۴۰ درصد کودکان زباله‌گرد نان‌آور خانواده هستند

به گزارش پانا، مازیارفر، عضو جمعیت امداد دانشجویی امام علی (ع) در اولین نشست کارگروه بررسی وضعیت زباله گردی کودکان با اشاره به نتایج پژوهشی که در ۱۰ استان کشور انجام شد، گفت: در این پژوهش همزمان ۶۸۵ کودک شناسایی شدند که بیشتر ملیت آنها ایرانی، افغانستانی و پاکستانی بود.

وی افزود: از بین این کودکان ۴۱ درصد مطلقا بیسواد بودند، ۵۲ درصد داخل مراکز تفکیک زباله زندگی می‌کردند و سطح بهداشت آنها به شدت پایین بود.

نماینده جمعیت امام علی (ع) با بیان اینکه در کنار محل تفکیک زباله آلونک‌هایی ایجاد شده که این کودکان در کنار افراد بزرگ در همانجا زندگی می‌کنند گفت: ۴۰ درصد این کودکان تنها منبع درآمد خانواده خود هستند و کل خانواده را حمایت می‌کنند. بحث بسیار تلخی که درباره این موضوع مطرح است کارفرمای کودکان زباله گرد است.

وی افزود: دو مسیر اصلی برای کار این کودکان وجود دارد، نخست پیمانکار شهرداری است که مستقیما این کودکان را استخدام می‌کند و برایشان کارت صادر می‌کنند و مسیر دوم افرادی هستند از خود ماموران شهرداری که این کودکان را استثمار می‌کنند و پولی از آنها می‌گیرند تا بتوانند در منطقه کار کنند.

مازیارفر با بیان اینکه مزیت این کارت‌ها این است که کودکان زباله گرد را دیگر کتک نمی‌زنند و زباله‌هایشان را به زور نمی‌گیرند، ادامه داد: باید به زباله به چشم کالای گرانقیمت نگاه کرد، یک کودک به طور متوسط ۶۰ کیلوگرم زباله در طول روز جمع آوری می‌کند که بار بسیار سنگینی است.

نماینده جمعیت امام علی (ع) با بیان اینکه وقتی پیمانکار مناقصه را برنده می‌شود با کارگاه‌های تفکیک زباله واردمذاکره می‌شود گفت: مسئول کارگاه‌ها باید ۸۰۰ هزار تومان بابت هر کودک به پیمانکار بدهند تا اجازه پیدا کنند زباله‌های منطقه را تفکیک کنند.

وی افزود: میانگین حداکثر زمان زباله گردی ۲۰ ساعت و میانگین آن ۱۰.۵ ساعت است. ۶۲ درصد این کودکان هرگز از دستکش استفاده نمی‌کنند و ایدز، هپاتیت، کزاز، حصبه، سالک پوستی، انگل‌های روده‌ای، اسهال خونی، فلج اطفال، زانو درد و کمردرد از جمله بیماری‌هایی است که کودکان زباله گرد را هدف قرار می‌دهد. با وجود همه مشکلات هیچ نهاد ناظر و مسئولی وجود ندارد و معمولا NGOها اجازه پیدا نمی‌کنند به این کودکان سر بزنند و مواردی داشتیم که چند نفر از همکاران ما مورد ضرب و شتم ماموران شهرداری قرار گرفتند.

خاکی نماینده بهزیستی تهران با تاکید بر اینکه باید نگاه علمی داشته باشیم و شرایط را بپذیریم که آمار کودکان زباله گرد آمار پایینی نیست، گفت: باید این موضوع ساماندهی شود. ما آماده پذیرش، آموزش و ساماندهی کودکان کار و خیابان و کودکان زباله گرد هستیم.

قدیمی رئیس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران نیز در پاسخ به این پرسش که پیمانکاران شهرداری چگونه عمل می‌کنند؟ گفت: در خصوص زباله خشک درآمدی نداریم و به علت پول نیست که اتفاقاتی نظیر زباله گردی رخ می‌دهد. هدف اصلی شهرداری حمل زباله از درب منازل مردم به سمت اماکن دپوی زباله است و این مسئولیت معمولا بر عهده پیمانکاران قرار می گیرد.

وی افزود: باید علت ترکیب نشدن زباله را هم در نظر گرفت. مردم برای تفکیک زباله به ما کمک نمی‌کنند حتی حاضر شدیم برای آپارتمان‌های بالای ۲۰ واحد مخزن جداگانه قرار دهیم و اکنون در پارک‌ها هم مخازن جداگانه تفکیک زباله وجود دارد اما مردم توجهی نمی‌کنند. اگر تفکیک زباله از مبدأ انجام شود دیگر این اتفاقات رخ نمی‌دهد.

رئیس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه اگر در سطح ملی به این موضوع بپردازیم رسانه‌ها و همه دستگاه‌ها پای کار بیایند تا بتوانیم فرهنگ سازی کنیم گام بزرگی برداشته‌ایم، گفت: درصد زباله تر به خشک بسیار بالا است و برای پیمانکاران جذابیتی برای تفکیک وجود ندارد. حاضر هستیم همه NGOها به عنوان بازرس به ما کمک کنند تا بتوانیم تخلفات را شناسایی و با آنها برخورد کنیم.

قدیمی ضمن تکذیب این موضوع که شهرداری برای کودکان زباله گرد کارت صادر می‌کند، گفت: یک سری افراد سودجو این کار را انجام می‌دهند. زیرا صدور کارت برای تفکیک زباله قدغن و ممنوع است و شهرداری‌های مناطق معمولا این کار را نمی‌کنند.

