تهیه گزارش خبری در بحرانها

رسانه‌ها برای آنکه به نقش خود در بحران‌ها به‌درستی عمل کنند باید در ابتدا کارکرد رسانه‌ها، تعریف و تقسیم بندی بحران، مراحل بحران و وظایف رسانه در هر یک از این مراحل بدانند.

کارکرد رسانه‌ها

رسانه‌ها در قرن ۲۱ علاوه بر سه کارکرد سنتی یعنی ۱-اطلاع‌رسانی ۲-آموزش ۳-سرگرمی دست کم، دارای چهارکارکرد دیگر نیز شده‌اند: ۴-عامل فشار ۵-عامل کنترل کنندگی ۶-عامل میانجیگری ۷-عامل ابزاری

رسانه‌ها با بهره‌­گیری از این هفت کارکرد در بحران‌ها نقش‌آفرینی می‌کنند.

تقسیم بندی بحران‌ها بر اساس ماهیت :

• بحران‌های طبیعی: سیل، زلزله...
• بحران‌های اقتصادی: بیکاری، تورم،‌ رکود، تحریم ....
• بحران‌های اجتماعی: ‌افزایش طلاق، ‌مواد مخدر، مشکلات جوانان، تظاهرات، اعتصاب‌ها، ‌عوارض اجتماعیِ کمبودهای ناگهانی در مواد مصرفی...
• بحران‌های سیاسی: مانند‌ تغییرات ناگهانی مقامات، ‌استیضاح، کودتا، تحریم، تهدید نظامی جنگ، عملیات تروریستی...

نقش رسانه‌ها در مواجهه با بحران‌ها:

۱-ایجاد بحران : به‌وجود آوردن بحران‌های ساختگی

۲-مدیریت بحران : جلوگیری از فروکش کردن یا از کنترل خارج شدن بحران

۳-انتقال بحران : این نقش از موضوعی به موضوع دیگر یا از منطقه‌ای به منطقه دیگر را شامل می‌شود

۴ -کمک به چاره‌اندیشی بحران

یکی دیگر از مهمترین اقدامات رسانه‌ها در بحران‌ها این است که در ابتدا مخاطبان خود را دسته بندی و معلوم کنند و برای هریک خوراک رسانه‌ای مناسب را فراهم سازند. بر این اساس استفاده کنندگان رسانه‌ها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

• مردم: مخاطبان عام که افکار عمومی را تشکیل می‌دهند
• دولت‌ها: تلاش برای ارائه تصویری دلخواه یا شنیدن دیدگاه مردمی
• جهانی: کارکرد جهانی رسانه‌ها به کمک تکنولوژی ارتباطات به شدت افزایش یافته است

با توجه به آنچه در مورد کارکرد رسانه‌ها در بحران گفتیم؛ یکی از مهمترین وظایف رسانه در بحران اطلاع‌­رسانی و آگاه­سازی است بر این اساس تهیه گزارش خبری در این گونه موارد از ضروریات است که علاوه بر پاسخگویی به سؤالات مخاطبان درباره موضوع بحران (عناصر خبری) به کاهش شیوع شایعه در جامعه که خود ممکن است ایجادکننده بحران باشد، کمک شایانی می‌کند.

ارکان گزارش خبری در بحران

گزارش خبری؛ پیچیده‌ترین، کامل‌ترین و حرفه‌ای‌ترین فراورده خبری است. گزارش خبری میدانی که در تلویزیون به (PKG) شهرت دارد را خبرنگار از محل رویداد تهیه می‌کند. به گزارشی که دبیران خبر در اتاق خبر آماده می‌کنند نیز (VC) گفته می‌شود.

گزارش خبری چهار رکن دارد که نبود هریک موجب کاهش تاثیرگذاری آن می شود. نخستین رکن اطلاعات جدید facts است نقل قول‌های کوتاه اما شفاف (quotes _ golden) هم دومین ستون گزارش خبری است. تصاویر متن و حاشیه که مخاطب را به صورت مستقیم با فضای حاکم بر رویداد درگیر می‌کند (color) و سابقه یا پیشینه رویداد (Background) هم دو رکن دیگر گزارش خبری هستند.

ویژگی‌ها و پایه‌های گزارش خبری

کوتاهی و ایجاز (Short & brief)

آمار و ارقام (information)

سادگی و روشی (simplicity)

و نوع روایت (narrative) همه در زمره پایه‌های گزاش خبری است.

نشان دادن فضا از دریچه دوربین (go to show)

مقابله و مقایسه (contrast & analogies) هم دو عنصر پایه‌ای دیگر هستند.

نحوه روایت هر گزارش خبری باید واقعی با دست‌کم نمایشی از واقعیت باشد. البته با این ملاحظه که تا حد امکان کوتاه و به پیشبرد داستان کمک کند.

------- ----------------------

منبع: جزوه دانشگاهی با تغییرات و توضیحات واحد آموزش پانا