راهبرد بانک مرکزی در توسعه روابط با کشورها چیست؟

به گزارش بانک مرگزی، دولت سیزدهم در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی ریل‌گذاری جدیدی را آغار کرده که اثرات آن در بهبود متغیر‌های اقتصادی و افق رشد اقتصادی کشور به چشم می‌خورد.

یکی از بخش‌هایی که دولت سیزدهم نسبت به دولت یازدهم و دوازدهم در رابطه با آن تغییر رویکرد داشت، حوزه دیپلماسی اقتصادی است. تکیه دولت یازدهم و دوازدهم بر احتمال دستیابی به توافق با کشور‌های غربی موجب شد تا فرصت‌های بیشمار روابط با کشور‌های دوست و همسایه را از دست بدهیم. این در حالیست که کشور ایران در بسیاری از بخش‌ها در برقراری ارتباط با کشور‌های جنوب خلیج فارس، عراق، ترکیه، چین، روسیه، پاکستان، سوریه و بسیاری از کشور‌های دیگر خاورمیانه از مزیت و دست برتر در مقایسه با رقبای دیگر خود برخوردار است.

جایگاه استراتژیک و ژئوپلیتیکی ایران در منطقه و برخورداری از منابع طبیعی غنی، زیرساخت نسبتا خوب، نیروی انسانی کافی و ظرفیت بالقوه بالای اقتصاد ایران برای رشد اقتصادی فرصت‌های بزرگی را پیش‌روی کشور قرار داده است که بهره‌مندی از آن‌ها تنها منوط به دیپلماسی فعال با کشور‌های دیگر است.

رویکرد دیپلماسی کشور باید در جهت استفاده از تمام ظرفیت‌ها باشد و در این مسیر نباید تنها توجه را بر کشور‌های معدودی محدود کرد تا از فرصت برقراری روابط با دیگر کشور‌ها بازماند. این همان رویکرد جدید دولت سیزدهم در قبال دیپلماسی اقتصادی و سیاسی است. این رویکرد جدید به تکیه بر روابط با کشور‌های دوست و همسایه و نگاه به شرق و در کنار آن توجه به از بین بردن تحریم‌ها و به دست آوردن برگ برنده در مذاکرات با غرب تاکید می‌کند.

دیپلماسی فعال بانک مرکزی برای گسترش روابط پولی و بانکی

بانک مرکزی با اتخاذ سیاست دیپلماسی فعال همگام با دولت، بر توسعه روابط با کشور‌های دوست و همسایه تمرکز کرده است و موفقیت‌های خوبی در این زمینه کسب شده است که دستاورد‌های آن با عملکرد بانک مرکزی در هشت ساله دولت یازدهم و دوازدهم قابل مقایسه نیست. چرا که در آن سال‌ها برنامه دیپلماسی کشور معطل برجام ماند و با خروج آمریکا از برجام، تمام تلاش‌ها نافرجام شد.

رئیس کل بانک مرکزی با سفر‌های متعدد به کشور‌های مختلف در جهت تقویت و توسعه همکاری‌های پولی و بانکی و استفاده از ظرفیت‌های مشترک اقتصادی با کشور‌های دوست و همسایه تلاش کرده است.

ماحصل این تلاش‌ها در کاهش استفاده از دلار در روابط اقتصادی و تسهیل مبادلات پولی و بانکی بوده است. تجربه استفاده از پول‌های محلی در اربعین امسال یکی از دستاورد‌های خوبی است که از حجم تقاضای دلار در ایام اربعین کاست و بانک مرکزی با این اقدام توانست به خوبی آرامش بازار ارز را حفظ کند.

آزادسازی منابع ارزی؛ اهرم تثبیت اقتصادی

روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه امسال بود که رئیس کل بانک مرکزی از آزادسازی ۵.۵ میلیارد دلار از منابع ارزی کشور در کره جنوبی خبرداد که به حساب ۶ بانک ایرانی در دو بانک قطری واریز شد.

این بخش از منابع ارزی ایران به دلیل اعمال تحریم‌های آمریکا در کره جنوبی مسدود شده بود که با دیپلماسی فعال دولت سیزدهم شرایط برای آزادسازی آن‌ها در قبال تبادل زندانیان فراهم شد.

رئیس کل بانک مرکزی همزمان با اعلام این خبر از دسترسی به منابع ارزی ایران در چندین کشور دیگر خبر داد که در حال انجام است و با تحقق قطعی، اعلام می‌شود.

آزادسازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی با کاهش قیمت‌ها در بازار دارایی‌های مختلفی از قبیل بازار ارز، طلا و سکه و خودرو همراه شد و در واقع با این خبر مثبت، انتظارات تورمی جامعه بیش از پیش کاهشی شد. البته این تنها اثرات این توافق در کوتاه مدت بود و بسیاری از کارشناسان معتقدند با آزاد شدن این منابع ارزی دست بانک مرکزی برای حفظ ثبات و آرامش بازار‌ها باز می‌شود و بانک مرکزی در ایجاد تثبیت اقتصادی تا پایان سال نیز موفق خواهد بود.

با تداوم این توافقات می‌توانیم در سال آینده نیز شاهد آرامش و ثبات بازار‌ها و ادامه موفقیت سیاست تثبیت اقتصادی باشیم.

توسعه روابط تجاری با عراق با آزادسازی منابع ارزی و امکان دریافت مطالبات

روابط اقتصادی ایران و عراق در دو سال اخیر توسعه بسیار خوبی داشته و در زمینه‌های مختلفی همکاری‌ها در جهت منافع دو طرف تقویت شده است. ایران و عراق ظرفیت بالایی برای برقراری روابط اقتصادی دارند و با توجه به توان بالای ایران در تولید تجهیزات پزشکی، اقلام دانش‌بنیان و با تکنولوژی بالا و نیاز بالای عراق به این محصولات، فرصت خوبی برای افزایش صادرات به این کشور برای ایران وجود دارد.

در این راستا ایران و عراق تصمیم گرفته‌اند تا مبادلات خود را تا حد ممکن مبتنی بر ارز‌هایی غیر از دلار انجام دهند. ایران تمایل خود برای حذف دلار در روابط تجاری میان دو کشور را اعلام کرده است و بانک مرکزی نیز بر علاقه خود به استفاده از ارز‌هایی غیر از دلار در مبادلات تجاری خود تاکید کرده است و بنظر می‌رسد دو کشور می‌توانند در این زمینه، همانند تجربه ارز اربعین، همکاری خوبی داشته باشند.

یکی از اقداماتی که در جهت افزایش روابط تجاری میان ایران و عراق انجام شده، ایجاد ظرفیت ارتباط مالی میان ایران و عراق است. دریافت مطالبات ایران از عراق در سال‌های اخیر به مشکل خورده بود و همین مسئله مانع بزرگی در افزایش روابط اقتصادی میان دو کشور بود. اما به گفته یحیی آل اسحاق؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق، در حال حاضر در مورد دریافت مطالبات از عراق هیچ مشکلی وجود ندارد و حتی بخش خصوصی نیز به راحتی می‌تواند مطالبات مالی خود را دریافت کند. از طرفی هم طلب ۱۰ میلیارد دلاری ایران از عراق نیز آزاد شده و به بانک TBI عراق منتقل شده است. بدین ترتیب امکان استفاده ایران از منابع ارزی مسدود شده در عراق نیز فراهم شده است.

سفر رئیس کل به واشنگتن و امکان استفاده از حق برداشت SDR

محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی در خرداد ماه امسال برای دیدار با مقام‌های صندوق بین‌المللی پول به واشنگتن سفر کرد و پس از دیدار رئیس کل بانک مرکزی و رئیس صندوق بین‌المللی پول، امکان استفاده از ۶.۷ میلیارد دلار حق برداشت ویژه (SDR) کشورمان نزد صندوق فراهم شد.

