حمیدی مقدم: فضای تحریم‌ها تبلیغی است و در هیچ کجای دنیا وجود ندارد

نشست خبری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستتد ایران «سینماحقیقت» پنجشنبه ۱۷ آذرماه با حضور محمد حمیدی مقدم دبیر رویداد و محدثه واعظی‌پور مدیر روابط عمومی در محل مرکز مستند تجربی و پویانمایی برگزار شد.

حمیدی مقدم در ابتدای نشست با ارائه گزارشی از جشنواره «سینماحقیقت» بیان کرد: فراخوان این دوره جشنواره سینماحقیقت اوایل تیرماه اعلام کردیم و انتهای شهریورماه پایان فراخوان بود که البته ۱۵ روز تمدید شد. امسال ۶۱۴ فیلم فرم ثبت‌نام پر کردند و ۵۸۷ فیلم به دبیرخانه تحویل داده شد. از میان این تعداد، ۷۶ فیلم به دلیل اینکه در جشنواره شکل اولین نمایش را اجرا می‌کنیم و چون آثار تکراری بودند، حذف شدند و ۵۷۸ اثر ثبت دقیق شد. در بخش شهید آوینی نیز، ۱۲ مستند به دلیل اینکه در دوره پانزدهم فرم پر کردند، حذف شدند.

وی گفت: در نهایت از میان آثار رسیده، ۱۰۱ فیلم مستند بلند، ۱۲۶ فیلم نیمه بلند و ۲۷۴ فیلم مستند کوتاه واجد شرایط بررسی شناخته شدند. از میان ۵۱۱ مستتد، ۱۸۸ فیلم مستتد متقاضی بخش شهید آوینی شدند.

حمیدی مقدم درباره فیلم‌های انصرافی نیز بیان کرد: در مجموع سه ماهی که اتفاقات زیادی در کشور اتفاق افتاد، تعداد انصراف‌ها ۲۵ فیلم در جشنواره «سینماحقیقت» است که از این تعداد، ۵ فیلم مشکل حقوقی داشتند، ۸ فیلم به دلیل مشکل فنی انصراف دادند، ۹ فیلم به دلیل عدم تمایل تهیه‌کننده اثر برای حضور انصراف دادند و ۳ فیلم به دلیل اعتراض به شرایط کنونی و ناآرامی‌های جامعه انصراف دادند.

وی درباره بخش رقابتی جشنواره توضیح داد: امسال برای اولین بار از گروه مشاوران به جای هیات انتخاب استفاده کردیم و از میان ۱۰۱ فیلم متقاضی در بخش بلند، ۱۶ فیلم مستند، از میان ۱۳۶ مستند نیمه بلند، ۱۵ اثر و از میان ۲۷۴ فیلم مستند کوتاه متقاضی، ۱۹ اثر برای رقابت نهایی انتخاب شدند. در بخش جایزه شهید آوینی نیز ۱۲ فیلم مستند پذیرفته شدند.

دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» با اشاره به اینکه در بخش غیررقابتی و خارج از مسابقه ۹ فیلم پذیرفته شده‌اند، درباره بخش بین الملل بیان کرد: در بین الملل با توجه به اینکه یکی دو ماه زودتر فراخوان اعلام شد، ۱۳۴۸ فیلم از ۹۵ کشور جهان ارسال شد که نهایتا ۲۶۰ فیلم بلند، ۱۹۵ نیمه بلند و ۸۹۳ کوتاه دقیق ثبت اثر شدند.

