اجلاسیه روسای کمیسیون‌های شهرسازی کلانشهرها فرصتی برای توجه به بافت فرسوده نصف جهان

به گزارش ایمنا، کلانشهر اصفهان روزهای بیست‌وهشتم و بیست‌ونهم اردیبهشت‌ماه سال جاری، میزبان برگزاری پنجمین اجلاس رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری کلانشهرها و مراکز استان‌ها است و در آن مسئولانی از وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور از جمله «سیدمحمد آئینی» مسئول بازآفرینی شهری در وزارت راه و شهرسازی در این اجلاس حضور پیدا خواهند کرد؛ سه کلیدواژه در عنوان این همایش شامل بازآفرینی، بافت تاریخی و گردشگری وجود دارد که هر سه موضوع از اولویت‌های مدیریت شهری و شورای ششم به‌شمار می‌رود.

طی دو روز برگزاری این اجلاس، برنامه‌ریزی شده است که صبح‌ها جلسات تخصصی و سمینارها برگزار شود و عصر روز نخست بازدید میهمانان از مرکز همایش‌های بین‌المللی اصفهان و تعدادی دیگر از اماکن مدرن و تازه‌ساخت انجام خواهد شد و عصر روز دوم میهمانان از آثار تاریخی این شهر شامل مسجد جامع، میدان امام علی (ع)، میدان امام (ره) و خانه‌های تاریخی بازدید خواهند کرد.

گلوگاه‌هایی در اصفهان وجود دارد که با حضور کارشناسان حوزه شهرسازی و مدیران کشوری در این اجلاس می‌توان به بررسی و رفع مشکلاتی که طی این سال‌ها به سرانجام نرسیده است، پرداخت. البته برنامه‌ریزی لازم با رئیس شورای اسلامی شهر و شهردار اصفهان انجام شده است تا در حاشیه این اجلاس با حضور وزرای مربوط، جلسه تخصصی پیرامون مشکلات اصفهان برگزار و مجوز ایجاد مدیریت بافت تاریخی اصفهان از مسئولان کشوری دریافت شود.

آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با سلامت هدایت، دبیر مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی کشور به‌منظور آگاهی‌بخشی به شهروندان از اهمیت و اهداف برگزاری پنجمین اجلاس رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها در اصفهان و بررسی دستاوردهای چهار اجلاس برگزار شده در کلان‌شهرهای تبریز، تهران، ساری و بندرعباس است.

مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها به‌منظور شکل‌گیری شبکه همکاری مشترک بین شوراهای اسلامی شهرهای کشور و بسترسازی هم‌افزایی و تبادل تجربیات و تصمیم‌گیری‌های مشترک در راستای حل مسائل و رفع مشکلات اساسی مبتلابه شهرها و تعامل با نهادها و دستگاه‌های حاکمیتی ذی‌ربط و تقویت حوزه مدیریت شهری (به‌ویژه در حوزه شهرسازی و معماری) و همچنین انتظام‌بخشی به امور شهری و تحقق قانون شوراها و مأموریت‌های مصوب در اسناد طرح‌های توسعه شهری از جمله طرح جامع، طرح تفصیلی، موضعی و موضوعی و تهیه طرح‌های توسعه شهری و مشارکت مؤثر در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های امور شهری متناسب با شرایط و مقتضیات محلی شکل گرفته است.

این مجمع با رویکردها و روش‌های نوین علمی و فنی و با اهدافی همچون انتقال تجربه در حوزه‌های مقررات‌گذاری، نظارت، هماهنگی در مدیریت شهری و سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در امور شهرسازی و معماری و راه‌اندازی پایگاه اشتراک دانش، انسجام‌بخشی به برنامه‌ریزی‌های شهری و افزایش فرصت‌های همکاری در راستای کاهش چالش‌های حوزه شهرسازی و معماری در مراکز استان‌ها و سایر شهرهای کشور، ارتقای نقش و جایگاه مأموریت‌های شهرسازی و معماری در نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مدیریت شهری، شناسایی مسائل شهری حوزه شهرسازی و معماری و ارائه طرح‌ها و راهکارهای پیشنهادی، ارائه نظرات مشورتی و مشارکت مؤثر در سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و تدوین سیاست‌های شهری برای ارتقای کیفیت زندگی و زیست‌پذیری شهرها فعالیت می‌کند.