این اولین دیدار رئیس کل بانک مرکزی ایران و رئیس صندوق بین‌المللی پول در دوره‌های اخیر به شمار می‌رود و کریستینا جورجیوا این دیدار را شروع مجدد از سرگیری تعاملات بانک مرکزی ایران با صندوق بین‌المللی پول می‌داند که می‌تواند به ارائه تصویری مثبت از اقتصاد ایران بیانجامد.

افزایش همکاری‌های پولی و بانکی میان ایران و روسیه

زمینه‌های همکاری پولی و بانکی میان ایران و روسیه از همان ابتدای دولت سیزدهم دنبال شد و در این راستا شبکه شتاب به سامانه میر روسیه متصل شد و همچنین اسبر بانک، بزرگترین بانک روسیه و VTB، دومین بانک بزرگ روسیه خدمات جدیدی را در ایران راه‌اندازی کردند که امکان انتقال پول میان ایران و روسیه را برای مشتریانشان فراهم می‌کند.

عضویت در شانگهای و بریکس؛ دستاوردی بزرگ در روابط اقتصاد

یکی از دستاورد‌های مهم دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم، عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگ‌های و اضافه شدن به گروه بریکس بود که مواهب بسیاری را برای اقتصاد کشور به همراه دارد. با عضویت در این سازمان‌ها امکان افزایش مراودات تجاری با کشور‌های عضو فراهم می‌شود. از سوی دیگر یکی از محور‌هایی که اعضای شانگ‌های و بریکس بر آن تاکید می‌کنند، افزایش تجارت میان کشور‌های عضو با ارز‌هایی غیر از دلار و یورو است؛ بنابراین عضویت در بریکس و شانگ‌های ظرفیت‌های جدیدی از مراودات مالی با کشور‌های دیگر را برای کشورمان فراهم می‌کند که اثرات آن به زودی نمایان می‌شود. این امکان دستاوردی بزرگ برای تداوم تثبیت اقتصادی و رشد اقتصادی کشور در سال‌های آینده به شمار می‌رود.

دیپلماسی پولی و بانکی برای تثبیت اقتصادی

بررسی اقدامات بانک مرکزی در حوزه دیپلماسی پولی و بانکی نشان می‌دهد که بانک مرکزی قصد استفاده از ظرفیت دیپلماسی پولی و بانکی برای تحقق تثبیت اقتصادی را دارد.

منابع ارزی ایران در کره جنوبی و عراق آزاد شده است و بانک مرکزی تمهیداتی را برای آزادسازی منابع ارزی ایران در سایر کشور‌ها در نظر گرفته است.

از طرفی بانک مرکزی تلاش می‌کند تا نقش دلار و یورو را در روابط پولی و بانکی با سایر کشور‌ها به حداقل ممکن برساند. این اقدام که از آن با نام دلارزدایی یاد می‌شود، به حفظ ثبات در بازار ارز و تسهیل برقراری روابط مالی کمک می‌کند. علاوه بر این منابع دلار و یوروی کشور حفظ می‌شود تا در مواقع ضروری از آن‌ها استفاده شود.

چنین اقداماتی به تحقق تثبیت اقتصاد کشور در سال‌های آینده کمک می‌کند و موجب کاهش اثرات مخرب تحریم‌ها به اقتصاد ایران می‌شود و البته که بی‌اثر شدن تحریم‌ها می‌تواند برای ایران به عنوان برگ برنده‌ای در مذاکرات غرب برای از بین بردن تحریم‌ها، عمل کند. راهبرد دیپلماسی پولی و بانکی بانک مرکزی با اتخاذ سیاست تثبیت اقتصادی از سوی این سیاستگذار پولی همسو است و می‌تواند در دستیابی بانک مرکزی به اهدافش موثر باشد.

تثبیت اقتصادی افق روشنی از رشد اقتصاد را در دل آحاد مردم جامعه ایجاد کرده و با تداوم اقداماتی که انجام شده، می‌توان آینده روشنی در ماه‌ها و سال‌های آتی برای اقتصاد ایران متصور شد.