وی در ادامه درباره حضور فیلمسازان شهرستانی توضیح داد: نکته مهمی که امسال داریم که هدف ما بود؛ تمرکز بر استان‌ها و نقاط مختلف کشور است و ۳۸ فیلم از ۱۶ نقطه کشور شاهد خواهیم بود. یعنی در عین فکر و ایجاد ریل تولید در مرکز، توجه ویژه‌ای بر کشف استعدادها داشتیم. این روند نوید خوبی برای سینمای مستند است از همین رهگذر امسال ۲۸ فیلم از سایر استان‌ها و از ۱۸ نقطه کشور داریم. بر این اساس، امسال ۱۴۰ فیلمساز مستعد استانی را دعوت کردیم که در جشنواره سینماحقیقت حضور داشته باشند و بتوانیم تولید را در استان‌ها ارتقا بدهیم. همچنان از ۵۱۸ فیلم حاضر در این بخش، عمده مستندها به مستندهای اجتماعی و شهری مربوط می‌شود. فیلم‌های دفاع مقدس و انقلاب ۱۹ درصد، مستندهای پرتره ۱۴ درصد و فیلم‌های با محورزیت محیط زیست و حیات وحش ۱۰ درصد، فیلم های تاریخی و میراث فبهنگی ۱۰، دینی و آیینی ۶ درصد و فیلم های ورزشی ۶ آثار را شکل دادند.

حمیدی مقدم عنوان کرد: امسال در کنار دعوت از فیلمسازان استانی معاونت‌های هنری و سینمایی را هم دعوت کرده‌ایم چون یک حلقه مفقوده وجود دارد و بیشتر مسائل بچه‌ها با معاونت‌های سینمایی است. برای همگرایی یک نشست دو روزه برای معاونت‌ها قرار دادیم تا بتوانیم مسائل استان‌ها را بررسی کنیم.

وی درباره نشست ها و کارگاه های جشنواره اظهار کرد: نشست‌ها و کارگاه‌های جشنواره در حوزه ملی و بین‌المللی طراحی و اجرا می‌شود که کارگاه طراحی ساختار در مستند بحران، کارگاه نوشتار متن مستند، کارگاه تکنیک‌های مصاحبه درمستتد، کارگاه تکنیک‌های طرح مستند، کارگاه مواجهه با موضوعات ذهنی در مستند و کارگاه مستندهای ترکیبی از جمله آنهاست. نشست تخصصی روایت‌ها با دعوت از مهمانان بین‌المللی و نشست مستندسازان در جهان امروز برگزار خواهد شد. نشست مستندسازی و استراتژی رسانه‌ای که اساس مستتد سیاسی در دنیا شده است.

حمیدی مقدم در پاسخ به پرسشی درباره حضور مستندهایی با موضوع روز و اعتراضات در جامعه بیان کرد: عددی که برای مستندهای سیاسی ذکر شد از میان آثار متقاضی در جشنواره بود و فیلم‌های منتخب کمتر شده است اما خیلی زود و صریح است که فیلم‌هایی با موضوع اعتراضات در جشنواره داشته باشیم، چراکه فراخوان ما یکم مهرماه به پایان رسید و به همین دلیل در حوزه مسائل اخیر فیلمی را نداشتیم و فکر کنم اگر فیلمی ساخته شود برای جشنواره آینده و دیگر جشنواره‌ها خواهد بود.

وی درباره موضع انجمن منتقدان سینمایی نیز بیان کرد: انجمن منتقدان سینمایی به هر حال هر فعالیتی دارد مربوط به خودش است همچنان که دو صنف انجمن کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم مستند نیز موضع داشتند؛ درهای مرکز مستند و جشنواره سینماحقیقت باز است و جشنواره کار خودش را می‌کند. جشنواره‌ها متصل و همگام راه انداخته می‌شوند و دیگران با آنها همراه می‌شوند و اگر این اتفاق نیفتاد کسانی دیگر انتخاب می‌شوند. وقتی عدم ارتباط رخ می‌دهد، این اتفاق مربوط به خودشان است. همه حرکت‌های صنفی قابل احترام هستند اما نویسندگان و منتقدان آزادی هم هستند که مخاطبان جشنواره هستند و از حضور و همراهی آنها استقبال می‌کنیم. گفتنی است که این نوع حرکت‌ها انسداد ایجاد می‌کند و بیشتر نقد و سینما آسیب می‌بیند.

