یک روانشناس کودک در گفت‌وگو با پانا هشدار داد؛
عادی‌سازی الفاظ مبتذل برای کودکان و نوجوانان در آهنگ ساسی
اهدافی پشت پرده تابوشکنی استفاده از عبارات و کلمات مبتذل وجود دارد
تهران (پانا) - یک روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به آهنگ جدید خواننده‌ای به نام ساسی، گفت این افراد با تابوشکنی استفاده از عبارات و کلمات مبتذل در متن ترانه‌ها همواره به دنبال عادی‌سازی این کلمات هستند تا این الفاظ را برای کودکان عادی کنند و در محاوره‌های روزانه کودکان مورد استفاده قرار بگیرد اما نباید فراموش کرد که این عادی‌سازی می‌تواند وقایع اسفناکی را در آینده کودکان داشته باشد.
سمانه حقیری، روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با پانا درخصوص نقش موسیقی در زندگی کودکان و نوجوانان اظهار کرد: «موسیقی نقش مهمی را در زندگی کودکان ایفا می‌کند و نمی‌توانیم جنبه‌های آرامبخشی که در سلامت روان کودک دارد را نادیده بگیریم. موسیقی باعث تخلیه هیجانات مثبت و منفی می‌شود که برای کودک بسیار جذاب است از طرفی برای تقویت حافظه کودک نیز مهم است و وقتی حافظه تقویت می‌شود به موجب آن سهولت در یادگیری نیز اتفاق می‌افتد.»
این متخصص روانشناسی ادامه داد: «اینکه موسیقی درست انتخاب شود خیلی مهم است و اگر موسیقی درست انتخاب نشود، می‌تواند اثرات مخربی را به همراه داشته باشد و یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در موسیقی مورد توجه قرار دهیم، این است که تحرک در آن نقش دارد. برای همین در برخی موارد می‌تواند کودک را به سمت شخصیت نمایشی پیش می‌برد تا با آن حرکات موزون یک نمایش اجرا و جلب توجه کند. به خصوص در کودکانی که اعتماد به نفس پایینی دارند زیرا با آن موسیقی می‌توانند خود را به نمایش بگذارند. موسیقی که اخیرا پخش شده و در آن الفاظی به کار برده شده که می‌تواند جنبه هیجانی داشته باشد و مشکلی که می‌تواند برای نوجوان ایجاد کند، بلوغ زودرس است که با توجه به سبک زندگی ماشینی که داریم ما را به سمت بلوغ زودرس می برد و این نکته هم دال بر علت می‌شود.»
حقیری اضافه کرد: «موسیقی عنوان شده بخاطر اینکه ریتم تندی دارد، هیجان کودک را زیاد می‌کند و به نوعی هیجان‌پذیری کودک را تامین می‌کند و این هیجان باعث ترشح دوپامین می‌شود که دلیل آن ریتم تندی است که این نوع موسیقی‌ها دارد. وقتی کودک محتوایی را می‌شنود که تاکنون برایش مبهم بوده و آن را نشنیده، سوال‌های بی‌جوابی در ذهن او ایجاد می‌شود. ما باید این را مد نظر قرار دهیم که کودکان ذهن کنجکاوی دارند و همواره به دنبال اکتشاف هستند. وقتی یک مساله ذهنی برایشان پیش می‌آید دائم نشخوار ذهنی می‌کنند و دوست دارند که مفهوم آن جمله یا کلمه را بدانند و ذهن کودک شاید ساعت‌ها درگیر این موضوع شود. وقتی هم که از والدین جواب سوال را می‌خواهند والدین یا از جواب این سوالات طفره می‌روند یا نمی‌توانند جواب درستی به کودک درباره این الفاظ بدهند و با توجه به دسترسی کودکان و نوجوانان به مرورگرها با کوچک‌ترین ابهامی به سمت جستجو می‌روند و پردازش می‌کنند و ذهنشان مدت‌ها درگیر کلمه می‌شود.»
وی با تاکید بر اینکه اثر سوء شنیدن کلمات و الفاظ به‌کار برده شده در این موسیقی احتیاج به توضیح و تفسیر ندارد، گفت: «این کلمات حتی تبدیل به محاوره در دوران کودکی و نوجوانی می‌شود. اولین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که نگذاریم کودک موسیقی را بشنود ولی این را هم می‌دانیم که والدین فقط می‌توانند محیط خانه را کنترل کنند اما کنترل محیط تحت احاطه والدین نیست. در عین حال نمی‌توانیم اثر تکرار را نادیده بگیریم، همین قدر که در خانه اجازه داده نشود این آهنگ شنیده شود اثرگذار است. به هر حال نمی‌توانیم بگوییم که کنترل نمی‌کنم چون ممکن است در محیط‌های دیگر شنیده شود. می‌توانیم از طریق تکرار از آن جلوگیری کنیم.»
