حضور استاد قاسمي پويا، پژوهشگر و پيشكسوت فرهنگي در استوديو الفبا

به گزارش روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، پيش از ظهر امروز دكتر اقبال قاسمي پويا پژوهشگر و پيشكسوت فرهنگي كه بيش از 53 سال در آموزش وپرورش به امر تعليم و تربيت مبادرت ورزيده است، باحضور در استوديو الفبا ضمن بررسي پيشینه آموزش وپرورش در نيم قرن گذشته، فرصت ها وچالش هاي فراروي آموزش وپرورش را در گفتگوي صميمي با نظري رئيس مركز اطلاع رساني و روابط عمومي وزارت آموزش وپرورش مطرح كرد و در ادامه راهكاري را نيز ارائه كردند.

بازنشستگي براي معلم مفهومي ندارد، معلم هميشه معلم است

قاسمي اظهار كرد: علاوه بر اينكه 53 سال و 4 ماه در كسوت معلمي همواره تلاش كرده ام، خود نيز در خانواده اي فرهنگي پرورش يافته و همواره با علاقمندي به حرفه معلمي نگاه كرده ام.

وي افزود: در اين دوره طولاني همواره آموزش وپرورش را نقد كرده ام، اما اين نقد هميشه از دريچه دلسوزي و براي ساختن بوده و هيچ گاه با هدف فروريختن صورت نگرفته است.

مشکلات آموزش وپرورش دفعتا ایجاد نشده بلکه مزمن است

اين پژوهشگر ادامه داد: مشكلات آموزش وپرورش دفعتاً به وجود نيامده است ، بلكه به صورت مزمن و در طول ساليان طولاني ايجاد شده واين موضوع با بررسي اسناد آموزش وپرورش در قبل و بعد از انقلاب كاملاً نمايان است؛ بنابراين نقد نظام تعليم و تربيت قبل از انقلاب نيزمرسوم بوده و پس از انقلاب بر مشكلات آموزش و پرورش افزوده شده است، مشكلاتي مانند بي انگيزگي معلم، علاقمند نبودن دانش آموزان و ...

وي تصريح كرد: بعداز پيروزي انقلاب اسلامی از لحاظ كمي كارهاي خوبي صورت گرفته مانندافزایش درصد میزان باسوادي جامعه از 50 درصد به بيش از 90 درصد، اما از لحاظ كيفي وضعيت رضايت بخش نيست و بايد تلاشهاي بيشتري صورت گيرد و در حالی که جشن چهل سالگي انقلاب اسلامي را برگزار مي كنيم، حدود 10 ميليون بي سواد و 10 ميليون كم سواد در كشور وجود دارد.

نباید انتظار رویا از آموزش وپرورش داشت

وي يادآور شد: بعداز انقلاب، آموزش وپرورش حاكميتي شده وبسياري از نهادها در نظام تعليم و تربيت ورودكردند واز طرفي انتظارات از آموزش وپرورش به شدت افزايش يافته است وجامعه ريشه آسيب هاي اجتماعي را در كم كاري آموزش وپرورش مي داند، بنابراين كنترل بي نهايت آموزش وپرورش توسط نهادها و دستگاه هاي مختلف باعث شده تا دست و پاي آموزش وپرورش بسته شود و نتواند انتظارات جامعه را برطرف كند.

اقبال قاسمي با اشاره به پژوهش هاي صورت گرفته، تنها 20 درصد آموخته های افراد را ناشي از آموزش هاي رسمي نظام تعليم وتربيت اعلام و عنوان كرد: 80 درصد آنچه كه افراد آموخته اند خارج از نظام رسمي آموزش وپرورش ودر جامعه فراگرفته اند، این در صورتی است همه از آموزش وپرورش انتظارات رؤيايي دارند و فكر مي كنند اصلاح جامعه تنها به دست آموزش وپرورش انجام مي شود، اما بايد اين سؤال از دستگاههاي مطالبه گر پرسيده شود كه شما چقدر در آموزش وپرورش سرمايه گذاري كرده ايد كه اين قدر انتظار داريد؟ بنابراين تغيير نگاه ها به آموزش وپرورش تنها راه جلوگيري از ادامه مشكلات آموزش وپرورش است.

نظري؛باتوجه به انحراف مسير تربيت به سمت كنكورمحوري، نظرتان درخصوص حذف كنكور چيست؟

دكتر قاسمي، موضوع حذف كنكور در آموزش وپرورش يك دغدغه 25 تا 30 ساله است، اما آنچه درخارج از آموزش وپرورش اتفاق مي افتد دراختيار ما نيست و ما باید خودمان را اصلاح كنيم وفرآيندهاي داخلي را ترميم كنيم، در كلاس هاي تست زني اين همه هزينه مي شود و كودكي کودکان از آنها گرفته مي شود تا آمادگي شركت در آزمون در آنها ايجاد شود، بنابراين كلاس كنكور مولد آموزش وپرورش است ما در آموزش وپرورش تست زني به بچه ها ياد مي دهيم در مؤسسات علمي نيز همين كار را انجام مي دهند، حتي رسانه ملي در يك مسابقه قرآني در تلویزیون سؤالاتش را تستي مطرح مي كند، پس اگر قرار است اصلاحي صورت گيرد بايد از آموزش وپرورش شروع شود و نوع ارزشيابي ها را تغيير دهيم، جالب است برخي خانواده ها گله مي كنند كه چرا مدرسه تست ارائه نمي كند و حال سئوال اينجاست، آيا ما مهارت هاي زندگي را به دانش آموزان مي آموزيم، اما مؤسسات علمي اين كار را نمي كنند؟ پاسخ منفي است، ما هر چه را آموزش دهيم مؤسسات آن را در بيرون ارائه مي كنند.

