موسیقی مذهبی نتوانتسته ارزش های بنیادی عاشورا را حفظ کند

محمود توسلیان، منتقد موسیقی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی پانا ، درباره موسیقی مذهبی گفت: مسئله اصلی در این خصوص یک مسئله بنیادین است که هنوز حل نشده و آن تعریف این نوع موسیقی است. موسیقی یک تعریف کلان است که می‌تواند با زمیمه کردن خیلی چیزها به خودش و گرفتن بسیاری از صفات به خودش ترکیبات جدیدی بسازد.

وی ادامه داد: موسیقی مذهبی هم یک واژه ترکیبی است که در واقع یک ترکیب جدید است. کما اینکه ما موسیقی های ترکیبی دیگر هم داریم مثل موسیقی سنتی موسیقی پاپ و..

وی تاکید کرد: مسئله اصلی در این نوع موسیقی این است که هنوز این بدو عمد که باید تعریف شود، دارای تعریف نیست و اینکه در مرحله بعد باید دید که کدام یک از دیگری وام دار است!

توسلیان نظر خود را در این مورد اینگونه شرح داد: من فکر میکنم طبیعتا اول باید موسیقی بوده باشد بعد چیزی به اسم مذهب به آن پیوست شده باشد. پس مذهب وام دار به موسیقی است.

وی ادامه داد: حال سوال بعدی پس از تعریف این است که موسیقی مذهبی کجای این جریان هنری است؟! که این سوال را باید نظریه پردازان به آن بپردازند.

توسلیان افزود: در حال حاضر تمام کسانی که تحت لوای موسیقی مذهبی در حال فعالیت هستند می توانم بگویم که به طور صد درصد وام دار موسیقی ردیف دستگاهی هستند.

وی درباره استفاده مداحان از موسیقی پاپ گفت: موسیقی پاپی که الان مداحان ما دارند از روی آن تقلید می‌کنند شکل دیگری از موسیقی ردیف دستگاهی ماست؛ یعنی آنها گام ماژور و گام مینور را دارند رعایت می‌کنند که این دو گام منطبق با ماهور و شور موسیقی ایرانی است. یعنی شما هر طبقه موسیقی پاپ را بخوانی و در آواز ایرانی بیاوری درون مایه اش را پیدا می‌کنی، ماژور می‌شود ماهور و مینور می‌شود آن شور آواز ایرانی!

وی افزود:حال با این اوصاف من فکر می‌کنم که اگر بخواهید موسیقی مذهبی را اینگونه تعریف کنید موسیقی مذهبی ما در واقع یک موسیقی آیینی است.

توسلیان درباره ارزش محرم در این نوع موسیقی ها گفت: ارزش محرم در موسیقی های مذهبی اخیر حفظ نشده است! اگر عاشورایک سری مفاهیم بنیادی و انسانی داشته باشد، متاسفانه موسیقی ما نتوانسته آن ارزش را برایش ایفا کند.

وی تصریح کرد: البته شما شعر را هم در این میان دست کم نگیرید. همانگونه که می‌دانید موسیقی ما کاملا موسیقیه کلام محوری است یعنی حتی ملودی هایی که ساخته می‌شود بر اساس اوزانی است که آن شعر در آن سروده شده.

توسلیان در ادامه افزود: اگر شعر را در کنار موسیقی یک ترکیب بدانیم متاسفانه مفاهیمی که درباره نضهت امام حسین باید در این کوسیقی مذهبی رعایت شود تقریبارعایت نشده مگر یک دوره ای که میزان وام داری مداحان ما به موسیقی ردیف دستگاهی خیلی زیاد بوده که حاصلش همان چند ملودی ماندگاری است که هنوز هم دارد خوانده می‌شود و همان ها هستند که حق مطلب را راجب به امام حسین رعایت کردند وگرنه الان دیگر ماجرا دارد به وهم کشیده می‌شود انقدر که سخیف پنداشته شده است.

توسلیان در پایان سخنانش درباره گرایش بعضی خوانندگان پاپ به سمت موسیقی مذهبی گفت: موسیقی مذهبی می‌تواند ابزار قدرت باشد؛ یعنی گرایش به سمت مفاهیمی که حاکمیت دوستشان دارد و قبولشان دارد میتواند مشروعیت و قدرت به خواننده ببخشد