در گفت‌وگو با پانا:
حرفه‌ای ها در سینمای مستند به چالش کشیده شدند
تهیه‌کننده نمی‌تواند عمر خود را برای یک فیلم بگذارد/ ارتباط صنوف با مدیران بالادستی نباید به شکل حاکم و محکوم باشد
تهران (پانا) - عضو هیات مدیره انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند می‌گوید حضور تهیه‌کننده در پروژه‌های مستند الزامی است، در سال‌های گذشته و دوره‌های متأخر، مدیران در حوزه سینمای مستند سعی کرده‌اند از اهمیت تهیه‌کننده کم کنند و فکر می‌کنند به این شکل اقتصادی‌تر خواهد بود. درنتیجه فیلم‌های شخصی فکر می‌کنند پولی که تهیه‌کننده می‌گیرد، هزینه اضافه است.
در سال‌های گذشته تب ساخت فیلم‌های شخصی یا خانوادگی در بین مستندسازان بالا گرفته است به شکلی که سوژه اصلی یک فیلم پدر ، مادر یا اقوام فیلمساز می‌شود البته هیچ ایرادی نمی‌توان در ساخت اینگونه فیلم‌ها و شخص سازنده گرفت اما این موضوع باعث شده است اهمیت تهیه‌کنندگان مستند کاهش پیدا کند زیرا آن اثر نگاه شخصی به موضوع دارد و تهیه‌کننده موضوعات دیگری در پس ذهن خود دارد.
رضا خوشدل‌راد، عضو هیات مدیره انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند، در گفت‌وگو با پانا با اشاره به ساخت فیلم‌های شخصی توسط فیلم‌سازان سینمای مستند گفت: «در سال‌های گذشته و دوره‌های متأخر، مدیران در حوزه سینمای مستند سعی کرده‌اند از اهمیت تهیه‌کننده کم کنند و فکر می‌کنند به این شکل اقتصادی‌تر خواهد بود. درنتیجه فیلم‌های شخصی فکر می‌کنند پولی که تهیه‌کننده می‌گیرد، هزینه اضافه است.»
۳ ماموریت مهم یک تهیه کننده سینمای مستند چیست
وی ادامه داد: « درحالی‌که پروژه مدیر می‌خواهد و بدون مدیر کار پیش نمی‌رود. به‌طورکلی تهیه‌کننده سه مأموریت مهم دارد. یعنی درزمانی که قرارداد نوشته‌شده، با محتوایی که تصویب‌شده و هزینه‌ای که در جلسه برآورد مطرح‌شده، تهیه‌کننده قرار است این سه کار را هم‌زمان پیش ببرد. یعنی محتوای مشخص در زمان و با هزینه مشخص است. کسی که حرفه تهیه‌کنندگی را نمی‌شناسد درنتیجه با کارکرد این سه بخش آشنا نیست و دچار مشکل می‌شود..»
تهیه‌کننده نمی‌تواند عمر خود را برای یک فیلم بگذارد
خوشدل‌راد خاطرنشان کرد: «یعنی چند سال زمان می‌برد تا یک مستندی را (نه به این معنی که پروسه طولانی شدن مستندها به معنی خوب یا بد شدن است) بسازند که اقتصادی نیست. یک نفر دوست دارد یک موضوعی را در طول مثلاً ۱۰ یا ۲۰ سال بسازد. خیلی از فیلم‌های فاخر سینما هم به این شکل تولیدشده‌اند. من منکر این موضوع نیستم، اما صنف تهیه‌کنندگان نمی‌توانند یک‌عمر برای یک تهیه‌کننده وقتش را بگذارد و یک موضوعی را دنبال کند که زندگی، دفتر و نیروهایش که با آن‌ها کار می‌کند را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل اقتصادی نیست.»
وی ادامه داد: از طرفی هم عده‌ای آمدند و بخشی از زندگیِ خودشان را ساخته‌اند. اینجا تهیه‌کننده معنایش را از دست می‌دهد و آن‌ها هم تهیه‌کننده نیستند و هیچ‌وقت وارد تجربه کسانی که در سال‌های قبل جایزه گرفته‌اند، نشده‌اند. بنابراین شورای سیاست‌گذاری یا داوران دقت نکردند که جریانی را تقویت می‌کنند که بعداً به سینمای مستند لطمه می‌زند. به‌طورکلی مشکل ساختاری ایجاد می‌شود و ما در انتخاب فیلم‌های مستندی که در جشنواره به‌عنوان مستند برتر یا ویژه شناخته می‌شوند، باید دقت کنیم و ضمن اینکه سینمای مستند روزبه‌روز از تهیه‌کننده حرفه‌ای خالی‌تر می‌شود..»
