسفند) بر اساس آخرین اطلاعات به دست آمده‌ از مجلس و استناد به آنچه ذکر شد، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی و علی ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی بعد از حضور در کمیسیون‌های مرتبط نتوانستند نمایندگان سوال‌کننده را قانع کنند.

با استناد به آیین نامه داخلی مجلس ، گزارش این جلسات به هیات رئیسه بهارستان ارسال خواهد شد و استیضاح دو وزیر نام‌برده به جریان خواهد افتاد و آخوندی و ربیعی به زودی برای کسب رای اعتماد مجدد در صحن علنی حاضر خواهند شد.

از سوی دیگر و با توجه به اظهارات حسن روحانی در مجمع سالیانه بانک مرکزی درباره منتقدان دولت به نظر می‌رسد سوال از حسن روحانی با جدیت بیشتری دنبال شود.

پارسایی در همین خصوص و در پاسخ به این سوال که روابط امروز بین مجلس و دولت را چطور ارزیابی می‌کند؟ یادآور می‌شود: «مجلس و دولت در کنار هم تلاش می‌کنند، رابطه ما بر اساس قوانین است اما شاید امروز اتفاقاتی رخ داده باشد که از آنها بتوان سردی را برداشت کرد. در مجموع باید بگویم که ما برای رسیدن به جایگاه حقیقی کشورمان در حال تلاش هستیم.»

بدین ترتیب باید منتظر ماند و دید آینده روابط فعلی مجلس و دولت چه خواهد شد، آیا روابط تا حدودی سرد این روزها ادامه پیدا می‌کند یا رنگ همراهی و همدلی بیش از پیش بر روابط این دو قوه پاشیده خواهد شد، هیچ چیز قطعی نیست، امکان تیره تر شدن روابط همانقدر وجود دارد که امکان بهبود آن؛ تا بلندپایه‌گان دو قوه چگونه تدبیر کنند و چه طرحی برای بهبود روابط دراندازند.