350هزار حلقه چاه غیرمجاز درکشور در شرایط بحران آب

به گزارش پانا ، علیمراد اکبری روز شنبه در چهاردهمین گردهمایی سالانه اعضای هیات علمی و محققان بخش های ستادی و مراکز تابعه استانی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی که در موسسه تحقیقاتی اصلاح و تحقیقات نهال و بذر کشور واقع در کرج برگزار شد، افزود: حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب آب از استان های شمالی به دریای خزر و ۴ میلیارد از اروند به خلیج فارس می ریزد و ۵ میلیارد مترمکعب نیز میزان تلفات آب در پشت سدها است.
وی خاطرنشان کرد: رها کردن آب در خارج از فصل برای تولید برق که حدود ۲۳ میلیارد مترمکعب در مجموع است که اگر میزان آب شرب و صنعت را نیز به آن اضافه کنیم در مجموع با آب کشاورزی حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب مصرف می شود.
وی در ادامه به توسعه روش های نوین آبیاری تاکید کرد، افزود: با گسترش این روش ها نه تنها مصرف آب کشاورزی به شدت کاهش خواهد یافت، بلکه میزان بهره وری آب به خصوص در روش های میکرو بسیار افزایش می یابد.
وی با بیان اینکه اکنون در کشور بحران آب یا کمبود آب به عنوان یک چالش جدی مطرح است، اظهار داشت: مفاهیم متعددی در کمبود آب، نوسانات اقلیمی و بحران آب مطرح است که یکی از چالش های اصلی کشور است.
اکبری با اشاره به اینکه آب در کشور اکنون از نفت هم مهم تر است، گفت: اگر مصرف کنندگان آب در بخش کشاورزی و مدیران بخش آب کشور مثل وزارت نیرو، محیط زیست و جهاد کشاورزی تدبیری برای رفع این معضل نیندیشند به صورت قطع در آینده با مشکلات جدی مواجه می شویم.
وی افزود: به گفته بعضی از کارشناسان ریشه اصلی مشکل آب به سال های گذشته بر می گردد و عده ای اعتقاد دارند که خشکسالی های اخیر منجر به کمبود آب شده و عده ای اعتقاد دارند مصرف بی رویه در بخش کشاورزی و عده ای نیز عامل این معضل را در مدیریت آب و مصرف آن می دانند.
وی بیان داشت: بحث بحران آب بحثی جدی است و ما بایستی متوجه این شویم در این مسیر باید اقدامات موثری و تدابیری داشته باشیم که مدیریت آب را به یک نقطه مطلوبی برساند.
وی با تاکید بر اینکه آب در هویت مردم، غرورملی، مسایل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور ما جایگاه خاصی دارد، اظهار داشت: استفاده نادرست از منابع آب به صورت نادانسته یا دانسته باعث شده وضعیت مطلوبی در کشور نداشته باشیم و یک جدال نابرابر با طبیعت داشته ایم که دلایل زیادی دارد.
اکبری گفت: استحصال بی حد و حصر از منابع آب زیرزمینی با حفر چاه های مجاز و غیر مجاز از جمله این دلایل است که باعث شده منابع آب زیرزمینی را غارت کنیم که اقدام موثری برای جلوگیری از آن در کشور به عمل نیامده است ولی در ۲-۳ سال اخیر وزارت نیرو موضوع را به جد پیگیری می کند.
وی افزود: یکی دیگر از مسایل و مشکلاتی که به غیر از چاه های غیرمجاز با آن درگیر هستیم توسعه نامتوازن در سرشاخه های رودخانه کشور است به طوریکه منابع آب کشور باعث شده که سدهای زیادی در کشور بدون توجه به پایین دست و مسایل اکوسیستمی ایجاد شود که باعث شده دچار مشکلاتی مثل ریزگرد، گرد و غبار و گرمای شدید شویم به طوریکه روز گذشته خوزستان به گرمترین نقطه جهان تبدیل شد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: توسعه سطح زیرکشت اراضی آبی در سال های گذشته یکی از مشکلاتی بوده که باعث شده میزان مصرف آب در کشور به نحو قابل توجهی بالا رود که باعث شده اکنون معیشت کشاورزان کشور و خیلی از بهره برداران به این آب گره بخورد و اگر چاره اندیشی نکنیم و موسسات تحقیقاتی و دانشگاهی اگر یک برنامه مدونی تدوین نکنند در آینده مشکل جدی خواهیم داشت.
وی گفت: نسل ما و افرادی که به عنوان مدیران آبی کشور هستند و همچنین برنامه ریزان فعلی مسئولیت سنگینی در این برهه از زمان دارند و بالاترین مسئولیت مدیران کشور بحث مدیریت آب است و اگر انجام نشود ممکن است پیامدهای ناگواری داشته باشد به طوریکه در بعضی از بخش های دنیا باعث ایجاد جنگ هایی شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه به گفته بعضی از کارشناسان عامل اصلی جنگ در سوریه عامل آب است، اظهار داشت: کمبود آب باعث شد تا جمعیت در حاشیه حمص و دمشق ساکن شود و مدیریت آن کشور هم نتوانسته آنان را مدیریت کند که باعث این مشکلات شده است.