این روانشناس کودک و نوجوان ادامه داد: «مورد بعدی این است که باید جایگزین داشته باشیم، وقتی می‌گوییم این موسیقی برای کودکان جذاب است و باعث تقویت هیجان کودک می‌شود، اگر قرار است سخت‌گیری کنیم و نگذاریم کودک آهنگ را بشنود به هر حال باید جایگزین خوبی(سرگرمی یا موسیقی) هم برای آن داشته باشیم تا تمایل کودک به سمت این موسیقی‌ها کمتر شود. ما بین یک جامعه سنتی و مدرن گیر کرده‌ایم و والدین سنت خود را دارند و فرزندان نیز به سمت زندگی مدرن می‌روند. از نظر کودکان و نوجوانان، سخت گیری‌هایی که والدین دارند و سبک تربیتی آنها می‌تواند به عنوان مانعی برای مدرن شدن باشد که این امر باعث می‌شود ارتباط بین والدین جریحه‌دار و خدشه‌دار شود. از رو سخت‌گیری والدین در شنیدن این آهنگ باعث می‌شود ارتباط بین آنها باز به سمت نابسامانی برود ولی چاره‌ای جز این نیست.»
روابط عاطفی بین والدین و کودک محکم‌تر شود
حقیری تصریح کرد: «والدین اثرات سوء تهیه دابسمش‌ها و در اختیار قرار دادن آن در فضای مجازی را در نظر بگیرند. والدین باید کودکان را از این فضا دور کنند و بر اصل مهم رابطه کودک و والد برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنند. باید دلبستگی‌ها و روابط عاطفی بین والدین و کودک محکم‌تر شود. وقتی روابط عاطفی محکم‌تری وجود داشته باشد و والدین برای فرزندشان وقت بگذارند، کودک کمتر به سمت فضای مجازی و شنیدن این موسیقی می‌رود.»
وی خاطرنشان کرد: «یکی از دلایلی که کودکان با شنیدن این موسیقی به سمت ساخت دابسمش می‌روند کمبود اعتماد به نفس است و می‌خواهند خود را نشان دهند. باید ریشه این موضوع را پیدا کنیم که چه چیزی باعث عدم اعتماد به نفس در کودک شده است و چه عاملی باعث شده که کودک عزت نفس پایینی داشته باشد. این امر به روابط و عاطفه‌ای بین کودک و والد مربوط است و سبک تربیت می‌تواند به انتخاب و کشیده شدن کودک به سمت این موسیقی دخیل باشد. والدین باید درباره عواقب دابسمش‌ها در فضای مجازی به فرزندان خود توضیح دهند که چقدر می‌تواند در بزرگسالی احساس ناخوشایندی را برای کودک و نوجوان ایجاد کند و مایه خجالت کودک و نوجوان در بزرگسالی شود و همینطور می‌تواند بر شرایط کاری، اجتماعی و فرهنگی و سایر موقعیت‌ها تاثیر بگذارد.»
نمی‌توانیم به بهانه شاد بودن کودک به او آسیب بزرگی بزنیم
این روانشناس ادامه داد: «کنترل کودک سخت است و ما نباید سخت بگیریم و همیشه باید به دنبال کودک شاد باشیم. کودکی که شاد باشد و بتواد کودکی کند که این مهم‌ترین اصل برای زندگی کودک است ولی ما نمی‌توانیم به بهانه شاد بودن کودک به او آسیب بزرگی بزنیم تا با شنیدن جملات نامناسبی که در این آهنگ‌ها به کار برده شده ذهن کودک را درگیر کنیم. نمی‌توانیم اجازه دهیم که این جملات که با فرهنگ ما سازگار نیست و با انتظار والدین از کودک سازگار نیست در ذهن او نهادینه شود. کوتاهی محض برخی والدین است که تفاوت سنی بین خود و کودک را در نظر نمی‌گیرند. چطور یک والد در سن ۳۰ یا ۴۰ سالگی که این آهنگ را گوش می‌دهد، می‌تواند اجازه دهد که کودک ۵ یا ۶ ساله هم این آهنگ را بشنود. به این نکته باید خیلی توجه کرد که موسیقی باید متناسب با سن کودک باشد و آیا این جملات متناسب با سن کودک است؟.»
