هشدار رئیس دانشگاه تهران درخصوص سوء استفاده سیاسی از مسئولیت اجتماعی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران، شامگاه روز یکشنبه اول بهمن ماه در دهمین همایش ملی و دومین همایش بین‌المللی اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در سالن اجلاس سران، گفت: مسئولیت اجتماعی امروز به عنوان یک عنصر مهم هم در ادبیات علمی و هم در زندگی مردم در همه جوامع جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است و صاحب‌نظران، آن را جزو لاینفک زندگی بشر می‌دانند.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه امروز مسئولیت اجتماعی دیگر یک کالای لوکس و تشریفاتی نیست بلکه یک الزام اجتماعی محسوب می‌شود، تاکید کرد: مسئولیت اجتماعی دیگر به عنوان یک قانون یا قرارداد تلقی نمی‌شود و یک موضوع فرا قراردادی است. امروز اگر هر فرد، سازمان و ملتی می‌خواهد سرآمد باشد باید در عرصه مسئولیت اجتماعی، سرآمدی خود را به اثبات برساند.

وی در اشاره به سه بعد اساسی مسئولیت اجتماعی، از ابعاد شناختی، عاطفی و عملکردی مسئولیت اجتماعی نام برد و گفت: وقتی صحبت از بعد شناختی می‌کنیم لازم است سازوکارها، اقدامات، رویه‌ها و فعالیت‌هایی که در این عرصه باید انجام شود را به خوبی بشناسیم و در بعد عاطفی، افرادی که می‌خواهند در این حوزه عامل باشند، نگرش و دیدگاه متناسب با این حوزه در آنها ایجاد شود و تلقی مثبتی داشته باشند و در بعد عملکردی بایستی شاهد اجرایی شدن این ابعاد مسئولیت‌پذیری در بخش‌های مختلف جامعه باشیم.

اهداف شکل‌گیری ستاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه تهران

مقیمی با اشاره به شعار دانشگاه تهران در دوره جاری مدیریتی دانشگاه تحت عنوان "جهاد علمی برای تحقق دانشگاه کارآفرین با رویکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی"، افزود: اعتقاد داریم که مسئولیت‌پذیری اجتماعی جزو لاینفک مأموریت‌های اصلی دانشگاه است و یکی از نهادسازی‌ها و اقدامات ساختاری که در این خصوص صورت گرفته، تشکیل ستاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه تهران (سمات) است. هدف اصلی سمات این است که در بعد شناختی مسئولیت اجتماعی، بسترهای علمی و تحقیقاتی را برای توسعه ابعاد مسئولیت اجتماعی فراهم کند و همچنین این ستاد، از بعد عاطفی نیز فعالیت‌های نگرشی را سامان دهد و در بعد عملکردی هم شاهد تحقق این هدف مهم باشیم.

وی با اشاره به جایگاه ویژه مسئولیت اجتماعی در آموزه‌های دینی، از انفاق به مثابه مسئولیت اجتماعی نام برد و اظهار داشت: بر اساس تکالیف دینی که خداوند در قالب انفاق برعهده انسان‌ها قرار داده است، وظیفه داریم در کنار اینکه خدماتی را برای خود و خانواده و سازمان و ملت خودمان فراهم می‌کنیم، بایستی مسئولیت‌هایی را در قبال سایر افراد جامعه و ملل دیگر ایفا نمائیم. علی‌رغم اهمیتی که این جایگاه دارد، به عارضه‌های مسئولیت اجتماعی باید توجه کنیم که مسئولیت اجتماعی به عنوان یک دکترین مخرب در جامعه شناخته نشود.

مقیمی افزود: گاهی رفتارهای ریاکارانه‌ای توسط افراد یا نهادها انجام می‌گیرد که در ادبیات دنیا از آن تحت عنوان سبز شویی (Green Washing) یاد می‌کنند؛ این در حالی است که باید توجه کنیم رفتارهای مسئولانه اجتماعی باید مبتنی بر واقعیت و جنبه‌های شناختی، عاطفی و عملکردی واقعی باشد، نه اینکه در برخی سازمان‌ها، نهادها، کشورها و دولت‌ها از مسئولیت اجتماعی استفاده ابزاری به عمل آید. این روزها در سطح کلان بین‌المللی شاهد رفتارهای ریاکارانه از سوی نظام استکباری دنیا به رهبری آمریکا هستیم که ریاکارانه اینگونه رفتار می‌کنند که گویی مواضع حقوق بشر را دنبال می‌کنند یا وانمود می‌کنند که مدافع فقرزدایی هستند، ولی خروجی عملکرد آمریکا که امروز در غزه شاهد هستیم درست برعکس عمل می‌کند. متأسفانه شاهد هستیم که موضوع مسئولیت اجتماعی در سطح بین‌المللی به انحراف کشیده شده است.

