اخراج اپل از بهشت گوشی‌های قاچاق

در نخستین روز از اجرای طرح رجیستری بازار موبایل ایران و پاساژ علاء الدین اگرچه وضعیتی عادی را دررفت و آمد و خرید مشتریان گوشی تلفن همراه نشان می دهند، گویا بازار با سردرگمی و تفاوت قیمت‌هایی همراه است که ناشی از اجرای طرح رجیستری است .

محمد زمانیان یکی از خریدارانی است که قصد دارد گوشی اپل ۱۰ را که آخرین مدل این برند است، خریداری کند. او می گوید قیمت ها از ۵ میلیون و ۸۰۰ تا ۶ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان متفاوت است و متاسفانه ارایه گارانتی موجب شده تا قیمت ها تا ۷۵۰ هزار تومان با هم متفاوت باشد .

وی می گوید درحالی که ارایه گارانتی برای گوشی تلفن همراه در ایران «تقریبا بی‌معنی» است ، به بهانه ارایه گارانتی شرکت‌های مختلف قیمت‌گذاری متفاوتی صورت می گیرد که باعث سردرگمی شده است .

این خریدار می گوید :‌من قیمت های علاء الدین و بازار موبایل را با هم مقایسه کردم و خوشبختانه دربازار موبایل به دلیل وجود نمایندگی‌های رسمی فروش قیمت‌ها ثابت است و برای اجرای طرح رجیستری هم مبلغی اضافه نمی‌شود .

او اطلاع چندانی از اجرای طرح رجیستری ندارد و امروز از صحبت های فروشندگان و تفاوت قیمت ها متوجه شده که قرار است گوشی وتبلت اپل مشمول افزایش قیمت شوند .

سارا بختیاری خریدار دیگری است که همراه با یکی از دوستانش برای خرید اقدام کرده است. او می گوید: فروشندگان در بازار علاء‌الدین ما را ترغیب می‌کردند که همین امروز خرید کنیم چون به گفته آنها از بعداز ظهر و فردا قیمت ها ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان گرانتر می‌شود. او می‌افزاید: در بازار موبایل به نمایندگی های فروش مراجعه کردیم که می گویند ضمانت می دهند این گوشی از مسیر قانونی به کشور وارد شده و مشکلی در قطع سرویس های مخابراتی ندارد .

بختیاری می گوید: فروشندگان فروشگاه‌های علاء الدین هم این ادعا را داشتند اما ما ترجیح دادیم که از نمایندگی‌های مجاز خرید کنیم او اضافه می‌کند: برای من فرقی نمی کند که این گوشی قانونی یا غیر قانونی وارد شده و مهم این است که مشکلی وجود نداشته باشد.

بررسی در مورد سایر برندهای گوشی مانند سامسونگ و هوآوی نشان می دهد که بازار از ثبات و آرامش برخورداراست پرس‌و‌جو از چند خریدار برند سامسونگ حاکی از آن اشت که آنها به خوبی از اجرای طرح مطلعند و می گویند در گارانتی که در نمایندگی‌ها ارایه می شود تا یک ماه می توان گوشی را به نمایندگی برگرداند و در ضمانت‌نامه هم قید می شود که مشکلی برای رجیستری آن وجود ندارد .

ز.اسدی نیز خریدار دیگری است که قصد دارد برای فرزند پسر ۱۹ ساله اش گوشی خریداری کند .او معتقد است دولت باید خودش گوشی‌های ثبت نشده را از بازار جمع‌آوری کند و مردم نباید دل‌نگران در بازار گشت بزنند. او می‌گوید: البته فروشندگان به ما اطمینان دادند که هیچ مشکلی در ارایه خدمات مخابراتی وجود ندارد .

خشایار امانیان خریدار دیگری است که می گوید دو ساعتی است که بازار را گشت می‌زند و تصمیم دارد خرید کند .او می گوید سال‌هاست عده ای از سود قاچاق بهره برده‌اند و حالا بهتر است دستشان از کشور قطع شود .او می‌افزاید در ایران تولید‌کننده داخلی موبایل وجود ندارد که با هدف حمایت از آنها تعرفه بالا به واردات وضع شود بنابراین کاهش یا منطقی‌سازی تعرفه می‌تواند به واردات قانونی رونق دهد .

مردم از نمایندگی های مجاز خرید کنند

یکی از فروشندگان بازار علاء‌الدین که نمایندگی فروش دارد، می‌گوید مردم به تدریج درخواهند یافت که باید از نمایندگی های رسمی خرید کنند .او در پاسخ به این پرسش که تکلیف گوشی‌های اپل موجود در بازار که قاچاق وارد شده‌اند، چه می‌شود؟ می‌گوید : احتمالا از سطح بازار جمع آوری و به نمایندگی‌های رسمی داده می شوند تا با پرداخت عوارض قانونی در بازار قابل فروش باشند .

گوشی‌های تلفن همراه به دلیل حجم‌کم و حمل آسان یکی از جذابت‌ترین کالاها در ایران برای قاچاق محسوب می‌شوند و کار به آنجا رسیده است که ایران را بهشت گوشی های قاچاق می دانند. این ویژگی موجب شده تا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اجرای طرح ریجستری را مهمترین راهکار برای مبارزه و کنترل قاچاق این کالا بداند .

ثبت شماره سریال گوشی‌های وارداتی که رجیستر کردن نامیده می‌شود نخستین بار در سال ۸۵ برای مبارزه با قاچاق اجرا شد اما در عمل به دلیل تخلفاتی که صورت گرفت، نتوانست دوام بیاورد و کنار گذاشته شد.

