بافتی از جنس هنر

جایگاه محصولات حصیری در فرهنگ و زندگی گیلانیان با توجه به بقایای حصیری (طناب، سبد و زیرانداز) مکشوفه از کاوش‌های باستان شناسی شهرسوخته زابل در استان سیستان و بلوچستان (مربوط به۶ هزارسال قبل) و منطقه شهداد در استان کرمان (مربوط به ۵۵۰۰ سال قبل)، به نظر می رسد سابقه حصیربافی دراستان گیلان نیز در حدود ۶هزار سال باشد، چرا که متاسفانه بدلیل اقلیم گیلان ماندگاری هزاران ساله از حصیر وجود نداشته است.

بافت حصیر در برخی از نقاط گیلان از جمله بندرانزلی، لاهیجان، آستانه اشرفیه، لنگرود، شلمان، شفت، رشت و غیره رواج دارد.

حصیرساخته های گیلان و سایر نواحی شمال ایران طرح های هندسی دارند که از بافت نی طبیعی یک رنگ پدید می آیند؛ امروز این هنر صنعت توانسته در میان رقابت جهانی خود را به عنوان طرحی مدرن در لیست طراحان دکوراسیون معروف امروزی در جای جای جهان به نقش بکشد.

ماده اولیه حصیربافی، نی‌هایی است که به صورت خودرو در حاشیه مرداب‌ها و تالاب ها می‌رویند؛ نی های مناسب حصیربافی دارای انواع مختلف بوده و حصیربافان گیلانی اغلب از ۲ نوع نی که به اصطلاح محلی لی یا گالی(مورد استفاده برای بافت کلاه، زنبیل، سفره، ساک، کیف و ...) و سوف یا سیم (مورد استفاده برای بافت زیرانداز) می نامند استفاده می کنند.

تهیه مواد اولیه حصیربافی به این صورت است که نی های روییده در حاشیه رودخانه ها را جمع آوری کرده و در پشت بام خانه ها خشک می کنند و با استفاده از ابزار ساده و یک چارچوب بافت اقدام به بافت حصیر می‌کنند.

نقش‌های برجسته روی این حصیرها الهام گرفته از طبیعت اطراف گیلان شامل گیاهان و گلهاست که با نشستن بر روی طرح ساده حصیر به آن زیبایی مضاعف می افزاید.

این هنر جزو چندین هنر دستی استان گیلان است که نشان جهانی یونسکو را دریافت کرده است.

دانش آموز خبرنگار: بنیامین مهر آیین شلمانی