چشم‌انداز آفریقای جنوبی پس از استعفای زوما

سیریل رامافوزا ۶۵ ساله که از آذرماه گذشته ریاست حزب «کنگره ملی آفریقا» ( حزب حاکم ) را به‌عهده دارد، بر ضرورت ریشه‌کن کردن فساد اداری تاکید کرده و «احیای رشد اقتصادی» را ازجمله برنامه‌های خود در مدت یک سال باقی مانده تا برگزاری انتخابات سراسری دانسته است.
تاکیدات سیریل رامافوزا درباره مقابله با فساد و همچنین رونق بخشیدن به اقتصاد، نشان‌دهنده سلسله نگرانی‌هایی است که حزب حاکم آفریقای جنوبی از موقعیتش در انتخابات آینده دارد و از سوی دیگر بیانگر کوشش‌هایی است که از اواسط تابستان گذشته و برای پایان دادن به اعتراضات روزافزون احزاب مخالف، در دستورکار زمامداران حزب «کنگره ملی آفریقا» قرار گرفته است.
اواسط تابستان گذشته بود که وعده کناره‌گیری جاکوب زوما در اواخر سال ۲۰۱۷میلادی از جانب حزب کنگره ملی آفریقا مطرح شد و از این طریق کوشش شد تا استعفای او از قدرت، اقدامی انفعالی و در واکنش به مخالفت‌های گسترده احزاب مخالف تلقی نشود. این درحالی بود که احزاب مخالف پس از چندبار ناکامی در طرح استیضاح جاکوب زوما، درصدد برآمده بودند تا موضوع برکناری او را از طریق دادگاه قانون اساسی این کشور دنبال کنند و با بهره‌برداری از سلسله اعتراضاتی که طی دوسال گذشته، بارها به خیابان‌ها نیز کشیده شد، حزب حاکم را در موقعیتی انفعالی قرار دهند.
به هر ترتیب تصمیم به کناره‌گیری جاکوب زوما، به هیچ‌وجه تصمیم شخصی و تصمیمی براساس خواست او نبود، بلکه تصمیمی بود که مقامات حزب حاکم، مدت‌ها درباره چگونه اجرا و زمان اعلام آن، با یکدیگر به بحث وگفت‌وگو پرداختند؛ چنان‌که برای فراهم شدن زمینه‌های این کناره‌گیری، ابتدا سیریل رامافوزا، رئیس جمهوری جدید را به ریاست حزب کنگره ملی آفریقا برگزیدند و به منظور سرپوش گذاشتن بر مجموع ناکارآمدی‌های اجرایی، موضوع تعقیب قضایی جاکوب زوما را برجسته و علت اصلی برکناری او عنوان کردند. حال آن‌که واقعیت‌های آفریقای جنوبی حاکی از آن است که نارضایتی‌های گسترده مردمی، واکنشی جدی به عملکرد نامناسب و بسیار ضعیف حزب حاکم محسوب شده و اعتراضات و انتقادات احزاب مخالف این کشور، از اعتراض به پرونده فساد شخص جاکوب زوما فراتر می‌رود؛ بنابراین احزاب مخالف، اینک نیز بر ضرورت برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی تاکید دارند و برکناری زوما و انتخاب معاون او به ریاست جمهوری برای مقابله با مشکلات فزاینده اقتصادی را ناکافی می‌دانند.
با این حال زمامداران حزب حاکم آفریقای جنوبی برآنند تا با جابه‌جایی مهره‌ها، همچنان ابتکارعمل را در دست داشته باشند و به‌این وسیله ضمن کاهش اعتراضات عمومی، بخشی از بهانه‌ها را برای برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی از میان برده و با اجرای یک سلسله تدابیر اقتصادی فشرده، مقدمات پیروزی در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۹ را برای این حزب فراهم کنند؛ تصوری که وقایع اخیر زیمبابوه و قرار گرفتن معاون رابرت موگابه در پست ریاست جمهوری در شکل‌گیری آن بی‌تاثیر نبوده است. چنین تغییری در زیمبابوه، کشور همسایه آفریقای جنوبی باعث شد تا حزب حاکم از بخشی از انتقادات و اعتراضات داخلی، رهایی یابد و این حزب بتواند به پیروزی خود در انتخابات آینده امیدوار باشد.
با این همه، موقعیت و توانمندی سیریل رامافوزا ۶۵ ساله برای تغییر اوضاع، به‌گونه‌ای نیست که بتواند به همه نگرانی‌های زمامداران حزب حاکم پایان دهد؛ به‌ویژه که احزاب مخالف، او را در رکود اقتصادی و فساد به‌وجود آمده چند سال اخیر، شریک جاکوب زوما می‌دانند. این درحالی است که سیریل رامافوزا ازجمله صاحبان و مدیران اصلی معادن پلاتین در آفریقای جنوبی است و در زمان مدیریت او، بیشترین سرکوب‌های خونین علیه کارگران این معدن صورت گرفته است.

منبع:‌ روزنامه آسمان آبی