ماجرای همکاری ناتمام نادر سلیمانی با بیضایی

سریال «عشق کوفی» تازه ترین تلاش نادر سلیمانی برای محک استعداد خود در نقشی جدی است. بازیگری که سال 73 با «ساعت خوش» مشهور شد و به عنوان کمدین جا افتاد. او با سریال‌ های «کلاه‌ پهلوی» و «معمای ‌شاه» ‌و فیلم‌ های «سنتوری» و «یه‌بوس‌کوچولو» نقش های جدی را هم تجربه کرد اما اتفاق اصلی سال 1400 رخ داد که برای فیلم «ضد» برنده سیمرغ نقش ‌مکمل شد.

«گل‌های باوارده» دیگر تجربه جدی این بازیگر است که هنوز اکران عمومی نشده. سلیمانی با چنین سابقه ای به «عشق کوفی» رسید که سریالی تاریخی مذهبی است و در آن نقش مردی عرب به نام اوحد را بازی کرده و بار دیگر توانایی خود را به رخ کشیده. اوحد مردی سیاس است که برای خوش خدمتی به امویان حتی عروس خود را می کشد!

«عشق کوفی» به کارگردانی حسن آخوندپور محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است که پنج شنبه و جمعه ها از شبکه سه پخش می شود. به همین مناسبت نظر سلیمانی از تجربه اش در این سریال را جویا شدیم.

خواستم خود را به چالش بکشم

نادر سلیمانی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به حضورش در سریال «عشق‌کوفی» که این روزها از شبکه سه سیما به روی آنتن رفته است، گفت: «برای هر بازیگری ایجاد تفاوت در بازی‌هایش بسیار مهم است. برای من هم این موضوع همواره بسیار حائز اهمیت بوده است. از همین رو وقتی سعید سعدی، تهیه کننده «عشق کوفی» به من پیشنهاد بازی در این سریال را داد و فیلمنامه را مطالعه کردم، متوجه شدم با یک نقش کاملا متفاوت نسبت به نقش‌های دیگری که بازی کرده‌ام مواجه هستم.»

وی خاطرنشان کرد: «اوحد نقش بسیار سختی هم بود و باید بر روی شخصیت خیلی کار می‌کردم؛ اما چون متفاوت بود پذیرفتم. وقتی با حسن آخوندپور به عنوان کارگردان هم درباره نقش صحبت کردیم به این نتیجه رسیدم می‌توان این نقش را به خوبی ایفا کرد. در اصل نگاه مردم برای من مهم است که این شخصیت را بپذیرند یا خیر. هر بازیگری در دوران بازیگری‌اش ایجاد چالش برایش مهم است و این چالش برای من خیلی مهم بود که ببینم مردم در چنین نقش‌هایی نیز من را می‌پذیرند یا خیر.»

گفتند نقش اوحد را قبول نکن!

وی درباره مشاوره‌هایی که به او برای عدم پذیرش نقش اوحد به او شد اشاره کرد و افزود: «قبل پذیرش نقش اوحد نیز بسیاری به من توصیه کردند آن را نپذیرم. آنها به این دلیل به من چنین توصیه‌ای کردند چون در سینما هم یک نقش منفی بازی کرده‌ام و پس بهتر می‌دیدند مجدد وارد نقشی که مثبت نیست نشوم. به نظر خودم نقشی که در سریال «عشق کوفی» بازی می‌کنم نقش صرفا منفی و تلخی نیست که مخاطب از آن زده شود. چون به حسن آخوندپور هم تاکید کردم شخصیت اوحد را نباید مانند فیلم فارسی‌ها، آنقدر منفی نشان داد که مردم از آن متنفر شوند. از نظر من اینکه در این سریال شخصیت‌های منفی‌اش تک بُعدی نیستند یکی از نقاط قوت «عشق کوفی» محسوب می‌شود.»

شخصیت چند بعدی اوحد

نادر سلیمانی در ادامه با اشاره به این مطلب که فیلم و سریال خوب باید به گونه‌ای باشد که شخصیت منفی‌اش هم چندان تنفر برانگیز نباشد، تصریح کرد:«این کار باعث خواهد شد که شخصیت منفی یک فیلم و سریال دارای تنها یک بُعد نباشد. اوحد یک شخصیت اصلی منفی است که با تمام منفی بودنش مردم او را دوست دارند. همانطور که در این سریال هم می‌بینیم اوحد دارای یک بُعد نیست. به عنوان مثال بُعد نگاهی که به دخترش دارد با پسرش فرق می‌کند و بُعد نگاهی که به همسرش و دیگر شخصیت‌های اطرافش دارد هم متفاوت است.»