قرار بود با ثبت سریال گوشی‌ها در گمرک و ایجاد ارتباط آنلاین با سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گوشی‌هایی که سریال آنها به ثبت نرسیده است، قطع شوند و امکان استفاده از خدمات اپراتوری را نداشته باشند. اجرای این طرح موکول به ساماندهی بازار علاءالدین و صدور جواز از سوی سه اتحادیه صوت و تصویر، دستگاه‌های مخابراتی و فناوران رایانه برای واحدهای صنفی شد که در عمل نه جوازی صادر شد و نه رجیستری‌ای صورت گرفت.

انگیزه های قاچاق همچنان پررنگ است

فعالان صنفی می گویند تا زمانی که تعرفه بالای واردات قانونی زمینه‌ای برای جذابیت قاچاق شود، هیچ کاری جز بازی با تعرفه نمی‌توان انجام داد و طبیعی است که انگیزه‌های قاچاق پررنگ است .

به گفته آنها در وضعی که تولید داخلی گوشی تلفن همراه وجود ندارد وضع تعرفه های سنگین برای جز این نیست که منافع قاچاقچیان را تامین می کند .

محمود واعظی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات می گوید در گام نخست این طرح به دنبال مبارزه با قاچاق است و بعد از برخورد با قاچاقچی‌ها، اجرای این طرح می‌تواند کمک حال کشف گوشی‌های سرقت‌شده باشد.

به گفته مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سالانه بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون گوشی قاچاق وارد کشور می‌شود که اگر قیمت هر دستگاه را میانگین ۱۵۰ دلار در نظر گرفته شود مجموعا ۱.۵ میلیارد دلار گردش مالی قاچاق در این حوزه است.

با اجرای رجیستری، سریال IMEI گوشی‌های واردات رسمی در گمرک ثبت می‌شود و به صورت الکترونیکی در اختیار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قرار می‌گیرد.

اما خریدار چطور متوجه شود یک گوشی رجیستر شده یا نه؟ پاسخ این است که به محض اجرای طرح خریداران گوشی‌ها با قرار دادن سیم‌کارت در دستگاه مورد نظر و روشن کردن گوشی با پیامی مواجه می‌شوند که به آنها اطلاع می‌دهد این گوشی ریجستر شده است یا خیر.

حال این پرسش که دلایل اجرای ناموفق طرح ریجستری در سال ۸۵ چه بوده است‌؟ داوود زارعیان معاون شرکت مخابرات در این زمینه می گوید: مشکل اصلی این بود گوشی‌های رجیسترنشده را به مردم می‌فروختند و مردم متضرر می‌شدند. مشکل دوم این بود که گوشی رجیسترنشده را با قیمت ارزان می‌خریدند، سریال آن را دستکاری و سریال‌های قابل شناسایی برای اپراتورها را جایگزین می‌کردند. این کار موجب می‌شد تا گوشی‌ها را به چند برابر قیمت بفروشند و افراد بسیاری از این موضوع ابراز گلایه‌مندی کردند.

حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی طرح رجیستری گوشی موبایل می گوید: هر نوع گوشی موبایل که تا ٢٨ مهرماه در شبکه اپراتورهای کشور فعال بوده، مجاز تلقی می شود. در مرحله دوم که از دوم آبان ماه آغاز شده بررسی و تشخیص اصالت چند مدل گوشی در دستور کار قرار گرفته است.

وی در مورد نحوه سنجش اصالت گوشی و قاچاقی نبودن آن می‌افزاید: مردم می توانند برای دریافت شناسه IMEI از طریق وارد کردن کد دستوری *#۰۶# اقدام کنند و پس از دریافت IMEI ، آن را با برچسب روی جعبه گوشی و کد باتری مطابقت دهند؛ در صورتی که این ٣ کد، یکسان بود آن را از شبکه اپراتورها استعلام کرده و صلاحیت آن را از این جهت که گوشی قاچاق است و یا خیر، از طریق سیم کارت دریافت می کند.

حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات نیز گفته است با اشاره به آغاز اجرای طرح رجیستری گوشی موبایل از امروز اظهار کرد: طبق اعلام قبلی از امروز هیچ آیفون و آیپدی (گوشی و تبلت اپل) که قاچاق باشد سرویس مخابراتی نخواهد گرفت.

وی گفت: از امروز این کالاها که از هر طریق به جز مبادی رسمی وارد شده باشند مانند واردات قاچاق یا واردات مسافری در شبکه سرویس نخواهند گرفت تنها برای واردات مسافری شرایط رجیستر کردن قانونی دیده شده است.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرد: کالایی از گمرک خارج شود دیگر امکان ثبت در سامانه رجیستری برای فعال شدن در شبکه مخابراتی را نخواهد داشت. در اجرای طرح رجیستری یک پیشنهاد این بود کالایی که وارد می‌شود امکان ثبت در سامانه رجیستری را داشته باشد که بررسی‌ها نشان داد این امکان ممکن است باعث سوءاستفاده‌هایی شود و برای مثال قاچاقچی کالا را به صورت قاچاق وارد کند و رجیستر کردن آن را به عهده خریدار بسپارد تا خریدار پیگیر اقدامات ثبت گوشی در سامانه رجیستری شو.د بنابراین همچنان که طبق قانون گمرک، کالایی که از گمرک خارج شود امکان ثبت ندارد در طرح رجیستری نیز اگر واردکننده یا مسافر بدون ثبت کالا را از گمرک خارج کند دیگر امکان ثبت در سامانه برایش میسر نخواهد بود.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اظهار امیدواری کرد: پس از اجرای فاز دوم طرح رجیستری با ممنوع شدن گوشی و تبلت قاچاق اپل طی یک یا دو ماه آینده سایر مدل‌های گوشی نیز تحت پوشش طرح قرار گیرد.