آثاری که از اشعار سهراب بهره گرفته اند/روایت دیگر از اشعار سهراب سپهری

به گزارش خبرنگار فرهنگی پانا، سی و پنج سال قبل در چنین روزی سهراب سپهری خالق شاعرانه های «صدای پای آب»، «مسافر»، «حجم سبز» و ... شعر مرگ را از نو سرود.

و نترسیم از مرگ
مرگ پایان کبوتر نیست
مرگ وارونه یک زنجره نیست
مرگ در ذهن اقاقی جاری است
مرگ در آب و
هوای خوش اندیشه نشیمن دارد
مرگ در ذات شب دهکده از صبح سخن می گوید
مرگ با
خوشه انگور می آید به دهان
مرگ در حنجره سرخ - گلو می خواند
مرگ مسئول قشنگی
پر شاپرک است
مرگ گاهی ریحان می چیند
مرگ گاهی ودکا می نوشد
گاه در سایه
نشسته است به ما می نگرد
و همه می دانیم
ریه های لذت ، پر اکسیژن مرگ است

وی در سال ۱۳۰۷ متولد شد و ۵۱ سال بعد آن در سال ۱۳۵۸ به سرطان خون مبتلا شد و به همین سبب در همان سال برای درمان به انگلستان رفت اما درمان بی نتیجه ماند و سرانجام در غروب یکم اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۹ درگذشت و در منزل ابدی آرام گرفت.

گزیده ای از قطعه «واحه ای در لحظه» از کتاب «حجم سبز» این هنرمند بر روی سنگ قبرش حکاکی شد؛

به سراغ من اگر می‌آیید
نرم و آهسته بیایید
مبادا که ترک بردارد
چینی نازک تنهایی من

اما امروز دیگر آن سنگ به چشم نمی خورد و به دلیل آسیب دیدن سنگ سیاهرنگی به جای آن سنگ نشسته است.

به مناسبت سالروز درگذشت این شاعر و هنرمند بزرگ گذری کردیم بر آثار موسیقی ای که با بهره گیری از اشعار سهراب سپهری خلق شده اند و راوی اشعار این هنرمند در قالب های گوناگون شده اند. با هم این آثار را مرور می کنیم:

«ابیات تنهایی»؛ فریبرز لاچینی
آلبوم «ابیات تنهایی» دکلمه زیبایی از اشعار سهراب است که با صدای احمدرضا احمدی گوش نواز شده است. موسیقی آن را فریبرز لاچینی ساخته است که فضایی آرامش بخش و تمی آرام و غم انگیز دارد. ندای آغاز، نیلوفر، سفر، بی‌پاسخ، شاسوسا، واحه‌ای در لحظه، روشنی،من،گل،آب، آفتابی، به باغ همسفران، دوست، پرهای زمزمه و مسافر قطعات این آلبوم است که گوش سپردن به آن ها خالی از لطف نیست.

«خانه دوست کجاست»؛ علیرضا افتخاری
علیرضا افتخاری در آلبوم «خانه دوست کجاست» هفت قطعه زیبا از سهراب را خوانده است که با آهنگسازی مهدی تاری اثری متفاوت در این قالب شده است. این آلبوم شامل قطعات «آب را گل نکنیم»، «نشانی» (خانه دوست کجاست)، «واحه ای در لحظه»، «گلستانه»، «آفتابی»، «سوره تماشا»، «موسیقی و دکلمه زیر باران» می شود.

«حجم سبز»؛ خسرو شکیبایی
یکی از آثاری که بسیار شنیدنی و پر از احساس است آلبوم حجم سبز با صدای خسرو شکیبایی است که احساس اشعار سهراب را چندین برابر می کند و گوش سپردن به آن تزریق کننده آرامشی شگرف است.
من در این تاریکی فکر یک بره روشن هستم که بیاید علف خستگی ام را بکند
من در این تاریکی امتداد تر بازوهایم را زیر بارانی میبینم که دعاهای نخستین بشر را ترک کرد
ابر ها رفتند،یک هوای صاف،یک گنجشک،یک پرواز
دشمنان من کجا هستند
فکر میکردم در حضور شمعدانی ها شقاوت آب خواهد شد
در گشودم قسمتی از آسمان افتاد در لیوان آب من آب را با آسمان خوردم…
«مسافر سهراب»؛ بهمن سلحشور، فاطمه معتمدآریا
مسافر سهراب به آهنگسازی محمدرضا احمدیان گلچینی از اشعار سهراب را با خوانندگی بهمن سلحشور و دکلمه فاطمه معتمدآریا شنیدنی کرده است.

«در گلستانه»؛ شهرام ناظری
این اثر نیز آلبومی است که در زمستان ۱۳۶۶ به مناسبت سالروز تولد سهراب سپهری با موسیقی هوشنگ کامکار و آواز شهرام ناظری و دکلمه احمدرضا احمدی منتشر شد. در این اثر گروه کر مرکز سرود نیز همکاری داشته اند.

قطعات دیگری نیز بوده اند که در این وادی کار شده اند و ما اشعار سهراب سپهری را با صدای بسیاری دیگر از هنرمندان شنیده ایم که از آن جمله «تصنیف نیایش» استاد محمد شجریان در آلبوم سرود مهر، آهنگ «زیر بارون» از آلبوم «حال من بی تو» با صدای علیرضا عصار که بخشی از شعر صدای پای آب را در آن گنجانده ، آهنگ «سپید و سیاه» از آلبوم فاصله محمد اصفهانی و… قابل ذکر هستند. انتشارات نوین کتاب گویا، نیز کتابی صوتی از گزیده شعرهای سهراب سپهری با صدای مهرداد اسکویی و آهنگ سازی ناژفر(آهنگساز ارکستر فلارمونیک وین) منتشر کرده است که در انتظارکسب مجوز از وزارت ارشاد است و به زودی شاهد انتشارش خواهیم بود.

آلبوم موسیقی "از اهالی امروز" به آهنگسازی رضا ناژفر شامل دکلمه‌گویی اشعار سهراب سپهری توسط مهرداد اسکویی است که اثر دیگری با اشعار سهراب سپهری بوده که سبکی متفاوت از کارهای دیگر داراست.

زهرا صفایی