دستفروشان مترو اهل کجا هستند/قلمروهای خیابانی به ارث می‌رسد
بساطش را پهن کرده در پیاده رو. دو سه نفری هم دور بساطش جمع شده است. سال ها است که اینجا روسری می فروشد به گفته یکی از مغازه دارن درآمدش از برخی روسری فروشی های این راسته بیشتر است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی پانا، می گویند این مکان ها سرقفلی دارد و از نسلی به نسل بعدی می رسد. این طور نیست که هر کسی بخواهد هرجایی بساط پهن کند. گاهی مغازه داران هم بخشی از خیابان را به اشغال خود در می آورند. نیمی از اجناسشان در خیابان است و بخشی داخل مغازه. پیاده رو به تسخیر خود درآورده اند. جوی آب هم زباله دانی این مغازه داران است. اما بر اساس قانون سد معبر در پیاده روها خلاف قانون است .
بر اساس اصل ۹ ماده ۹۶ تبصره ۶ کتاب مجموعه قوانین و مقررات شهرداری ها اراضی، کوچه ها، میدان ها، خیابان ها و معابر عمومی واقع در محدوده هر شهر، ملک عمومی محسوب شده و تعرض در این معابر، تخلف تلقی می شود و می بایست شهرداری ها با متخلفان برخورد کنند.
همچنین بر اساس تبصره ۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها، سد معابر عمومی و اشغال پیاده روها و استفاده غیر مجاز از آنها، میدان ها، پارک ها و باغ های عمومی برای کسب و سکونت ممنوع است. بند ۲۰ همین ماده از قانون تاکید می کند که شهرداری ها موظفند با مشاغل مزاحم یا تاسیس اماکنی که به نحوی موجب مزاحمت شهروندان باشد، برخورد کنند.
تاثیر دستفروشان بر ترافیک شهر
فرج الله عارفی نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است: معضل دستفروشی در تهران علاوه بر زشتی شهر موجب ایجاد نابسامانی و مشکل تردد برای عابران و ترافیک شدید می شود.
او با تاکید بر ساماندهی دستفروشان در تهران، یادآور شد: شهرداری به عنوان متولی هر چه سریعتر دستفروشان را جمع آوری و ساماندهی کند، بهتر است دستفروشان و فروشندگان به شکلی ساماندهی شوند که دیگر به سطح شهر و مترو برنگردند.
تراکم دستفروشان در بازار
بازار تهران یکی از مناطقی است که دستفروشان در آن بیشتر از مناطق دیگر تجمع دارند. پیاده راه پهن بازار و خریدارانی که به دنبال خرید راحت تر و ارزان تر هستند این مکان را برای دستفروشان محبوب تر کرده است. یکی از مسئولان شهری می گوید در این منطقه ۷۶۲ دستفروش شناسایی کرده اند.
اما قرار است به زودی این دستفروشان ساماندهی شوند. این را رضا قدیمی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران گفت.
او بیان این که در ١٠ محور بازار ریال ٧٦٢ دستفروش را شناسایی کرده‌ایم که این افراد عمدتا در خیابان‌های مصطفی خمینی، باب همایون، ١٥ خرداد و مولوی هستند. گفت : براساس مطالعات اولیه اغلب این دستفروشان ایرانی بوده و از اتباع بیگانه نیستند، بسیاری از این افراد به دلیل مشکلات معیشتی از شهرستان‌ها به تهران مهاجرت کرده‌اند که به دستور شهردار تهران در حال حاضر در مرحله شناسایی این دستفروشان هستیم.
او با بیان این‌که دستفروشی در شهر تهران پایانی ندارد، خاطرنشان کرد: به علت بیکاری در شهرهای کشور هر بازاری را که برای دستفروشان برپا می‌کنیم، اقوام و آشنایان این افراد به دلیل مشکلات مالی از شهرستان‌ها برای کار در این بازارها به تهران می‌آیند و باز بر تعدادشان افزوده می‌شود. این درحالی است که تنها راه گذران معیشت، دستفروشی نیست.
حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار معتقد است : یکی از علت‌های گسترش بی سابقه دستفروشی در بازار کار ایران در سال‌های اخیر نابسامانی بازار کار است، هرچقدر بازار کار رسمی کشور تحت فشار قرار دارد، بازار غیررسمی و واسطه گری در ایران رونق دارد و افراد از فعالیت در این بخش‌ها سود می برند.
