بریکس و سیاست چندجانبه‌گرایی جمهوری اسلامی ایران

اینجانب به دعوت دکتر پاندور وزیر امور خارجه افریقای جنوبی در این نشست شرکت نمودم و طی سخنرانی در نشست و نیز در ملاقات با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس، به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص بریکس و اهداف و برنامه های آن پرداختم.

پنج کشورعضو بریکس بیش از یک پنجم تولید ناخالص داخلی، چهل درصد جمعیت ( بیش از ۳ میلیارد نفر) و سی درصد مساحت جهان را شامل می شوند. با گذشت پانزده سال از تاسیس بریکس، این گروه توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک ائتلاف مهم از اقتصادهای نوظهور و خط مقدمِ کشورهای جنوب در مقابله با نظام های اقتصادی و مالی جهانی مطرح نماید. رویکردهای اخیر کشورهای عضو در قبال برخی روندهای غالب در جهان و اقداماتی که از جمله برای مقابله با هژمونی دلار و مخالفت با یک جانبه گرایی در عرصه اقتصاد و تجارت جهانی در پیش گرفته اند مورد اقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته است بگونه ای که تعدادی از کشورها خواستار عضویت در آن شده اند.

دولت جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دکترین سیاست خارجی متوارن از جمله دیپلماسی اقتصادی را مورد توجه جدی سیاست خارجی خود قرار داده است. چندجانبه گرایی به عنوان یکی از ابزارهای محوری در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی مدنظر دولت دکتر رئیسی می باشد. حضور فعال ما در سازمانهای اقتصادی منطقه ای ناشی از همین توجه به اهمیت چندجانبه گرائیست. عضویت اخیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای- که بزودی مرحله نهایی عضویت دایم تکمیل می شود- یک دست آورد مهم دیگر در این عرصه می باشد. سازمان همکاری شانگهای قطعا با عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران تقویت خواهد شد کمااینکه جمهوری اسلامی ایران نیز با عضویت در این سازمان، بیش از پیش از مزایای چندجانبه گرایی بهره مند خواهد شد.

همچنین عضویت در بریکس می تواند یک گام محکم دیگر در پیشبرد و تقویت چندجانبه گرائی جمهوری اسلامی ایران باشد. در ماه ژوئن سال گذشته نامه ای را برای همتایان خود در ۵ کشور عضو فرستادم و ضمن اشاره به مزایای متقابل، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در بریکس را اعلام نمودم. عضویت جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ظرفیتهای بالقوه و بالفعل فراوان نظیر منابع انرژی سرشار و موقعیت جغرافیایی و مواصلاتی کم نظیر و نیز نیروی انسانی ماهر و دست آوردهای علمی و دانش بنیان قطعا ارزش افزوده قابل توجهی را برای بریکس بهمراه خواهد داشت. تجربه گران ولی ارزشمندِ ایران در مقابله با یک جانبه گرائی افسارگسیخته، یک دارائی کم نظیر برای بریکس خواهد بود. متقابلا، عضویت در بریکس، جمهوری اسلامی ایران را از ظرفیت جدیدی در دیپلماسی اقتصادی چندجانبه بهره مند خواهد ساخت.

تعداد کشورهایی که در کنار جمهوری اسلامی ایران علاقمندی خود را به عضویت در بریکس اعلام کرده اند و برخی از آنها در نشست کیپ تاون حضور داشتند بیانگر اهمیت روزافزون اهدافی است که بریکس بدنبال تحقق آنهاست. همانطور که در سخنرانی خود در نشست دوستان بریکس تصریح نمودم یک "بریکس گسترش یافته" می تواند الگوهای موثری از "حکمرانی شمولی و جمعی" ، "همکاری نوین جنوب-جنوب" و "ائتلاف جدید اقتصادهای نوظهور" را به جهان عرضه نماید؛ الگوهایی که قطعا در اصلاح نظامات کنونی در جهان نقش ایفا خواهند کرد.

در حال حاضر عضویت در بریکس در دستورکار اعضای بریکس شامل هند، آفریقای جنوبی، برزیل، روسیه و چین قرار گرفته است. همچنین، شرکای ما در بریکس در حال تدوین معیارهای عضویت هستند (البته همانطور که در گفتگو با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس تصریح کردم هر معیاری که ملاک عضویت در بریکس قرار گیرد جمهوری اسلامی ایران منطقا یکی از کاندیداهای اصلی برای عضویت خواهد بود.)

در سخنان خود و رایزنی ها برای تحقق عضویت ایران در بریکس تاکید کردم که البته جمهوری اسلامی ایران صرفا منتظر عضویت رسمی در بریکس نمی ماند و راههای شراکت با این بلوک مهمِ جنوب را مدنظر قرار خواهد داد. روابط سیاسی ما با هر ۵ کشور عضو در بهترین سطح قرار دارد و تعاملات اقتصادی و تجاری دو جانبه ما با تک تک اعضا رو به گسترش است. ما در جمهوری اسلامی ایران بدنبال آن هستیم فضاهای همکاری چندجانبه جدیدی را فراهم سازیم. بزودی وزرات امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشستی را در تهران با دعوت از کشورهای عضو بریکس برگزار خواهد کرد و راههای گسترش تعاملات را بررسی خوهیم کرد.

اینجانب نیز از فرصتهایی که در پیش است از جمله ملاقاتهایی که با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس در مناسبتهای مختلف خواهم داشت برای این منظور بهره خواهم برد.

دستور کار ما در پیگیری دیپلماسی پویا این است :" ما هر جا که منافعی برای ملت عزیز ایران باشد آن جا هستیم". با آرزوی بهترین ها و خبرهای خوش و شادی آفرین

*وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران