حفاظت از پهنه‌های آبی کشور با مشارکت ملی و برنامه‌ریزی‌ مدون

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، دریاها و اقیانوس ها، نه تنها بخش اصلی حیات روی کره زمین را تشکیل می دهند، بلکه به عنوان سیستم پشتیبان حیات روی خشکی ها هستند. دریاها و اقیانوس ها از عوامل اصلی تعیین کننده شرایط اقلیمی کره زمین هستند. بخش عمده ای از ذخایر فسیلی و معدنی جهان در دریاها نهفته است. سهم عمده ای از تأمین غذای مردم جهان بر عهده دریاهاست. بخش بزرگی از صنایع داروئی و بهداشتی به منابع دریایی وابسته است. دریاها می توانند به عنوان منشأ انرژی پاک و رایگان، در نظام جدید انرژی جهان نقش آفرینی کنند.

بنابراین بهره برداری از دریاها و اقیانوس ها باید در راستای توسعه متوازن فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و صیانت محیط زیستی عمل کند. چرا که دریاها و اقیانوس ها سیستم های به هم پیوسته ای هستند که ایجاد تغییر در آنها واجد پیامدهای بدون مرز محلی، منطقه ای و جهانی خواهد بود.

میهن عزیز ما، ایران نیز از این موهبت الهی متنعم است و به مراتب بیشتری از اهمیت، مسئولیت حفظ محیط زیست دریایی بر عهده حاکمیت و مردم قرار دارد.

ما یکصد و نود هزار کیلومتر مربع دریا در اختیار داریم، دریاهایی سرشار از منابع قابل استحصال و متصل به آبراهه های بین المللی. یک سوم از کل خطوط مرزی کشور، حدود ۵۸۰۰ کیلومتر، مرز دریایی است. فعالیت های گسترده دریانوردی، صنایع دریایی ساحلی و فراساحلی، کشتی سازی، خدمات دریایی و بندری، نفت و گاز، شیلات، گردشگری دریایی، صنایع نظامی دریایی، جستجو و نجات دریایی، جایگاه قابل ملاحظه ای را در توسعه اقتصادی کشور ایجاد کرده است.

بی تردید یکی از مهم ترین پهنه های آبی کشور ما، «خلیج فارس» است. پهنه آبی ارزشمندی که حفاظت از آن همچون سایر پهنه‌های آبی کشور نیازمند برنامه‌ و عزم ملی و منطقه ای است.

اکوسیستم های دریایی و ساحلی خلیج فارس دارای تنوع زیادی از انواع تالاب ها از جمله جنگل های حرا، تالاب های مصبی، خلیج های کوچک، خورها، سواحل صخره ای وآبسنگ های مرجانی است که دارای ارزش های بالای اکولوژیک و اقتصادی و اجتماعی هستند.

تالاب‌ها و مناطق حفاظت شده ای همچون منطقه حفاظت شده حرا و تالاب خورخوران استان هرمزگان و شادگان در استان خوزستان از محبوب‌ترین جاذبه‌ها و ثروت‌های خلیج فارس است. ثروتی که بدون مشارکت ملی و برنامه‌ مدون امکان حفاظت و حراست از آن برای نسل‌های امروز و فردا وجود ندارد و به واسطه سیاست سازمان حفاظت محیط زیست بر همین نگاه مشارکتی و بهره‌برداری خردمندانه، امروز کارنامه‌ای موفق در مدیریت این مناطق پیش‌روی عموم قرار دارد.

البته این مهم، تنها با جامع‌نگری و حذف نگاه‌ها و منافع بخشی و در راس قرار گرفتن منافع ملی تحقق می‌یابد و منتج به توسعه همه جانبه و متوازن کشور می‌شود.

با توجه به ارزش های بالای اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم تالاب ها و دریا، حفاظت از این اکوسیستم های ارزشمند در جهت بهره برداری خردمندانه از آنها ضروری است.

حفاظت از اکوسیستم های آبی نیازمند درک صحیحی از چگونگی اثرگذاری فعالیت‌های هر یک از بخش‌های توسعه‌ای و تولیدی بر آنها بوده و باید فرصت‌های برد-بردی که متضمن همزمان توسعه متوازن و حفاظت منابع طبیعی به عنوان میراث نسل های بعد باشد، در برنامه های توسعه و اسناد بالادست پیش بینی و اجرایی شوند.

در راستای حفاظت و بهره برداری خردمندانه و معقول از تالاب ها استقرار مدیریت زیست بومی و تهیه برنامه های جامع همچنین پهنه بندی این اکوسیستم ها با مشارکت کلیه ذینفعان و جوامع بومی صورت پذیرفته و اجرای آنها در دستور کار است.

در همین راستا معاون اول محترم ریاست جمهور نیز به عنوان دبیر ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور خواستار ارایه گزارش اجرایی از برنامه های مصوب مدیریت زیست بومی از استانداران استان های مربوطه شدند که به زودی گزارش اقدامات تکمیل و به ستاد ارایه خواهد شد.

بهره برداری معقول و خردمندانه از تالاب ها که مورد تاکید کنوانسیون رامسر نیر هست بر اساس قوانین و ضوابط ملی، جز راهبرد های اصلی برای تالاب ها و اکوسیستم های آبی است و این امر در فرایند مشارکتی با جوامع محلی در رویکرد مدیریت زیست بومی دنبال می شود.

در بازدید اخیر ریاست محترم جمهور از تالاب شادگان به عنوان یکی از مهمترین اکوسیستم های آبی کشور که معیشت و اقتصاد قشر کثیری از مردم و جوامع بومی نیز بااین تالاب گره خورده و از ارزش اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است، موضوع اقتصاد وگردشگری در تالاب و برخورد با متخلفین بهره برداری غیر مجاز از تالاب شادگان مورد تاکید ایشان بوده و دستورات لازم را در این خصوص صادر کردند.

گسترش الگوی توسعه متوازن در حوضه آبریز تالابها به عنوان اصلی ترین راهبرد برای حفاظت و احیای تالابهای کشور می باشد. سازمان حفاظت محیط زیست نیز اقدامات اجرایی خود را بر پیاده سازی این راهبرد متمرکز کرده است.

سازمان براساس ضوابط و قوانین موجود و بهره برداری از این اکوسیستم های ارزشمند براساس حد بستر و حریم قانونی تعیین شده توسط وزارت نیرو، همراهی لازم را در راستای توسعه متوازن کشور و ارائه خدمات به مردم خواهد کرد.

همچنین تعیین و پیگیری تامین نیاز آب محیط زیستی تالاب ها به عنوان یکی از مهمترین محور های کاری بر اساس قوانین و اسناد بالادست در دستور کار جدی سازمان حفاظت محیط زیست می باشد. ضمن اینکه علاوه بر قوانین موجود، ریاست محترم جمهور نیز بر این موضوع همواره تاکید داشته اند.

امید آنکه، انتخاب‌ها و اقدام‌های ما در مسیر منافع ملی وحفاظت از تالاب‌هایِ ارزشمند و وجب به وجب خاکِ ایرانِ عزیزمان باشد.