این کارشناس بازار کار اظهارداشت: یکی از دلایل توسعه دستفروشی در ایران را البته باید اشکالات سیستم توزیع دانست، چرا که دستفروشان معمولا کالاها و اجناس را با قیمت مناسب تری نسبت به بازار رسمی به دست مردم می رسانند و این مسئله باعث گرایش مردم به آنها و در نتیجه سودآور شدن دستفروشی شده است.
حاج اسماعیلی ادامه داد: متاسفانه بی برنامگی دولت‌ها در حل معضلات بازار کار باعث شده تا بخشی از جویندگان کار کشور ناگزیر به سمت دستفروشی گرایش پیدا کنند و در واقع فضای اقتصادی کشور، رواج پدیده دستفروشی را مهیا می کند.
وی تاکید کرد: رشد قارچ گونه دستفروشی در کشور امروز در بستر نابسامانی بازار کار رسمی فراهم شده و دولت باید حتما برای هدایت کارجویان به سمت بازارهای کار رسمی کشور برنامه ریزی داشته باشد. سئوال این است که چرا بازار کار غیررسمی کشور این قدر توسعه پیدا کرده است؟
این کارشناس بازار کار افزود: هرچند ممکن است دستفروشی برای افراد درآمدهایی را نیز به همراه داشته باشد اما در واقع به دلیل نبود هیچ گونه حمایت اجتماعی، باید دستفروشان را جزو افراد بیکار و فاقد شغل تلقی کرد.
به عقیده حاج اسماعیلی، دولت می‌تواند با ایجاد بازارچه هایی تحت نظارت، دستفروشی را سر و سامان بدهد و حداقل تلاشی شود برای هدایت فعالیت‌های غیررسمی اقتصاد به سمت بازار کار رسمی. در این شرایط می‌توان امیدوار بود که افراد شناسنامه کاری بگیرند و حمایت‌هایی از آنها به عمل آید.
وی خاطرنشان کرد: هرچقدر ما در جامعه دستفروشان بیشتری را ببینیم، به این معنا است که بنگاه‌ها در حال نابودی هستند. البته نه به این معنا که دستفروشان در حال نابودی اقتصاد هستند، بلکه هدف این است که تاکید شود فضای اقتصادی کشور به شدت به سمت دلالی، واسطه گری، استفاده از رانت و مسائلی از این دست پیش رفته و دستفروشی نیز حاصل شکل گیری همین نوع اقتصاد است.
دریکی از مقاله های پژوهشی به قلم ابوالقاسم اسدی تحت عنوان تبیین جامعه شناسی گرایش مردم به دستفروشی درباره سن و قومیت دستفروشان آمده است : سن دستفروشان مترو پیش از این ۱۵ تا ۵۰ سال بود که در حال حاضر به ۳۵ سال رسیده است. همچنین بیشتر دستفروشان مترو اهل کردستان هستند.
در این مقاله بر داشتن قلمرو خاص توسط دستفروشان تاکید شده و آمده اسن : این حس تملک حتی در دستفروشانی با سابقه کمتر از یک سال سابقه کار نیز وجود دارد و آنها معتقدند این فضا از نسلی به نسلی دیگر در میان آنها به ارث می رسد و این قلمرو بعدها به فرزندانشان خواهد رسید که آنها احساس حق آب و گل دارند.
بر اساس پژوهشی که انجام شده بود حتی ماموران مترو با دستفروشان قدیمی برخورد نمی کردند و یا مغازه داران نیز در تعامل خوبی با دستفروشان قدیمی داشتند و دستفروشان نیز تلاش می کردند اجناس مشابه مغازه های اطراف را به فروش نرسانند.اسدی در این مقاله با اشاره به نوع مشتریان دستفروشان گفته است : برخی از این مشتریان دائمی و گروهی گذرا هستند. تعدادی از مشتریان دستفروشان دزد و برخی در پوشش ماموران باج گیری می کنند.
به گفته این پژوهشگر گروهی از دستفروشان اقدام به فروش کالاهای غیر مجاز و یا جذب جوانان به خانه های فساد می کنند.
ارسال دیدگاه