وی ادامه داد: «در این سریال می‌بینیم اوحد عاشق دخترش است. حسی که در اعراب آن دوران اصلا معنا نداشته و اینکه چطور بتوانی این حس را باورپذیر بازی کنید بسیار مهم است. سپس شما رفتار پدر خانواده را با پسرش ببینید که در مقایسه با فیلم و سریال‌های آن دوران تا چه میزان متفاوت است. این تفاوت‌ها در صورتی که درست بازی شود برای مخاطب نیز باورپذیر خواهد بود. هنر یک بازیگر در این است که با بازی و برخوردش با نقش و کنکاشی که در این میان انجام می‌دهد آنچه لازم است را در فیلم به نمایش درآورد. امیدوارم توانسته باشم در این زمینه رضایت مخاطب‌ها را برآورده کرده باشم.»

دم نویسندگان سریال گرم!

این بازیگر در ادامه به ویژگی‌های متنی نقش اوحد اشاره کرد و گفت: « اوحد یک شخصیت عجیب، سیاستمدار و زیرک است. خودش را طوری نشان می‌دهد که گویی هیچ چیزی نمی‌داند. پشت تک تک دیالوگ‌ها و واکنش‌های اوحد، دلایل خاصی وجود دارد که به مرور خودش را نشان خواهد داد. دم نویسندگان این سریال گرم؛ برای هر بخشی که فائزه یارمحمدی و یزدان محمدکاظمی می‌نوشتند می‌نشستیم و درباره‌اش بحث می‌کردیم. حتی در برخی جاها من مشکل تحلیل داشتم و با حسن آخوندپور درباره‌اش بحث می‌کردیم.»

وی یادآور شد: «خوبی این کار در این بود که قبل از رفتن سر صحنه، روخوانی می‌کردیم و در برخی موارد وارد بحث می‌شدیم تا به یک نقطه مشترک برسیم. من روی شخصیتی که قرار بود بازی کنم خیلی حساس بودم. به طوری که حتی شب‌ها تا وقتی که خوابم ببرد هم درباره‌اش فکر می‌کردم. چون می‌خواستم نقش اوحد را به درستی و کاملا پخته دربیاورم. چون نقشی بود که دوست‌اش داشتم.»

درام عشق کوفی جذاب است

بازیگر فیلم سینمایی گل‌های باوارده در ادامه به گویش بازیگران سریال «عشق کوفی » اشاره کرد و گفت: « بنظرم یکی از اتفاقات خاص «عشق کوفی» به بخش نویسندگی آن بر می گردد. اگر دقت کرده باشید در این سریال نوع گویش‌ها در مقایسه با سریال‌های تاریخی دیگر فرق می‌کند. سبک آن یک نوع میانه بین گویش قدیمی و گویش فارسی امروزی است. به نظر من این اتفاق سریال را بسیار جذاب و متمایز نسبت به سریال‌های تاریخی دیگر کرده است. این کار را گروه فیلمنامه نویس سریال انجام دادند تا دیالوگ‌ها ملموس‌تر شود و مخاطب بهتر بتواند با آن ارتباط برقرار کند.»

وی خاطرنشان کرد: «نکته متمایزکننده دیگر این سریال نحوه فیلمبرداری آن است که البته این صحبت‌های من اصلا در مقایسه با کارهای داوود میرباقری نیست و او اعجوبه ساخت آثار تاریخی و مذهبی است. اما در مقایسه با کارهای دیگر تلاش شده هم در بخش دیالوگ، هم تصویر و هم روایت قصه ریتم تندتر باشد. فیلم‌هایی که در عصر جدید تولید می‌شود باید ریتم سریع داشته باشد بدون آنکه از فضای قدیم جدا شود. در این سریال تلاش شد تا تمام این نکات تا جایی که می‌شود رعایت شود و در عین حال درام زیبایی داشته باشد. از نظر من درام «عشق کوفی» بسیار زیبا است. در هر صورت ضعف‌هایی هم وجود دارد و این یک واقعیت است. اما می‌توانم بگویم سریال خوب و خوش ساختی شده است.»

بیضایی را منصرف کردند!

