کاظمی: بزرگترین چالش نظام تعلیم و تربیت تبدیل نظام آموزشی به نهاد فرهنگی و تربیتی است

علیرضا کاظمی در این گردهمایی که در کانون فرهنگی تربیتی فارابی ناحیه دو مشهد در حال برگزاری است، گفت: تربیت و حکومت کردن دو مقوله سخت و پیچیده است چون باید متغیرهای متعددی را کنار هم قرار دهیم و تصمیم بگیریم. تربیت از حکومت کردن هم سخت تر است و از همین منظر کار معلمی سخت است چرا که عصاره کار پیامبران نیز تربیت است.

وی ادامه داد: خداوند در قران راز و رمز ها و راهبردهای موفقیت را، به‌ویژه در سوره مزمل، به نبی مکرم اسلام(ص) بیان می کند. اولین نکته‌ای که به پیامبر خطاب می شود تهجد و شب‌زنده‌داری است. هر کس بتواند پیوندش را با خداوند منان مستحکم‌تر کند اثر بخشی کار تربیتی وی بیشتر خواهد بود.

کاظمی گفت: راهبرد دوم که خداوند به پیامبر بیان می کند تلاوت قرآن است. پیامبری که خود حافظ و مفسر قرآن است توصیه به تلاوت قران می شود. اگر می‌بینیم در کار تربیتی موفق نیستیم اول باید به دنبال مشکل در خودمان باشیم. یاد خداوند منان راهبردی دیگر است. ابتدا انسان باید خداوند را درک کند و نماز باید در پاسخ به یک درک درونی باشد.

صبر و حوصله لازمه کار تربیتی است

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش گفت: راهبرد دیگر توکل بر خداوند است و در نهایت خداوند را باید موثر و نتیجه‌بخش دانست. راهبرد پنجم این است که نباید به چیزی غیر از خداوند تکیه کرد. سختی کار تعلیم و تربیت در ضرورت برخورداری از صبر و حوصله است. تعلیم و تربیت کیفی است یعنی قابل اندازه‌گیری دقیق نیست و ویژگی دوم تدریجی و زمانبر بدون آن است یعنی نیاز به صبر و حوصله است و این راهبرد بعدی است. بالا ترین ویژگی نبی مکرم اسلام(ص) صبر و حوصله است.

چشم، گوش، دل، قلب و زبانمان را با قرآن گره بزنیم

وی ادامه داد: راهبرد هفتم گذر جمیل است که در ائمه اطهار و حضرت زینب در مصائب مشاهده می شود. باید چشم و گوش و دل قلب و زبان خودمان را با قرآن گره بزنیم و فضای دل خانه و کلاسمان را به عطر قرآن را معطر کنیم. استماع، نظر و تلاوت، ترجمه، تدبر، توسل و تمسک به قرآن بر اثر بخشی تربیتی می‌افزاید و قلب مریض را شفا می‌دهد. قلب مریض نمی تواند مربی خوبی باشد و آدم تربیت کند.

کاظمی اظهار کرد: قرآن باید محور زندگی ما باشد هر چه می توانید و در وسع دارید پیوند خودتان را با قران حفظ کنید. اقامه نماز و پرداخت زکات راهبرد بعدی است که خداوند به پیامبر بیان می‌کند. راهبرد بعدی نوع‌دوستی، دستگیری و گره‌گشایی بیان می‌شود که اثر تربیتی زیادی دارد. راهبرد پایانی استغفار است، خداوند منان به پیامبرش سفارش به استغفار می کند.

خانواده، تعلیم و تربیت و جامعه باید در یک راستا حرکت کنند

سرپرست اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: تعلیم و تربیت مجموعه پیوسته‌ای بین نهاد های خانواده، دستگاه تعلیم و تربیت و جامعه است و در صورتی تربیت محقق می‌شود که این سه نهاد در راستای هم حرکت کنند. در قدیم سهم آموزش و پرورش نسبت به نهاد های دیگر خیلی زیاد بود اما امروز سهم خانواده و به ویژه سهم جامعه بیشتر است. چون دانش‌آموز در مدرسه در فضای جامعه سیر می‌کند و از طرف دیگر، اموزش و پرورش پشتیبانی لازم نمی شود.