وی ادامه داد: نکته دوم این است که گاهی رفتار مسئولانه‌ای که ما به عنوان یک فرد یا نهاد یا دولت انجام می‌دهیم با آنچه که مردم و ذی‌نفعان برداشت می‌کنند ممکن است متفاوت باشد. اصطلاحاً رفتار مسئولیت اجتماعی ادراک شده توسط مردم با آن تلاش‌ها و هزینه‌هایی که سازمان‌ها و دستگاه‌ها می‌کنند که ای بسا ممکن است نیت‌های خیرخواهانه هم داشته باشند، متفاوت است. پس توجه کنیم آنچه مهم است باید مردم و کسانی که مصرف‌کننده سازوکارهای مسئولیت اجتماعی هستند به صورت واقعی درک کنند که مسئولیت اجتماعی باعث دگرگونی مثبت در زندگی آنها شده است.

رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: می‌بینیم در سطح دولت و مدیران ارشد و سازمان‌ها تلاش‌های خوبی انجام می‌دهند و هزینه‌های زیادی هم متقبل می‌شوند تا مردم رضایت داشته باشند اما شاهد این هستیم که اعتماد عمومی در جامعه حاصل نمی‌شود و بین آنچه ما انجام می‌دهیم و آنچه مردم درک می‌کنند تفاوت وجود دارد. بنابراین باید در رفتارهای مسئولیت اجتماعی تلاش کنیم رفتارهای واقعی داشته باشیم تا مردم ادراک درست و مثبتی از این رفتارها داشته باشند.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به نامه ۲۵ نهج‌البلاغه که حضرت علی علیه‌السلام در آن به مسئول جمع‌آوری زکات با مضمون اعتمادسازی بین مردم و کارگزاران سفارش‌هایی داشته‌اند، بیان داشت: رفتارهای مسئولیت اجتماعی را می‌توان از این نامه استخراج کرد. وقتی سفارش‌های حضرت علی علیه‌السلام را حتی با رفتارهای قانونی که در سازمان‌ها باید برای جلب اعتماد عمومی انجام دهیم مقایسه می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که با آموزه‌های دینی بسیار فاصله داریم.

مقیمی با بیان اینکه گاهی از مسئولیت اجتماعی و هزینه‌هایی که شرکت‌ها و سازمان‌ها در این زمینه متقبل می‌شوند سو استفاده بعمل می‌آید، اظهار داشت: گاهی سازمان‌ها و شرکت‌ها برای اینکه یک کار خلاف قانون را انجام دهند و حمایت‌های سیاسیون را پشتوانه خود قرار دهند، در قالب هزینه‌های مسئولیت اجتماعی، هزینه‌هایی را به سیاسیون می‌پردازند تا بتوانند پوششی برای نقض قوانین فراهم کنند و یا برای افزایش قدرت سیاسی، از مسئولیت اجتماعی استفاده ابزاری می‌کنند. این در حالی است که ما معتقدیم مسئولیت اجتماعی مقوله‌ای علمی و یک مقوله مقدس در متون دینی ما است، بنابراین باید توجه کنیم که در مسئولیت اجتماعی انحراف ایجاد نشود.

اثرگذاری اجتماعی؛ هدف اصلی فعالان حوزه مسئولیت اجتماعی

رئیس دانشگاه تهران با ابراز امیدواری نسبت به اینکه تجلیل از سرآمدان حوزه مسئولیت‌پذیری اجتماعی از سوی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران، شرایطی را برای ترویج و اشاعه موضوع مسئولیت اجتماعی فراهم آورد، یادآور شد: سرآمدان و فعالان حوزه مسئولیت اجتماعی، افراد ایثارگری هستند که از مال و سرمایه و وقت خود صرف می‌کنند تا در بهبود اوضاع اجتماعی اثرگذار باشند.

ضرورت ایجاد ائتلاف میان فعالان حوزه مسئولیت اجتماعی

وی رویدادهایی نظیر همایش ملی ترویج اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را زمینه‌ساز ایجاد ائتلاف میان فعالان این حوزه و بلوغ الگوی مسئولیت اجتماعی در ابعاد شناختی، عاطفی و عملکردی دانست و در پایان تاکید کرد: بایستی استانداردهای مسئولیت اجتماعی تدوین شوند تا مسئولیت اجتماعی در مسیر درست خود حرکت کند تا شاهد انحرافات در دکترین مسئولیت اجتماعی نباشیم و نسبت به معرفی الگوهای کاربردی برای همه نهادها و سازمان‌ها در این حوزه با استفاده از این استانداردها اقدام نمائیم.