یادبود سی و پنجمین سال درگذشت شاعر خشتمال نیشابوری حیدر یغما

حیدر یغما شاعر خشتمال نیشابوری در سال ۱۳۰۲ در قریه صومعه از روستاهای بخش مرکزی نیشابور دیده به جهان گشود و دوران کودکی خود را در این روستا سپری کرد . او سواد خواندن و نوشتن نداشت و در جوانی کارگری را پیشه ی خود کرد. سپس به خشتمالی مشغول شد . در سن ۳۴ سالگی صفورا معشوق خویش را برگزید و با وی ازدواج کرد . پس از مدتی تصمیم به سواد آموزی گرفت و ابتدا قرآن را آموخت زیرا معتقد بود که فارسی را از کتاب اکابر شروع کرده است و تخته سیاهش تابلو مغازه ها بود . در خواندن قرآن به درجه استادی رسید که مجمع قرائت قرآن را تشکیل داد و شاگردان زیادی را در این راه تربیت کرد .

آنگاه از سال ۱۳۴۲ و در سن ۴۰ سالگی اولین ابیاتش را سرود که درونمایه ی اصلی اشعار نخست وی را ، مسائل دینی ، مدح ائمه اطهار (س ) و حکایات و روایات مذهبی تشکیل می داد . در سال ۱۳۴۷ اولین مجموعه شعر وی با عنوان ( اشک عاشورا ) به زیور چاپ آراسته شد و در سال ۱۳۵۰ موفق گردید با مشکلات فراوان زندگی رباعیاتش را به چاپ برساند .

در سال ۱۳۵۵ نیز نخستین مجموعه غزلیاتش را با همیاری یکی از دوستان متمکن خویش در تهران به چاپ رسانید . در سال ۱۳۶۵ مجموعه ( سیری در غزلیات یغما ) به همت چند تن از دوستان وی به چاپ رسید .

یغما در طول ۲۴ سال دوران شاعری خویش بیش از ۴۰ هزار بیت شعر در قالب های غزل ، قصیده ، مثنوی ، ترکیب بند ، ، شعر محلی و رباعی سرود که آخرین شعر وی سه روز قبل از وفاتش سروده شد . تا اینکه در دوم اسفند ۱۳۶۶ چشم از جهان فرو بست و اهالی فرهنگ دوست و شاعر پرور نیشابور وی را طی مراسمی با شکوه تشییع کردند و در مکانی میان آرامگاه خیام و عطارنیشابوری به خاک سپردند و مقبره ای بر آن بنا نهادند.

طراحی آرامگاه که توسط مهندس حبیب الله متحدین در سال ۱۳۶۷ طراحی شد و در سال ۱۳۷۷ توسط اداره فرهنگ وارشاد نیشابور اجرای آن صورت گرفت وسپس اسکلت بنا توسط مرحوم استاد محمدقاسم اخویان معمار وآجرتراش بنام نیشابوراجرامی شود وسپس توسط معمار دیگری بنام غلامحسین کامران پورکه خودنیز دارای طبع شعر نیز بود آجر تراشی ونمای آرامگاه به سرانجام می رسد.

طرح آرامگاه براساس دو خصیصه یغما که عبارتندازطبع شعر وغزلیات یغما ؛ "کتاب " ونیز حرفه اش خشتمالی "خشت " درطرح آرامگاه یغما استفاده شده است که طراحی آرامگاه را بر سایت وسکویی مناسب ونسبتا بزرگ طراحی نموده تا درمناسبت های ویژه جهت اجرای شب شعر شعرا فضایی مناسب فراهم باشد ؛ ضمنا در چهار گوشه این سایت وسکو؛ چهار "باغچه گل" نیز با فرم مربع که تداعی وگویای همان خشت وشخصیت خشتمالی یغماست در طرح واجرا وجود دارد؛ وتمام نما از آجر وکف سازی از آجر مربع استفاده شده که نحوه استقرارآرامگاه بر روی سکووسایت بگونه ایست که دوکتاب درفرم باز وبه حالت خوش آمد گویی قرار گرفته که یکی از ویژگیهای ناب معماری ایرانی است .

این فرم خوش آمدگویی بسمت ورودی ومنظربلوار گردشگری عرفان و مسیر خیام به عطار استقراریافته ؛ تا همانگونه که خانه باصفای یغما دربالا دست شهر همواره بر روی فرهنگ دوستان باز بوداین حس وخصیصه هم در طرح آرامگاه او دیده شده است.

آرامگاه یغما احداث شده ولی تا کنون محوطه آرامگاه یغما که در قالب یک "با غ ایرانی "طراحی گردیده هنوز اجرا نشده است.

در وقت سحر که مهر خاور از نور،

در بار کند دشت و دَر نیشابور

در گلشن خیام و جوار عطار

دیوانه ام ار یاد کنم جنت و حور !

و پس از درگذشت وی در سال ۱۳۷۳ گزیده ی آثار و اشعار حیدر یغما توسط جواد محقق نیشابوری گردآوری ، و در مجموعه ی ( شاعر خشتمال ) به چاپ رسید و در سال ۱۳۷۷ " دیوان حیدر یغما " به اهتمام زنده یاد سعید کاویانی سردبیر نشریه صبح نیشابور به زیور طبع آراسته شد و در سال ۱۳۸۵ نیز کتاب "دیوان حیدر یغما" با تغییراتی توسط فرزندش ابوالفضل یغما ودر سال ۱۳۹۲ دیوان کامل حیدر یغما توسط مهدی نوروز و جواد محقق نیشابوری به دوستداران فرهنگ و ادب ارائه گردید .