مخاطب در «دوشیزگان باغ لیمو» سه نسل از زنان و مشکلات آنان را می بینید

فاطمه رادمنش، کارگردان نمایشنامۀ دوشیزگان باغ لیمو، در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی-هنری خبرگزاری پانا پیرامون این اثر گفت: نمایشنامۀ دوشیزگان باغ لیمو اقتباسی از نمایشنامۀ برجستۀ خانۀ برناردا آلبا نوشتۀ فدریکوگارسیالورکا، درام نویس شهیر اسپانیایی که نمایشنامه ها و شعرهای بسیار زیادی را در کارنامۀ خود دارد.

وی ادامه داد: نویسندۀ این اثر کسی بود که علیه حکومت فرانکو، با هنرش مقابله می کرد و در نهایت هم توسط حکومت فرانکو ترور شد.

رادمنش در ادامه با اشاره به این امر که فدریکو گارسیا لورکا، سه نمایشنامۀ مشهور خانۀ برناردا آلبا، خون و یرما را خلق کرده است، افزود: در ایران هر سۀ این آثار به وفور توسط کارگردانان جوان و کم تجربه و کارگردانان شهیری همچون دکتر علی رفیعی و کارگردانان دیگر تئاتر کار شدند و این نشان از نقاط قوت بارز این متون است.

این کارگردان تئاتر در ادامه با اشاره به این امر که گروه وی برای تولید این اثر گروه بسیار جوانی بوده است، اظهار داشت: بخش اعظمی از بازیگران این اثر آماتور هستند و در این کار شش ماه آموزش دیدند به طوری که در حین تمرین این آموزش ها به بازیگران انتقال داده شد و آموزش و تمرین مکمل هم بودند.

وی در ادامه، خانۀ برناردا آلبا را رئالیستی ترین درام فدریکو گارسیا لورکا دانسته و در ادامه با اشاره به این که برای آماده سازی نمایش دوشیزگان باغ لیمو، تا بخش اعظمی از تمرین در مدت دو تا سه همان نمایشنامۀ خانۀ برناردا آلبا را با گروه تمرین کرده است، خاطر نشان کرد: این روند به جایی رسید که من و نویسندۀ این کار تصمیم گرفتیم این اثر را بازنویسی و ایرانیزه کنیم که هم در تماشاچی و هم در بازیگرانی که تجربۀ کمتری داشتند درک بهتری از این نمایشنامه اتفاق بیفتد.

رادمنش در بخش دیگری از این گفتگو، با اشاره به این امر که این اثر برای جغرافیای ایران تنظیم و برای فرهنگ ایران بازنویسی شده است، گفت: مهم ترین اتفاقی که روی این نمایشنامه افتاد این بود که یک آداپتاسیون فرهنگی روی آن صورت گرفت و در نهایت به نمایشنامۀ دوشیزگان باغ لیمو رسید و در حال حاضر برای مخاطب در حال اجراست.

این کارگردان جوان با اشاره به این امر که فضای نمایشنامه در یک شهر گرمسیری در ایران است که نماد و شناسنامۀ خاصی ندارد و مشخص نیست که در کدام شهر این اتفاق می افتد، افزود: تنها در این اثر نشان داده شده است که در این شهر فضای فوق العاده گرمی وجود دارد و لیمو نیز یکی از محصولاتی است که در آن منطقه کشت و بهره برداری می شود.

رادمنش پیرامون داستان این نمایشنامه، اظهار داشت: داستان اثر قصۀ مادری است که پس از مرگ همسرش بدون مرد و حتی یک پسر، باید خانواده و دختران خود را کنترل و تربیت کند، مرد خانواده می میرد و مادر ناچار است که آن ها را در یک فضای مهجور و دور افتاده ای در یک فضای کاملاً قدیمی که خود در آن زندگی می کرده، حبس کند و این تصور را دارد که فرزندان خود را کنترل می کند، اما کار به جایی می رسد که این کنترل از دست مادر خارج می شود و اتفاقاتی را در پی دارد.

وی در ادمه با اشاره به این امر که این نمایشنامه در ژانر کمدی تراژیک به مسائل و مشکلات جامعه شناختی و روانشناختی زنان در جامعه می پردازد، تصریح کرد: این نمایشنامه تا پایان کمدی است اما لحظات تراژیک و تلخی هم دارد که در پایان هم منجر به فاجعه ای می شود که از مشخصه های یک درام تراژیک در دورۀ یونان باستان است.

