جبران جفای گذشتگان در حق آینده ایران

طی سال‌های گذشته اگر نگاهی به میزان ورود و خروج معلمان در دستگاه تعلیم و تربیت بیاندازیم به راحتی علت کمبود معلم را متوجه می‌شویم و دلایل آن آشکار است؛ عدم توجه به دانشگاه فرهنگیان طی سال‌های اخیر، حجم بالای بازنشستگی معلمان و عدم جایگزینی نیروی جدید و افزایش ۳ میلیون نفری دانش‌آموز در فاصله سال‌های ۹۴ تاکنون اصلی‌ترین دلایل این موضوع هستند که نباید به سادگی از کنار آن‌ها عبور کرد.

طی سال‌های اخیر و ۸ سال دولت‌های یازدهم و دوازهم دانشگاه فرهنگیان عملا به محاق رفت و بزرگترین مرکز تربیت معلم کشور به‌جای تربیت سالانه ۲۵ هزار معلم جدید، ظرفیت را به سه هزار نفر کاهش داد و در همان حد نیز خروجی داشت که اگر این اتفاق رخ نمی‌داد و سالانه همان ۲۵ هزار نفر جذب می‌شدند به گفته وزیر آموزش و پرورش امسال در حدود ۲۱۰ تا ۲۲۵ هزار معلم که خروجی دانشگاه فرهنگیان بودند را در بدنه وزارت آموزش و پرورش شاهد می‌بودیم.

همچنین به گفته علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، این وزارتخانه امسال با حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر ناترازی معلم روبه‌رو بود که این موضوع ناشی از همان بی‌توجهی به دانشگاه فرهنگیان و کاهش میزان ظرفیت تا سه هزار نفر است؛ در نتیجه شروع مهر با کسری معلم همراه بود.

فرهادی با اشاره اینکه در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ تعداد زیادی معلم جذب آموزش و پرورش شده بودند، گفت «با توجه به این موضوع امسال به صورت عادی وقت بازنشستگی این عزیزان فرارسیده بود، در نتیجه وزارت آموزش و پرورش در بالاترین سطح بازنشستگی و کمترین سطح جذب معلم قرار گرفت.»

حال با توجه به شرایط ذکر شده درخصوص دلایل کمبود معلم می‌توان گفت طی سال‌های اخیر جفایی بسیار بزرگ در حق نظام تعلیم و تربیت رخ داده است؛ اما باید آگاه بود که مسئولان فعلی وزارت آموزش و پرورش در اینباره فقط به گفتن دلایل کمبود معلم بسنده نکردند، بلکه به دنبال راه‌ چاره بودند تا این مشکل بزرگ را حل کنند.

قبل از شروع سال تحصیلی وزارت آموزش و پرورش اقدام به برگزاری دو آزمون استخدامی و یک آزمون دیگر در مهرماه، براساس ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان کرد، ماده‌ای که براساس با آن تأمین بخشی از نیازهای خاص آموزش و پرورش از میان دانش‌‌آموختگان سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی سراسر کشور و حوزه‌های علمیه، با شرط گذراندن حداقل دوره یکساله مهارت‌آموزی در «دانشگاه فرهنگیان» بلامانع است. آزمون اول ۸ اردیبهشت برای جذب ۲۸ هزار و ۱۸ آموزگار ابتدایی، استثنایی و ویژه مناطق مرزی و عشایری در مدارس کشور برگزار شد، آزمون دوم، ۱۲ مرداد برای جذب ۲۲ هزار و ۱۸۴ دبیر و هنرآموز برگزار شد و آزمون سوم هم ۲۱ مهر برای جذب یک هزار نفر مربی امور آموزش معلولین جهت به‌کارگیری گفتاردرمان و کاردرمان برگزار شد و در مجموع این ۳ آزمون، ۵۱ هزار و ۲۰۲ نفر به عنوان معلم به دستگاه تعلیم و تربیت اضافه شدند.

همچنین علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در نشست خبری خود با اصحاب رسانه که در آبان ماه امسال برگزار شد، درباره روش‌های جبران جبران کسری معلم گفت «به صورت موقت به سراغ چند راهکار رفتیم؛ اولین راهکار اضافه تدریس معلمان شاغل بود، مورد بعدی اضافه تدریس معلمان بازنشسته و در نهایت تعویق بازنشستگی معلمان به مدت یکسال بود. البته این نکته شایان ذکر است که معلمان با سابقه از لحاظ سنی در سنین پایین هستند و توانایی آموزش با کیفیت را دارند.»

به گفته وی ۳۰ هزار معلم که امسال بازنشسته می‌شدند، بازنشستگی خود را به تعویق انداختند و آموزش و پرورش را یاری کردند.

وی ادامه داد: «علاوه بر تعویق بازنشستگی ۳۰ هزار معلم، حدود ۳۴ هزار نفر توسط اضافه تدریس بازنشستگان و ۸۵ هزار نفر نیز از روش اضافه تدریس همکاران شاغل تامین شد. امسال به صورت نقطه به نقطه کمبود معلم احصا می‌شود و سعی می‌کنیم تا حداقل نیاز از طریق ماده ۲۸ تامین شود، چرا که نرمال این است که از طریق دانشگاه فرهنگیان دانشجومعلم تربیت شود.»

با حسابی سرانگشتی متوجه خواهیم شد که وزارت آموزش و پرورش با استفاده از این راهکارهای موقتی امسال نیز توانست کسری معلم را جبران کند، البته این نکته شایان ذکر است که عدد میزان خروجی امسال دانشگاه فرهنگیان و همچنین فراخواندن معلمان خرید خدماتی در این آمار و ارقام محاسبه نشده است و اگر بخواهیم آن‌ها را نیز احتساب کنیم، رقم نهایی معلمانی که امسال در بدنه وزارت آموزش و پرورش مشغول به فعالیت هستند، بیشتر از عدد کسری اعلام شده است، اما باید پذیرفت استفاده از ظرفیت ماده ۲۸ و همچنین به‌کارگیری مجدد فرهنگیان بازنشسته صرفا تزریق یک مُسکن به این نظام عریض و طویل است. راهکار فقط یک چیز است و آن افزایش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان، توجه به این دانشگاه و همچنین تجهیز کردن آن است، موضوعی که پس از شروع به کار دانشگاه فرهنگیان همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است.

در حال حاضر دولت سیزدهم و وزارت آموزش و پرورش عنایت ویژه‌ای به این دانشگاه دارند و در پی توسعه همه جانبه آن چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی هستند و امید است با توجه به این عنایت ویژه در سال‌های آینده دیگر شاهد کمبود معلم در دستگاه تعلیم و تربیت نباشیم.