سلیمانی در بخش دیگری از سخنان خود به دیگر فعالیت کاری اش اشاره کرد و گفت: «خیلی کم پیش می‌آید کارگردانی به بازیگری که کمدین است، همچون امیرعباس ربیعی (کارگردان فیلم سینمایی ضد) اعتماد کند و نقشی جدی به او بسپرد. به یاد دارم بهرام بیضایی که من یکی از شاگردانش بودم از من دو بار برای بازی در فیلم‌هایش دعوت کرد. اما آنقدر زیر گوشش خواندند که من بازیگر کمدی هستم و نمی‌توانم در فیلم‌های او خوب بازی کنم که باعث شد ایشان از تصمیم خود منصرف شود. با وجود آنکه تا تست هم پیش رفتم و همه چیز خوب بود اما نشد.»

وی تاکید کرد: «مردم وقتی خطی از بازیگری را از یک نفر می‌بینند دوست دارند آن بازیگر همان خط را دنبال کند و سخت می‌توانند در ژانر دیگری او را شاهد باشند. اما اگر بازیگر خودش را به چالش نیندازد فضای بازیگری، برایش تبدیل به یک مرداب می‌شود. بازیگر باید بتواند از پس هر نقشی بربیاید. اصلا کار بازیگر همین است. من باز هم کار جدی داشتم. مثل سریال «معمای شاه» که نقش شعبان جعفری را بازی کردم؛ اما دیده نشد. اینکه در نقش اوحد دیده شده‌ام فکر می‌کنم به دلیل روح مبارک امام حسین (ع) است که پذیرفتند در سریالی که قصه‌اش مربوط به ایشان است بازی کنم و دیده شوم.»

تابوشکنی عشق کوفی

بازیگر فیلم سینمایی ضد در ادامه سخنان خود به تابو شکنی‌هایی که در سریال « عشق کوفی » اتفاق افتاده است اشاره کرد و گفت: «نقطه مشترک بین گروه کارگردانی با بازیگرها، اصل قوت یک فیلم یا سریال خواهد بود. طراح صحنه، طراح لباس، طراح چهره، نورپردازی، فیلمبرداری و ... همه باهم کار می‌کنند تا به صحنه اجرا برسیم. به اجرا که برسد می‌توان به خوبی زحمت تمام گروه را نظاره‌گر بود. در این سریال تصاویر مقابل قاب دوربین فوق العاده هستند. رنگ و لعاب بسیار خوب و گرمی داریم که در بسیاری از سریال‌های اینجنینی چنین رنگ و لعابی را نداشته‌ایم. وقتی قرار است نقاطی مانند شام، کوفه، کربلا و ... که گرم است به نمایش درآید از رنگ‌های گرم هم بیشتر استفاده شده که شناخت فیلمبردار، طراح صحنه، کارگردانی و ... نسبت به محیط را نشان می‌دهد.»

وی اضافه کرد: «به عقیده من برای انتخاب بازیگر در فیلم و سریال‌های تاریخی دانه چینی صورت می‌گیرد و تنها از بازیگرانی برای فیلم و سریال‌های تاریخی مذهبی استفاده می‌شود که قبلا امتحان خود را پس داده اند. در این سریال از بازیگرانی مانند شبنم قربانی و سعید شریف بهره گرفته شده که بازیگران جوان اما آینده داری هستند. در این سریال در انتخاب بازیگر یک تابوشکنی رخ داده.»

دلیل کمبود آثار تاریخی -مذهبی

نادر سلیمانی در پایان سخنان خود به کمبود ساخت سریال‌های تاریخی اشاره کرد و گفت: «اینکه چرا ساخت فیلم‌ و سریال‌های اینچنینی کم است به قصه و فیلمنامه برمی‌گردد که اگر جذاب و خوب باشد هم سرمایه‌گذار، هم کارگردان و هم بازیگرها علاقمند خواهند بود تا در به تصویر کشیده شدن این فیلمنامه و قصه جذاب، سهمی داشته باشند. قصه خوب می‌تواند خلاقیت را با خود به همراه ‌آورد. سریال «مختارنامه» جذاب است چون قصه و درام جذاب و درستی دارد. نوشته خوب پنجاه درصد یک فیلم و سریال قوی را پیش می‌برد. اگر کارگردانِ خلاق، این نوشته را در دست بگیرد، کیفیت به هفتاد درصد خواهد رسید و اگر بازیگر درست انتخاب شود و بازیگر نیز نقش‌اش را دوست داشته باشد و خوب بازی کند؛ آن وقت است که به صد در صد موفقیت در فیلم و سریال دست پیدا خواهیم کرد.»