بهره‌مندی از خرد جمعی و هم‌افزایی در تحقق اهداف مشترک و تحقق مأموریت‌های شهرسازی و معماری از جمله نظارت و کنترل بر تهیه، تصویب و اجرای طرح‌های توسعه‌ی شهری و مشارکت‌دهی واقعی ذی‌نفعان در تمام مراحل، بازآفرینی محدوده‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، نظارت و کنترل تخلفات ساختمانی و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز، هوشمندسازی ارائه خدمات شهرسازی و معماری در شهرها و زمینه‌سازی دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات شهرسازی و معماری، تلاش برای بهبود مدیریت و نظارت جهت صیانت و حفاظت از حریم شهرها و مجموعه‌های شهری و کلانشهری، هویت‌بخشی و ساماندهی سیما و منظر شهری با تاکید بر شهرسازی و معماری ایرانی و اسلامی، حفاظت و احیای بافت‌ها و بناهای ارزشمند تاریخی و میراثی، صیانت و حفاظت از باغات و فضاهای سبز و باز، ایمن‌سازی و ارتقای سطح تاب‌آوری شهرها، توسعه عرصه‌های عمومی شهر، پلازاها و شبکه‌ها و میادین پیاده‌محور، مناسب‌سازی اماکن و فضاهای شهری برای اقشار مختلف و تلاش برای کاهش وابستگی درآمدهای شهرداری‌ها به حوزه شهرسازی و معماری (با جلوگیری از زیرپا گذاشتن مقررات شهرسازی و معماری) و تلاش برای بهره گیری از رویکردهای نوین در تهیه و تدوین و تصویب طرح‌های توسعه شهری از دیگر رویکردهای مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها به‌شمار می‌رود.

پرداختن به بعضی مسائل و چالش‌های اساسی شهری از جمله بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری که در وسعتی بیش از ۱۶۶ هزار هکتار از مساحت شهرهای کشور بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت شهری را در خود جای داده است و در حین فرسودگی رو به زوال، از حداقل فضاهای خدماتی هفت‌گانه شهری برخوردار است، همچنین مقاوم سازی و نوسازی و بازآفرینی این فضاها از ضروری‌ترین و واجب ترین اقدامات مجموعه‌های مدیریت شهری و دستگاه‌های دولتی به شمار می‌رود و در دستور کار این اجلاس‌ها با حضور اکثر استان‌ها و مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و نتایج حاصل از آن را به صورت بیانیه‌هایی منتشر و از طریق دبیرخانه مجمع که در محل شورای اسلامی شهر تهران مستقر است، پیگیری می‌شود.

تاکنون چهار اجلاس رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها برگزار شده، این اجلاس‌ها چه دستاوردهایی داشته است؟

اجلاس چهارگانه یک سال اخیر که در کلان‌شهرهای تبریز، تهران، ساری و بندرعباس برگزار شد، مصوباتی را به‌دنبال داشت؛ از جمله مهمترین مصوبات و موارد تصویب شده در این اجلاس‌ها می‌توان به ضرورت انجام مطالعات جامع نیاز سنجی و مکان‌یابی پروژه‌های طرح جهش ملی توسعه مسکن با توجه به اسناد بالادستی و طرح‌های توسعه شهرها، اجرای ماده ۱۲ قانون جهش ملی مسکن و هدایت بخشی از تولید مسکن ملی به نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد و افزایش مطلوبیت و کیفیت در طراحی و ساخت مسکن متناسب با فرهنگ و سنن ایرانی و اقلیم و محیط طبیعی اشاره کرد.

مجمع بر ضرورت ارزیابی، میزان و نحوه تحقق‌پذیری برنامه ششم توسعه و لحاظ نقطه نظرات اعضای شوراهای اسلامی کشور در تهیه برنامه هفتم توسعه کشور تاکید می‌کند، در این راستا شرکت بازآفرینی شهری در تدوین برنامه هفتم کشور در حوزه بازآفرینی نسبت به دریافت نظرات مجمع با تشکیل کمیته کار مشترک فی مابین اقدام می‌کند.

از دیگر مصوبات و موارد تصویب شده در اجلاس چهارگانه اخیر، پیگیری ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور درباره سیاست‌های تشویقی در نوسازی محله‌ای بافت فرسوده و ناکارآمد شهری، اتخاذ تمهیدات و اقدامات لازم در حفاظت و صیانت از حریم شهرها و حل معضلات تداخلات و تعارضات حریم شهرها از طریق ارائه طرح سازمان اجرایی مدیریت اشتراکی حریم، پیگیری و اصلاح قوانین و تعارضات قانونی، بالاخص قانون تعاریف حریم و مستثنی نمودن کلانشهرها و مراکز استان‌ها از این قانون، پیگیری صدور دستورالعمل‌های لازم در خصوص ساز و کار صدور پروانه ساختمانی به املاک قولنامه‌ای و تسریع در تهیه شیوه نامه حق انتقال توسعه TDR در خصوص صیانت از بافت‌های ارزشمند تاریخی و طبیعی و حفظ باغات شهرهای کشور توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور بوده است.

