شناسایی ۱۲۰۰ اهداکننده خون نادر در کشور

علیرضا مینایی - عباداله سالک مقدم - معاون فنی و فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون، به مناسبت ۲۱ دی ماه روز ملی خون‌های نادر، خاطرنشان کرد: در حال حاضر تعداد ۳۵۴ واحد خون نادر به صورت منجمد در دمای منفی ۸۰ درجه سانتی گراد جهت تزریق به بیماران در مواقع لزوم ذخیره شده است که طبق نیاز و اعلام بیمارستان‌ها تحت شرایط کاملا ویژه در اختیار بیمارانی که دارای این گروه‌های خونی هستند، قرار می‌گیرد.

سالک مقدم افزود: تا به حال ۴۵ سیستم گروه خون و بیش از ۳۶۰ آنتی ژن مربوط به دارندگان گروه‌های خونی نادر کشف شده و هر سال تعداد بیشتری در حال شناسایی است.

وی ادامه داد: اگر مشابه گروه خونی یک فرد در هر هزار تا ۵ هزار نفر وجود داشته باشد، گروه خونی آن فرد، نادر است و اگر در جمعیت ۵ هزار نفر یا بیشتر مشابه نداشته باشد، به عنوان گروه خونی بسیار نادر محسوب می شود.

معاون فنی و فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون با اشاره به سابقه شناسایی خون‌های نادر در دنیا و ایران، گفت: در سال ۱۳۴۳ هجری شمسی کارگروه بین المللی در این خصوص تشکیل شد و هدف این بود که اگر برای بیماری با گروه خون بسیار نادر در هر کشوری، اهداکننده با گروه خونی مشابه آن بیمار پیدا نشود، امکان پیدا کردن خون سازگار در بین اهداکنندگان دیگر کشورهای دنیا مهیا شود.

وی افزود: تا به امروز تنها ۲۷ کشور، تکنولوژی و دانش تفکیک گروه‌های خونی نادر را داشته‌اند و توانسته‌اند در این کارگروه عضو شوند که ایران شانزدهمین کشور عضو این کارگروه می باشد.

سالک مقدم در مورد روز ملی خون‌های نادر، تصریح کرد: ۲۱ دی ماه به مناسبت شناسایی و تامین خون یک کودک با گروه خون بمبئی به نام روز ملی خون نادر نامگذاری شد و عمل جراحی این کودک ۱۸ ماهه با تامین خون نادر و ارسال آن به شهر تبریز در سال ۱۳۹۰ با موفقیت انجام شد.

وی در مورد خطر تزریق خون ناسازگار به دارندگان خون نادر گفت: باید خون سازگار به فرد تزریق شود چون در صورت تزریق خون ناسازگار، بدن گیرنده علیه آنتی ژن هایی که بدن او فاقد آن است، آنتی بادی می سازد و فرد گیرنده ممکن است دچار عوارض شود و برای او خطر جانی در بر داشته باشد.

وی افزود: روی سطح گلبول قرمز، مواد و ترکیبات پروتئینی وجود دارد که آنتی ژن نامیده می شود که ژنهای تولید کننده آنها به صورت موروثی از والدین به فرزندان منتقل می شود که وجود برخی از آنها می تواند گروه خون ما را تعیین کند که برای مثال اگر گروه خون شما A باشد، بر روی سطح گلبول قرمز خون شما آنتی ژن A وجود دارد.

بنابر اعلام روابط عمومی سازمان انتقال خون، سالک مقدم افزود: در واقع سیستم گروه خون ABO که بیشتر افراد با آن آشنایی دارند، سیستم اصلی گروه‌های خونی است و سایر سیستم ها مانند Kell، Duffy، Kidd جزء سایر گروه های خونی و اصطلاحا گروه‌های خونی فرعی هستند.

معاون فنی و فناوری‌های نوین سازمان در مورد فرایند تامین و نگهداری خون نادر، گفت: بعد از شناسایی افراد با خون نادر، خون اهدایی فرد طی روش‌های خاص آماده‌سازی شده و پس از افزودن مواد محافظت کننده به آن، در دمای منفی ۸۰ درجه سانتی گراد ذخیره می‌شود تا در زمان نیاز بیماران در کمترین زمان ممکن در اختیار آنان قرار گیرد و تاکنون ۱۰۰ واحد خون بسیار نادر در بانک خون‌های نادر سازمان ذخیره سازی شده است و ۱۷۰ اهدا کننده از این گروه نیز شناسایی شده اند.

وی افزود: تا کنون با بررسی و آزمایش حدود ۴۰ هزار نفر از اهداکنندگان خون سراسر کشور در سازمان انتقال خون، تعداد ۱۲۰۰ نفر به عنوان اهداکننده خون نادر در بانک اطلاعاتی قرار گرفته‌اند که شامل ۹۵ درصد اهداکننده مرد و ۵ درصد اهداکننده زن هستند.

سالک مقدم خاطر نشان کرد: از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ بیش از ۲۸۰ واحد خون نادر برای مصرف بیماران نیازمند به این خون‌ها به مراکز درمانی ارسال شده که ۱۴ واحد از این خون‌های ارسالی مربوط به سال جاری بوده است.