رادمنش در ادامه، با اشاره به این که خود یک زن است و در این جامعه و با نیازهای امروز در ایران زندگی می کند، تأکید کرد: یکی از دغدغه های اصلی زندگی من در جایگاه یک هنرمند و تأکید بر رسالت هنر پرداختن به مسائل و مشکلات زنان است.

این کارگردان با اشاره به این که پیش از این نیز بر روی نمایشنامه هایی با محتوای زن کار کرده است، گفت: نمایشنامۀ خانۀ عروسک نوشتۀ ایپسن با محور اصلی خانواده یک زن فداکار است که در نهایت با جفا و بی مهری همسرش روبرو می شود، نمایشنامۀ میس ژولی استرینبرگ، که در آن دختری وجود دارد که از طبقۀ بسیار بالایی است و از طرف پدر، مادر، خانواده و سایر اطرافیان ظلم بسیاری به او شده است و اکنون هم نوکر ها و کسانی که سطح آنان از این دختر پایین تر است و حال به او ظلم می کنند و در نهایت هم منجر به یک تراژدی می شود و آن جا هم آن دختر خودکشی می کند، از حملۀ مهم ترین نمایشنامه هایی است که در دورۀ دانشجویی به تولید آن ها پرداخته ام.

رادمنش در ادامه، با اشاره به این امر که پس از گذشت از ین دو نمایشنامه در حوزۀ زنان بر روی خانۀ برناردا آلبا مطالعه و بررسی کرده است، افزود: این اثر به طور مشخص به زنان می پردازد و در آن ۸ کاراکتر زن از سه نسل مادربزرگ، مادر و دختران داریم و پیرزنی هم این میان وجود دارد که کلفت خانواده است و او نیز می تواند نسلی میان مادر و مادربزرگ باشد و مخاطب در این نمایش سه نسل و مشکلات آنان را در کنار هم می بینید.

وی با اشاره به این که در دراماتولوژی و اقتباسی که انجام شد کارگردان و نویسنده، به صورت ملموس تری به مشکلاتی که در حال حاضر زنان جامعۀ ما درگیر آن هستند پرداخته اند، اظهار داشت: ما در کاراکترهای نمایشنامۀ خانۀ برناردا آلبا کاراکتر طنز و کاراکترهایی همچون دختری را که می خواهد پسر باشد، نداریم و در دراماتولوژی این اتفاق، اتفاقی است که ما نمی توانیم چشمان خود را بر روی آن ببندیم چرا که شاید من، خانواده ام، اطرافیانم درگیر این مشکل نیستند اما این دلیل نمی شود که این مشکل وجود ندارد ما به آن نپردازیم و این در حالی است که ما بارها شاهد این قضیه بوده ایم.

وی در همین راستا با اشاره به حضور زنان در عرصۀ های مختلف هنرهای نمایشی، خاطر نشان کرد: نوع دیگر کاراکتری که ما از همین دست از افراد انتخاب کرده ایم خانم های خواننده هستند و این دسته از افراد بانوانی هستند که به شغل خوانندگی علاقه دارند و می خواهند در این حوزه فعالیت کنند، امام هیچ گاه نمی توانند به آن به عنوان یک شغل نگاه کنند.

رادمنش خاطر نشان کرد: این در حالی است که امروز می توانیم برای این دسته از بانوان کنسرت برگزار کنیم، اما فعالیت آنان، آن گونه که باید رسمیتی ندارد و تنها مجوز ها به راحتی دریافت می شود.

کارگردان نمایش «دوشیزگان باغ لیمو» با اشاره به دیگر بازیگران این نمایش، گفت: دیگر کاراکتر این اثر دختر جوانی است که استعدادی در خواندن دارد و او نیز با مشکلاتی روبرو است و در این میان مادربزرگی وجود دارد که که از بزرگترین نسل این خانواده است.

رادمنش، پیرامون این کاراکتر نیز، خاطر نشان کرد: این شخصیت در واقع زن بسیار تنهایی است و در سن حدود ۸۰ تا ۹۰ سالگی دوست ندارد تنها باشد و او نیز در این میان دغدغه دارد که از این تنهایی در بیاید.

کارگردان دوشیزگان باغ لیمو، در پایان تأکید کرد: ما در این نمایشنامه دردهای این زنان را به وضوح مشاهده می کنیم، مسائل روانشانسی و روانشناختی آنان را در این نمایشنامه به وضوح مشاهده می کنیم.