معاون وزیر گفت: آموزش و پرورش در دهه چهارم انقلاب به سند تحول بنیادین رسید که این سند مطالبه مقام معظم رهبری است. دستیابی به مراتبی از حیات طیبه برای رسیدن به قرب الهی هدف اصلی سند تحول است و راهبرد آن تعلیم و تربیت تمام‌ساحتی متعادل و متوازن است. رویکردها نیز کیفیت‌بخشی و عدالت‌بخشی است. روح حاکم بر نظام جمهوری اسلامی نیز عدالت است.

با شعار تعلیم و تربیت تمام ساحتی با رویکرد کیفیت و عدالت حرکت می کنیم

کاظمی ادامه داد: امروز بزرگترین چالش موجود در نظام تعلیم و تربیت تبدیل از یک نظام آموزشی به یک نهاد فرهنگی و تربیتی است. ما هم در حوزه پرورشی و فرهنگی با شعار تعلیم و تربیت تمام‌ساحتی با رویکرد کیفیت و عدالت حرکت می کنیم. اگر می‌بینید ما در برخی امور به موفقیت‌هایی نمی‌رسیم دلیلش این است که با چالش‌هایی مواجهیم که حل بخشی از آنها تنها به عهده آموزش و پرورش نیست و حل آن عزم ملی می‌خواهد.

وی گفت: چالش آموزش و پرورش غلبه بر ساحت علمی و تعلیم و تربیت تک‌ساحتی است. اکنون دغدغه خانواده ، معلم، مدیر و ارزیابی‌ها بر مبنای خروجی‌های آموزشی است نه پرورشی.

مسئول قرآن؛ عترت و نماز، امید و شادی ، تنها مربی تربیتی نیست همه باید کمک کنند

وی اظهار کرد: نگاه تفکیکی به مسائل آموزشی و پرورشی چالش بعدی ماست. همه مسئول تربیت بچه‌ها هستند؛ مسئول نماز قران عترت امید شادی و نشاط تنها مربی نیست بلکه همه باید کمک کنند. کوچک‌انگاری مسائل تربیتی و فقدان نظام ارزیابی تمام برون‌دادهای آموزش و پرورش از چالش‌های دیگر نظام تربیتی است. چالش منابع انسانی هم کمی و هم کیفی نیز خیلی مهم است. غیر چابک بودن ساختار و سیستم متمرکز و غیر خلاق به گونه ای که سیاست های کاری از بالا به پائین تدوین می شود از چالش های دیگر است. نگاه بالا به پایین در آموزش و پرورش باید عوض شود.

کاظمی گفت: منزلت و معیشت فرهنگیان چالش بعدی است که باید به آن توجه ویژه ای شود، در حوزه منابع نظری سند تحول بنیادین بعد از گذشت پنج سال به جز یک زیر نظام، سایر زیرنظام‌ها از جمله زیر نظام مهم رهبری و مدیریت اجرا نشده است. منابع مالی چالش دیگر است. برای حفظ وضع موجود و حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب منابع مالی نیاز است. شکاف بین گفتمان نظری و عملی در این حوزه و تعدد و تنوع مدارس از چالش‌های دیگر است.

احصای بیش از ۱۰۰ چالش در حوزه پرورشی و فرهنگی

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش‌وپورش گفت: درحوزه معاونت پرورشی چالش های زیادی داریم بیش از صد چالش در این حوزه وجود دارد که احصا شده است. یکی از مهمترین جالش ها منابع انسانی است. در کمیت و کیفیت نیروی انسانی مشکل داریم که چالش کل وزارتخانه نیز است. حجم فعالیت های پرورشی و هدایت تحصیلی و موازی‌کاری‌هایی که در بخش‌های مختلف انجام می شود از چالش‌هایی دیگر این حوزه است. فقدان نظام جامع مشاوره و امور تربیتی نیز از چالش‌های موجود است.

کاظمی هدف از برشمردن این موارد را چنین توضیح داد:‌می خواهیم به یک درک مشترک از چالش‌ها و برنامه‌ها برسیم و کنار هم کار کنیم.