اين پيشكسوت فرهنگي خاطرنشان كرد: اخلاق را نمي شود از كتاب گرفت ، بلكه بايد از جامعه فرا گرفت حال اگر جامعه اي پر از فساد و رانت باشد، نمي توان اخلاق را به بچه ها آموزش دهد.

اين پژوهشگر برتر ادامه داد: امروزه آموزش و پرورش ما به مثابه كالا است،يعني دانش آموز را تربيت نمي كند، بلكه دانش آموز را متناسب با تقاضاي جامعه آموزش مي دهد، نظام عرضه و تقاضا كه برجامعه حاكم است، تعليم و تربيت را تحت تأثير قرار داده و اينگونه هست كه درجامعه دچار نظام طبقاتي شده ايم و اين در حاليست كه همچنان از عدالت سخن مي گوئيم.

وي افزود: به فرض اينكه مؤسسات علمي را از ريل خارج كنيم، اما اگر آموزش وپرورش از درون اصلاح نشود و همچنان همين مسير ادامه پيدا كند، ممكن است آسيب ها به شكل ديگري نمايان شوند، بنابراين آموزش وپرورش بايد طوري عمل كند، كه زمينه به وجودآمدن مؤسسات علمي آزاد در جامعه فراهم نشود.

حجم محتواي آموزشي مدارس بسيار سنگين است و نياز به كاهش دارد

قاسمي اظهار كرد: هرچند سهم آموزش وپرورش در فرهنگ سازي جامعه تنها 20 درصد است، اما همين میزان بايد به شكل صحيحي انجام شود و در مدارس به جاي اينكه روي آموزش درس هایی مانند رياضي، زبان و... تلاش كنيم، مي توانيم برآموزش مهارت هاي زندگي نيز تأكيد داشته باشيم.

نظري ؛ مفهوم پردازي در دهه هاي اخير بسيارصورت گرفته، اما براي اينكه عملگرايي جايگزين آن شود، چه راهكاري را شما دراين خصوص ارائه مي دهيد؟

ضرورت جایگزینی عمل به جای نظریه پردازی درآموزش وپرورش

این پژوهشگربرتر افزود: آموزش وپرورش بايد يك كارگروه داشته باشد كه ارائه راهكار" تبديل نظريات به عمل "را پیگیری كند و شرط اول اين است كه بپذيريم اشتباه كرديم و در بحران هستيم، راهكار دوم، اعتماد و اعتباربخشي به تشكل هاي معلمي است، بايد به آنها اطمينان دهيم كه فارغ ازهرگونه فضاي امنيتي مي توانند حرف خودشان را بزنند. از طرفي بايد مشاركت را تقويت كنيم و ما شاهد هستيم كه 50درصد از فضاهاي آموزش بعداز انقلاب را خيرين ساخته اند و شايد اگر اهميت بيشتري به اين مهم داده مي شد، مدرسه بيشتري را احداث مي كردند.

تقویت مشارکت اولیا در امور مدرسه

وي مشاركت مردم در نظام تعليم و تربيت را يكي ديگر از راهكارهاي برون رفت از مشكلات آموزش وپرورش برشمرد و افزود: ارتباط اوليا با مدرسه بايد تقويت شود و مردم مشاركت عاطفي و دروني بايد با مدرسه داشته باشند.

وي ادامه داد: نگاه سياستمداران بايد نگاه توسعه اي باشد، يعني بدانند خروجي فعاليت ها افرادي كارآمد، توانا و داراي مهارت است و معلم نيز عدم يادگيري دانش آموزان را تنها به گردن دانش آموز نيندازد، بلكه خود را نيز مقصر بداند و مجدداً تلاش كند.

رسانه ملی نبايد با آموزش وپرورش قهر باشد

رسانه ملي با آموزش وپرورش قهر است ، برنامه اي كه در جهت تقويت فضاي آموزش وپرورش باشد در تلويزيون ديده نمي شود، در حالي كه جا دارد يك شبكه خاص آموزش وپرورش در كنار ساير شبكه ها همواره فعاليت كند.

قاسمي سامان دهي پژوهش ها در آموزش وپرور ش را نيز از راهكاري برون رفت از مشكلات آموزش وپرورش خواند و با وزير آموزش وپرورش دو خواسته را مطرح كرد:

تغییر نحوه گزینش معلمان وکاهش محتوای آموزشي، دو درخواست از وزیر

وي گفت: معلم تاج آموزش وپرورش است و ساير عوامل از جمله، فضاي آموزشي ، محتواي كتب درسي ،... همه در خدمت معلم هستند؛ بنابراين از وزير آموزش وپرورش درخواست مي كنم درنحوه به كارگيري و گزينش معلمان بازنگري شود و با ديدي وسيع تلاش كنند تا افراد شايسته و داراي هنر معلمي وارد اين عرصه شوند.

قاسمي پويا ادامه داد: ‌مشكل اصلي معلمان معيشت نيست، بلكه نگاه به معلم و نوع نگرش به تعليم و تربيت است.

وي تغيير و كاهش محتواي آموزش را دومين خواسته خود از وزير آموزش وپرورش اعلام كرد.