حمیدی مقدم درباره گفتگو با مستندسازانی که بیانیه‌ای را با هدف تحریم جشنواره سینماحقیقت امضا کرده‌اند هم توضیح داد: از سال ۹۸ که به این مرکز آمدم ارتباط تنگاتنگی با صنوف مؤثر مستند داشتم. اولین ورود انجمن‌ها به شورای سیاستگذاری از همین سال آغاز شد و اعتقاد دارم باید با صنوف همکاری داشته باشیم چون صنف پایه‌ای برای مرتفع کردن مسائل معیشتی و گرفتن امکانات است. ورود صنوف هم به جشنواره منجر به اتفاقات خوبی شد. مطالباتی صورت گرفت و شاهد اتفاقات خوبی بودیم برخی از این تحریم‌کنندگان از موثرین همین چند سال اخیر بوده‌اند. امسال نیز به درخواست من، نماینده‌های دو صنف مستند آمدند و با همفکری و انرژی خوب در اولین نشست سیاستگذاری روز ۱۰ شهریورماه صحبت کردیم اما اتفاقی در صنف رخ داد و به یک راه انسدادی رسیدیم. به اعتقاد من، تحریم یک حرکت ضدفرهنگی است و نمی‌شود سینما و فیلم را تحریم کرد. مگر می‌شود آثار مستند یک سال جوانان را ک هبرای آن زحمت کشیده‌اند و شور و شوق را تحریم کرد. امسال سال نوزایی است و با تحریم نمی‌تولن بایکوت کرد کما اینکه در حوزه بین‌الملل نیز چنین چیزی وجود ندارد. جشنواره‌ها محل تقابل آرا هستند و مسائل اجتماعی و روز را باید نقد کرد اما وقتی راه گفتگو بسته شود، انسداد حکمفرما می‌شود.

وی تاکید کرد: کاملا به صنوف اعتقاد داریم اما می‌دانیم آرا مختلف است. جشنواره محل عرصه و نمایش فیلم فارغ از تولیدکنندگان است. اتفاق و تحول سینمای مستند و حقیقت، با امسال رخ خواهد داد چون قرار است تماشاگر اصلی خودش را رشد دهد. اگر ایدفا قبله اکثر فیلمسازان است، تنها ۵۰ هزار نسخه بلیت می‌فروشد و ما قصد داریم فیلم‌های مستند را مردم ببینند.

دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» همچنین گفت: با احترام به آرای همه عزیزان که می‌خواهند به جشن ما نیایند، ما به کار خودمان ادامه می‌دهیم. ما گفتگو کردیم و به آنها هم گفته‌ایم به گفتگو نیاز داریم. بیست روز قبل از این ماجراها در حوزه جوایز که مورد اعتراض بود، با دوستان گفتگو کردیم، معتقد بودیم جوایز جنبی باید حذف شود. چون مثلاً چیزی به نام گفتار متن در جشنواره‌های جهانی نداریم، اما با سیل عظیمی از درخواست انجمن صنفی کارگردانان و موثرین همین تحریم مواجه شدیم و بر خلاف تصمیمی که گرفته بودیم به گفتگو قائل شدیم و دوباره جلسه گذاشتیم. از میان تحریم کنندگان امروز هم آن زمان افرادی بودند که با آن‌ها تعامل داشتیم و موضوع را به گفتگو گذاشتیم. این نهایت تعامل را نشان می‌داد. دوستان مطرح کردند که دبیر جشنواره با ما همکاری نکرده است. حتی در آخرین جلسه با نمایندگان انجمن صنف مستند، با پیشنهاد خودشان قرار شد درباره مسائل امروز جامعه فضایی را در جشنواره باز کنیم و به دو صنف گفتیم مسائل خود را بیاورید، اما هیچکدام هیچ طرحی را نیاوردند. متأسفانه دوستان ما هیچ نکته‌ای را پیشنهاد ندادند.