وی افزود: شما پیمانکارانی که از کودکان زیر ۱۸ سال استفاده می‌کنند را باید به ما معرفی کنید تا ما دیگر با این پیمانکاران قرارداد نبندیم. ما خودمان مدعی هستیم و معتقدیم نباید زباله گردی اتفاق بیفتد.

رئیس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه قبلا پیشنهاداتی نظیر درب دار کردن و زیرزمینی کردن مخزن‌های زباله محلات ارائه شده بود که آماده هستیم این کار را انجام دهیم، گفت: ما بر کارگاه‌های تفکیک زباله کهریزک نظارتی نداریم. زیرا در حوزه شهرداری تهران نیست و باید استانداری به آن ورود کند.خلازیر و تقی آباد هم شهرک‌های مستقلی هستند و در آنجا خانواده‌ها سالیان سال است که تفکیک زباله را انجام می‌دهند. باید از طریق استانداری به این مناطق هم وارد شد و سازماندهی لازم را انجام داد. ما مرجع قضایی نیستیم و تنها می‌توانیم پیمانکاران را جریمه کنیم اما حاضریم با کمک بهزیستی و قوه قضاییه برای حل مسائل و مشکلات مربوط اقدام کنیم.

لیلا ارشد مدیر خانه خورشید نیز با بیان اینکه در حال حاضر شاهد هستیم که کودکان پنج تا هفت ساله بارهای سنگین زباله را حمل می‌کنند، گفت: آیا امکانی وجود ندارد تا پیمانکاران را مجاب کند که از کودکان در سنین پایین استفاده نکنند؟. یک اقدام کوتاه مدت دیگر این است که حتما این کودکان از دستکش استفاده کنند، واکسینه شوند و تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.

وی افزود: آیا شهرداری می‌تواند فضاهای کوچکی را برای اقامت و استراحت کوتاه مدت کودکان زباله گرد در سطح شهر اختصاص دهد؟. لازم است همه کنار هم قرار بگیریم و منشأ وجود این مشکلات را پیدا کنیم.

رحیمی مدیرعامل جمعیت امداد دانشجویی امام علی (ع) نیز در این نشست با بیان اینکه نباید فکر کنیم چگونه باید آسیب‌های ناشی از کار کودکان را کم کنیم بلکه باید به فکر رفع کامل آن باشیم گفت: طبق قانون، کار کودک به این شکل خلاف است و جزء مصادیق پر ضرر کار کودک محسوب می‌شود. اینکه بخواهیم دستکش به کودکان زباله گرد بدهیم یا وی را بیمه کنیم معنایش این است که کار وی را تایید کرده‌ایم. در حالیکه باید ریشه‌های این موضوع را جستجو کرد.

وی افزود: زباله ثروتی است که نمی‌دانم چرا شهرداری از آن چشم پوشیده است. مبالغ زیادی در اینجا جابجا می‌شود و متاسفانه برای حداکثر کسب سود حداکثر استثمار صورت می‌گیرد. در کدام کلانشهر دنیا زباله را اینگونه جمع آوری و تفکیک می‌کنند. نباید به راه حل‌های کوتاه مدت کاهش آسیب بسنده کنیم.

هادی شریعتی نائب رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز با بیان اینکه نگاه امنیتی و سیاسی به مسائل اجتماعی آسیب زاست گفت: باید از متهم کردن دستگاه‌ها بگذاریم. ما درباره قشری حرف می‌زنیم که به بدترین نوع کار کودک یعنی زباله گردی روی آوردند. درباره قشر فرودستی سخن می‌گوییم که صدایشان شنیده نمی‌شود. بستن در کارگاه‌های تفکیک زباله و توزیع دستکش نمی‌تواند مشکل را حل کند باید با فقری که خانواده این کودکان با آن روبرو هستند مبارزه کنیم.

طیبه سیاوشی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه موضوع زباله گردی کودکان بسیار دردناک است، گفت: اما خوشحال هستیم که امروز درباره این موضوع صحبت می‌شود و می‌توان به آن پرداخت.

وی افزود: باید درباره موضوع کودکان کار و زباله گردی کودکان راه حل علمی را پیش گرفت. باید از مطالعات تطبیقی و بومی سازی تحقیقات خارجی استفاده کرد.

وی با بیان اینکه باید تدابیر حمایتی از این کودکان اتخاذ شود و دستگاه‌های ذیربط به موضوع ورود کنند، گفت: قصد مقصر اعلام کردن دستگاهی را نداریم اما باید توجه کرد که این موضوع نیازمند فرهنگسازی است. هنوز با رسانه ملی در این خصوص به توافق نرسیدیم. پروسه بازیافت زباله در کشور ما متفاوت از جاهای دیگر است و باید به گونه‌ای حل و فصل شود که تعداد کودکانی که به دلیل ارزان بودن به کار گرفته می‌شوند کاهش یابد.

سیاوشی ادامه داد: اخیرا نشستی با حضور نمایندگان تهران، اعضای شورای شهر تهران و دکتر نجفی شهردار تهران داشتیم. در آن جلسه آسیب‌های اجتماعی مورد تاکید قرار گرفت و در آنجا همه معتقد بودیم در تهران ۵۲ نفر هستیم که باید با هم افزایی برای حل مشکلات کلانشهر تهران تلاش کنیم. در مجلس به اتفاق نمایندگان کمیسیون حقوق قضایی، فراکسیون کاهش آسیب‌های اجتماعی تشکیل شده است که یکی از کمیته‌های آن کمیته کودکان کار است. در این فراکسیون تلاش می‌کنیم به مسائل عمده این حوزه بپردازیم. تشکیل این فراکسیون گام مهمی بود و امیدواریم نتایج خوبی داشته باشد.