وی با یادآوری این نکته که والدین باید بدانند که موسیقی فقط برای کودک جنبه سرگرم کننده و شاد نیست و جنبه‌های دیگری هم دارد، گفت: «اگر جنبه تعلیم و تربیت را کنار بگذاریم آیا نباید آسیب‌هایی که ممکن است سرگرمی و شادی برای کودک ایجاد می‌کند را در نظر بگیریم. این آهنگ‌ها می‌تواند تلنگری برای والدین باشد که توجه بیشتری به کودک داشته باشند و ابتدا اصول درست فرزندپروری و تربیت کودکان را بیاموزند. والد موظف است اصول زندگی سالم را به کودک خود بیاموزد تا بتواند از کودک در آینده فرد موفقی تربیت کند.»
والدین آدم‌های موفق، سرشناس و اسطوره را به کودکان معرفی کنند
حقیری با تاکید بر اینکه والدین باید آدم‌های موفق، سرشناس و اسطوره را به کودکان معرفی کنند، گفت: «والدین باید این افراد را به عنوان شاخص در ذهن کودکان جا بیاندازند تا کودک به جای اینکه موسیقی‌های این‌چنینی را گوش دهد، جایگزین مطلوبی داشته باشد. البته ما نمی‌توانیم چیزی را حذف کنیم اما می‌توانیم جایگزین داشته باشیم زیرا کودک احساس خلأ می‌کند و باید جایگزین‌های مناسبی برای او در نظر بگیریم. البته این فقط بر عهده والدین نیست بلکه وظیفه خطیری است که همه افراد می‌توانند نقش داشته باشند از جمله آموزش‌وپرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد و سایر نهادها لازم است که پای خود را از این میدان خالی نکنند و نگذارد که سرنوشت کودکان به ناکجاآباد برود. بنابراین به سازماندهی و همفکری نیاز دارد.»
این روانشناس کودک با اشاره به تاثیرات منفی ایام شیوع کرونا در کشور گفت: «مشکل اصلی ما این است که کودکان به خاطر اپیدمی کرونا به سرعت وارد فضای مجازی شدند بدون اینکه فرهنگ آن را کسب کنند و سواد فضای مجازی را آموزش ببینند و با قواعد فضای مجازی آشنا شوند. استفاده از فضای مجازی حتی برای بزرگسالان هم باید فرهنگ سازی شود اما در ایام کرونا کودکان و نوجوانان به سرعت به سمت اینترنت و فضای مجازی رفتند و فرهنگ‌سازی صورت نگرفت. بنابراین لازم است که ریشه‌ای‌تر عمل کنیم و به کودکان فرهنگ استفاده از فضای مجازی را یاد دهیم. با کودک در مورد منطق کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم صحبت کنیم و می‌توانیم برای او توضیح دهیم که این الفاظ چقدر معنای ناپسندی دارد.»
وی اضافه کرد: «لازم است که همه دست به دست هم دهیم و چاره‌ای را تدبیر کنیم تا بتوانیم در مواجهه با مشکلی که برای کودکان فرهنگ‌سازی نادرست می‌کند، تدبیر کنیم. متاسفانه در فرهنگ ما برای والدین جا افتاده است که اگر کودک را از برخی مسائل آگاه کنیم ممکن است منحرف شود در حالی که اینطور نیست و اگر یک نوجوان مفهوم این الفاظ و زشتی آن را درک کند مطمئناً با اطلاعات کافی که دارد از خود محافظت می‌کند و کمتر این آهنگ‌ها را گوش می‌دهد اما متاسفانه سبک تربیتی با مخفی‌کاری و پنهان کاری باعث می‌شود که کودک به سمت فضای مجازی برود و هر چیزی که به آن جواب درستی ندادند را در فضای مجازی دنبال کند. در صورتی که ممکن است فضای مجازی اطلاعات صحیحی ندهد.»
این روانشناس کودک و نوجوان تاکید کرد: «این آهنگ‌ها با تابوشکنی استفاده از عبارات و کلمات مبتذل در متن ترانه‌ها همواره به دنبال عادی‌سازی هستند تا این الفاظ را برای کودکان عادی کنند و در محاوره‌های روزانه کودکان مورد استفاده قرار بگیرد اما نباید فراموش کرد که این عادی‌سازی می‌تواند وقایع اسفناکی را در آینده کودکان داشته باشد پس لازم است که همگی پیگیر این موضوع باشیم.»
ارسال دیدگاه