وی اضافه کرد که در کشاورزی کشور تاب توسعه افقی وجود ندارد، بلکه باید توسعه عمودی باشد تا مشکل آب کشور را حل کنیم و همچنین در وضعیت کنونی نخبگان و محققان و متخصین بایستی از برنامه های تحقیقاتی کلیشه ای و تقلیدی خودداری کنند و ازنگاه استفاده از سیستم های ماهواره ای و فضای مجازی بیرون بیایند و با سیستم برون سازگار همراه شوند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امورآب و خاک گفت: ما اعتقاد داریم که طرح های تحقیقاتی و پژوهشی انجام شده در کشور بوم سازگار نبوده و مسایل کشور را نتوانسته هدف گذاری کند و به همین دلیل اعداد و ارقامی که از طرح ها به دست می آید موید این است که نتوانستیم نسخه قابل قبولی برای آب کشور بپیچیم و باید رویکرد را در کشور تغییر دهیم و با رویکرد جدید مباحث را پیگیری کنیم.
وی افزود: هدف اصلی ما بایستی ارتقای بهره وری از منابع آب و خاک کشور، پایداری منابع آب و خاک در جهت تولید پایدار و پایداری سرزمین باشد و راهبردهای آب و خاک در کشور اکنون اعمال مدیریت تقاضا با مشارکت بهره برداران باشد به طوریکه بهره برداری از فناوری و دانش و تکنولوژی جدید از وظایف اصلی موسسات تحقیقاتی باشد.
اکبری بیان داشت:در بحث شبکه های آبیاری و آبیاری تحت فشار که امکانات و تجهیزات آن نیز هست ولی توان فناوری ما پاسخگوی مسایل کشور نبوده و باید با رویکردی جدید وارد کار شویم.
وی گفت: تخصیص آب به تنهایی این مشکل را حل نمی کند، بلکه استقرار مدیریت یکپارچه بهره وری از منابع آب، استقرار کشت گلخانه ای و به خصوص انتقال گیاهان آب بر به مناطق کنترل شده از راه های رفع این معضل است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: اکنون در وزارت خانه کاری انجام می شود که در تاریخ سابقه ندارد که احداث شبکه های آبیاری ۲۲۰ هکتار آن در رودخانه های مرزی است که ۹۸ و نیم درصد آن سیستم های آبیاری تحت فشار است.
اکبری با بیان اینکه یک پروژه بزرگ دیگر در زابل در ۴۶ هزار هکتار در حال اجرا است، افزود: در برنامه های آتی باید حدود ۳۰۰ هکتار از اراضی کشور به روش های نوین آبیاری و مدرن آبیاری مجهز شود که برای اجرای این پروژه ها موسسات تحقیقاتی باید پای کار باشند زیرا بهره وری آب فقط به مدیریت آبیاری برنمی گردد بلکه به مدیریت صنایع ماشین آلات و ... برمی گردد.
وی با اشاره به اینکه تنها راه نجات کشور ارتقای بهره وری از آب کشاورزی است، بیان داشت: بحث مصرف آب کشاورزی که بحث جدیدی است از سال گذشته آغاز شده و اکنون در مظان اتهام هستیم که حدود ۹۰ درصد آب کشور را مصرف کنیم در حالیکه فقط حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد منابع آب کشور را مصرف می کنیم.
وی گفت: بایستی آب مصرفی بخش کشاورزی را برای محصولات اساسی مشخص کنیم که برای همین منظور جلسه سند ملی آب را هفته آینده داریم تا در سند ملی آب و میزان استفاده گیاه و مشخص شدن استفاده از این آب در هر کدام از بخش های کشور مشخص شود.
این مسئول اضافه کرد: در مجموع در مقطعی بسیار بحرانی و حساسی در کشور هستیم و بار سنگینی بر دوش ما هست و اگر با این میزان منابع آب نقش راهی را آماده نکنیم کشور در آینده با مشکل روبرو خواهد شد.
وی بیان داشت: همچنین کشورهای افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، عراق و کشورهای حاشیه ارس در مورد آب های مرزی اقداماتی انجام می دهند که تمام آن ها را باید رصد و مد یریت کنیم تا از برآیند اقدامات انجام شده به اهداف خود برسیم.
اکبری یادآور شد: در برنامه ششم توسعه سالانه ۶۰۰ هزار هکتار آبیاری روش ها و سامانه های نوین آبیاری را داریم و همچنین بحث خاک در برنامه های کشور برای اولین بار گنجانده شد که ۵۰۰ هزار هکتار در بحث حاصلخیزی خاک، اصلاح خاک و ... تعریف شده است که بایستی با موسسه تحقیقات آب و خاک پیگیری شود.
وی افزود: همچنین در سال جاری حدود ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبارات در بخش آب و خاک کشور به جز استان ها داریم که در استان ها هم حدود ۶۰۰ میلیارد تومان است که اگر یک تا نیم درصد این اعتبار در بخش تحقیقات و پژوهش به کار برده شود یک تحول عظیمی را در کشور شاهد خواهیم بود به شرط اینکه طرح ها کاربردی باشد.