جشنواره سینما حقیقت برای جاهای مختلف تولید استاندارد می‌کند
وی همچنین به اهمیت تعامل صنوف با مدیران بالادستی اشاره کرد و گفت: «تعامل صنف با مدیران بالادستی اهمیت دارد. اما این ارتباط نباید به شکل حاکم و محکوم باشد. اصولاً مستندی که بخواهد با هزینه شخصی تولید شود، نادر است و باید خیلی خاص باشد که با یک دوربین تولید شود. هر مستندی که تولید می‌شود مربوط به یک سازمان، نهاد سیاسی-اجتماعی یا اقتصادی است که حامیِ آن مستند به‌حساب میآید. اگر فقط مخاطب سینمای مستند را هدف صحبت‌های من قرار دهیم، کمی بی‌انصافی است. به دلیل اینکه درجاهای دیگر هم این اتفاق میفتد. من مدیران سینمای مستند را مخاطب قرار می‌دهم به دلیل اینکه آن‌ها هم از جشنواره سینما حقیقت الگو می‌گیرند. بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌های سیاسی و اجتماعی، الگویشان را جشنواره سینما حقیقت قرار می‌دهند. جشنواره سینما حقیقت به‌عنوان یک برند برای جاهای مختلف تولید استاندارد می‌کند و این استاندارد به شکل غلط تکثیر می‌شود.»
وی درباره اهمیت برگزاریِ جشنواره سینما حقیقت گفت: «سال‌های مختلف و قبل و بعد از انقلاب، جشنواره‌های مختلفی شروع به کارکردند اما هیچ‌کدام دوام نداشتند. دوام جشنواره سینما حقیقت و افرادی که پای‌کار ایستادند، یعنی مدیران مرکز گسترش با همه دشواری‌ها و تغییرات سیاسی و مدیریتی، نگذاشتند این جشنواره زمین بخورد.»
خوشدل راد اضافه کرد: از طرف دیگر محصولاتی که در این جشنواره معرفی می‌شوند، در جشنواره‌های بین‌المللی مورد تحسین قرار می‌گیرند و جشنواره سینما حقیقت را علاوه بر یک برند ملی به یک برند بین‌المللی هم تبدیل کرده است. در اغلب جشنواره‌ها وقتی یک اثری از جشنواره حقیقت میآید، به آن توجه بیشتری می‌شود چون می‌دانند این جشنواره یک جشنواره جدی است و در منطقه غرب آسیا، جشنواره‌ای که به‌اندازه حقیقت بین‌المللی باشد و در منطقه اثرگذار باشد، وجود ندارد. جشنواره سینما حقیقت حاصل تلاش‌های گروه برگزارکننده و مدیریت‌های مختلف و ایستادن پای مشکلات مثل تغییرات سیاسی و شیوع ویروس کرونا و... است که هرسال درخشان تر شده است
خوشدل همچنین به اهمیت حضور اصناف در جشنواره سینما حقیقت اشاره کرد و گفت: «جشنواره سینما حقیقت برای ما صنف تهیه‌کنندگان، مهم‌ترین جشنواره‌ای است که می‌توانیم محصولات یک سال را عرضه کنیم و مخاطبان خاص و عام این جشنواره را به‌عنوان یک برند ملی پیگیری می‌کنند. در کل این جشنواره برای صنف ما به‌عنوان یک برند ملی خیلی فضای مناسبی است که آثار یک سال و تلاش همکارانمان را می‌بینیم.»
وی ادامه داد: «سوابق جشنواره سینما حقیقت مثبت و منفی است. بخشی از آن سوابق مثبت است، به دلیل اینکه جریان‌های خاصی را هدایت می‌کند. مثلاً اگر به یک جریان محیط‌زیستی در یک سالی توجه خاصی شود، جشنواره آن را سال آینده در میان تولیدات، افزایش می‌دهد. اما در سال‌های قبل گاهی مستند‌های شخصی دیده‌ایم که برای مثال مستندسازان از خانواده خودشان مستند ساخته‌اند که در حوزه تهیه‌کنندگی به شمار نمی‌آید. نمی‌گویم بد است، خوب است اما ارتباطی به حرفه تهیه‌کنندگی ندارد. اگرچه کسی که مستند را ساخته و تهیه‌کنندگی آن را بر عهده داشته است، بااین‌حال ارتباطی به حوزه تهیه‌کنندگی ندارد. این موضوع باعث می‌شود که در سال‌های بعد یک سری از افراد از زندگی شخصی‌شان مستند بسازند که مستندهایشان تهیه‌کننده ندارد و حجمشان هم زیاد است و بنابراین تهیه‌کنندگی و کار مدیران را دچار مشکل می‌کنند.»
ارسال دیدگاه