وی فضای تحریم را تبلیغی خواند و توضیح داد: تعداد زیادی از افرادی که تحریم کرده‌اند، هیچوقت پای خود را به جشنواره نگذاشته بودند، برخی هم خارج از کشور هستند. برخی هیچ اکانت مجازی در سامانه جشنواره ندارند. طرح تحریم یک بحث هیجانی و احساسی است. ما از مستندهایی که عادلانه و منصفانه به مسائل اخیر بپردازند و شکل غش کردن نداشته باشد، حتماً حمایت می‌کنیم.

حمیدی مقدم درباره اعلام نکردن اسامی هیات انتخاب جشنواره «سینماحقیقت» بیان کرد: برای کنترل امور، اسامی هیات انتخاب را اعلام نکردیم. متاسفانه در فضای دیکتاتوری رسانه‌ای و علاقمندان ظاهری سینمای مستند، اسامی اعلام نشده است چراکه فیلمسازان در امان باشند. به همین دلیل همچون جشنواره‌های بین‌المللی برلین، ایدفا و .. شورت لیست اعلام کردیم. به شکلی دموکراتیک، واقعی و آزاد رفتار کردیم و حتی به فیلمسازان اجازه دادیم که با نظر خودشان فیلم‌شان را بیرون ببرند. از میان همه اینها، تنها ۲۵ فیلم نخواستند در جشنواره حاضر باشند.

وی تاکید کرد: کار ناپسند درخواست صنوف یا افراد از فیلمسازان برای تحریم جشنواره، در هیچ کجای دنیا وجود ندارد! صنف باید عضو خودش را آزاد بگذارد اما این فشار و تحریم فیلمسازان را آزرده کرده است. تحریم زیبنده حرکت فرهنگی نیست و به نطر من فشارها در این جشنواره، بیش از سال‌های ۸۸ و ۹۸ است.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» درباره فروش بلیت برای تماشای آثار این دوره از جشنواره نیز گفت: ما پیش از این بحث بلیت‌فروشی را داشتیم و در جشنواره سیزدهم صد میلیون تومان بلیت فروختیم، اما به دلیل شرایطی که امسال داریم این کار را نمی‌کنیم. باید مستند ما بازار داشته باشد و دایره مخاطبان را گسترش دهیم، اما امسال با توجه به شرایط خاص دیدیم با پتانسیل خاصی مواجه هستیم و برای همه کارت با هویت صادر کردیم. برای فضای عمومی برنامه نریختیم. شاید بلیت‌های تک سانس داشته باشیم. از دیشب یک بخشی را اضافه کردیم که منتخب بخش سینمای مسابقه ملی در موزه سینما بلیت فروشی داشته باشد. گسترش فضاهای اکران از اهداف ماست. قرار است دو سه سالن ما به مجموعه مردمی در سال‌های آینده اضافه شود و مردم بتوانند رجوع کنند و فیلم‌ها را ببیند. مردم در سراسر کشور می‌توانند برای تماشای آنلاین آثار با خرید بلیت به سامانه هاشور مراجعه کنند. قیمت بلیت برای گروه‌های مختلف متفاوت می‌شود. بعد از اتمام جشنواره فیلم‌ها می‌توانند در گعده‌های دانشگاهی و محافل فرهنگی هر استان به نمایش دربیایند و این اتفاق به سینمای مستند کمک می‌کند.

وی همچنین بیان کرد: امسال نکوداشت نادر طالب‌زاده را خواهیم داشت، یک مراسم هم در حوزه بزرگداشت‌ها متناسب با هدف استانی جشنواره، به سید محسن طباطبایی‌پور از پیشکسوتان سینمای مستند در اصفهان تعلق دارد.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پایان از حمایت مستندسازان مستعد به انتخاب دبیر خبر داد و گفت: به پیشنهاد رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره حقیقت یعنی آقای محمد خزاعی، امسال کاری جدید کردیم؛ آقای خزاعی علاقه‌مند بود فاندی خارج از جوایز داشته باشیم و مایل بودند از اثر بعدی برخی کارگردانان مستعد حمایت شود که این کار به انتخاب دبیر در همین دوره انجام می‌شود.