تقویت جایگاه نظارتی شورا و اتخاذ تدابیر لازم در صیانت از طرح‌های جامع و تفصیلی به مثابه قانون اجرایی شهری با اجرایی کردن بند ۳۴ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران در بررسی و تصویب و تأیید طرح‌های توسعه شهری (طرح‌های جامع و تفصیلی، طرح‌های موضعی و موضوعی و سایر طرح‌های شهری و محدوده قانونی شهرها) و اصلاح آئین‌نامه چگونگی اجرا و نظارت بر تهیه طرح‌های توسعه و عمران از دیگر دستاوردهای اجلاس رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری کلان‌شهرها است.

باز تعریف شرح خدمات تهیه طرح‌های توسعه شهری با رویکرد گردشگری و تأمین سرانه‌ها و فضاهای گردشگری و فراغتی و تفریحی و اختصاص فضاهای مناسب برای استقرار کاربری‌ها در طرح‌های توسعه شهری متناسب با ظرفیت گردشگری شهر، توسط شورایعالی شهرسازی و معماری و کمیسیون‌های ماده ۵، بررسی و اتخاذ تمهید لازم توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری برای دریافت پیوست‌های مطالعاتی گردشگری از طرح‌های بزرگ مقیاس شهری در کمیسیون‌های ماده ۵ با همکاری و هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط، ارتقای تاب‌آوری شهری و آمادگی مواجه مدیریت شهری با بحران‌های طبیعی، فرهنگی و اجتماعی و کمبود منابع آبی و سایر بحران‌های اتفاقی، تسریع در تدوین آئین‌نامه و دستورالعمل‌های اسناد توسعه محلات به عنوان سطح سوم طرح‌های توسعه شهری توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران را می‌توان از دیگر مصوبات و موارد تصویب شده در اجلاس چهارگانه اخیر برشمرد.

پیگیری و بازنگری در بعضی ابهامات و تعارضات قانون درآمدهای پایدار با قوانین بالادستی و تناسب نداشتن آن با شرایط کلانشهرها از جمله ماده ۱۷ قانون در خصوص قانونی کردن فروش تراکم از طریق کمیسیون ماده ۵ بدون توجه به تبعات آن در افزایش ظرفیت جمعیت‌پذیری شهری و تشدید کمبودهای شدید سرانه‌ها و فضاهای خدماتی شهری با توافق شکل گرفته با دستگاه‌های ذی‌ربط و با تشکیل کمیته‌های مشترک با معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، معاونت عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور، معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاونت حقوق عامه دادستانی کل کشور در حال پیگیری از طریق دبیرخانه مجمع است و به دستاوردهای خوبی هم رسیده است.

از جمله این دستاوردها، اجرایی شدن بند ۳۴ ماده ۸۰ قانون شوراها و تأیید و تصویب طرح‌های توسعه شهری در شوراهای اسلامی شهرها و طی مراحل قانونی تصویب، استقرار دبیرخانه کمیسیون‌های ماده ۵ در شهرداری‌های کلانشهرها، تشکیل سازمان اجرایی و مدیریت اشتراکی حرایم شهرها به منظور صیانت از حرایم شهری و برنامه‌ریزی نظام‌مند توسعه، پیگیری اختصاص سهمی از تولید نهضت ملی مسکن به نوسازی بافت‌های فرسوده شهری بوده است.

محور پنجمین اجلاس در کلانشهر اصفهان چیست؟

کلانشهر تاریخی اصفهان فخر تمدن شهری جهان است و از آن به‌عنوان نصف جهان یاد می‌شود، اما این کلانشهر از نظر فرسودگی با بیش ۱۵۸۰۰ هکتار بافت ناکارآمد در بین شهرهای کشور در رده دوم قرار گرفته است و شرایط خوبی ندارد.

محور کاری پنجمین اجلاس مجمع را به بازآفرینی و تاب‌آوری بافت‌های ناکارآمد شهری اختصاص دادیم تا تلنگری به تمام مسئولان کشور برای توجه ملی به این شهر زده شود و نوسازی بافت فرسوده آن در اولویت کار قرار گیرد.