‌جشن پنجاهمین دوره «رشد» در سال تلخ کرونا

در آستانه برگزاری دوره پنجاه و دوم جشنواره بین‌المللی فیلم رشد، در سلسله مطالبی به بررسی و بازخوانی مهمترین اتفاقات 10 دوره اخیر این رویداد پرداختیم. در این گزارش نگاهی به اتفاقات و فراز و نشیب‌های دوره پنحاهم این جشنواره داریم.

در فاصله دو روز تا آغاز پنجاه و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های علمی، آموزشی و تربیتی رشد، در پرونده بررسی 10 دوره اخیر، نوبت به پنجاهمین دوره جشنواره رسیده است. دوره‌ای که در سال سخت کرونا برگزار شد تا نشان دهد حتی همه‌گیری این بیماری خطرناک هم در مقابل عزم برگزاری این رویداد دیرینه خللی وارد نکرده است.

بیش از سه هزار فیلم

فراخوان پنجاهمین دوره جشنواره فیلم رشد، در حالی منتشر شد که جهان در بهت و استیصال کرونا به سر می‌برد. در این فراخوان دو بخش با عناوین بخش اصلی و بخش ویژه برای ارسال آثار علاقمندان معرفی شده بود. فیلم‌های مرتبط با محتواهای کتب درسی و بیانیه گام دوم انقلاب در بخش اصلی و فیلم مرتبط با ابعاد تربیتی زندگی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در بخش ویژه این دوره دسته‌بندی می‌شد.
با وجود آن که پیش‌بینی می‌شد به خاطر کرونا استقبال از جشنواره در حد و اندازه سال‌های پیش نباشد، در نهایت سه هزار و 250 فیلم برای شرکت در جشنواره به دبیرخانه ارسال شد. در بخش ملی که ویژه دانش‌آموزان و معلمان فیلم‌ساز بود، 411 اثر در اختیار هیات انتخاب قرار گرفت که 166 فیلم به معلمان و 245 اثر مربوط به دانش‌آموزان بود. سایر آثار (دو هزار و 839 فیلم) از 110 کشور جهان ارسال شده بود.

جشنواره متفاوت

مسئولان برگزاری دوره پنجاهم جشنواره فیلم رشد، با توجه به فراگیر شدن تدریس مجازی در کشور، استفاده از فیلم‌های برتر این جشنواره به عنوان مکمل کتاب‌های درسی را به عنوان یکی از اهداف برگزاری جشنواره مطرح کردند. البته چندی بعد با اضافه شدن رمزینه‌ها به دروس برخی کتاب‌ها این هدف تا حدی محقق شد، ولی رسیدن فیلم آموزشی و جشنواره فیلم رشد به سطحی که بتوان از آن به خوبی بهره‌برداری کرد، به تحقق کامل نرسید.

پخش آثار برتر جشنواره در رسانه ملی اقدام دیگری بود که در مدت برگزاری جشنوره، در شبکه‌های چهار، امید، آموزش و قرآن صورت گرفت. علاوه بر این در وبینارهایی که در پنج روز اجرای جشنواره انجام شد، فیلم‌هایی در سه بخش پویانمایی، داستانی کوتاه و مستند کوتاه برگزار شد، بیش از 35 اثر به نمایش درآمد و با حضور کارشناسان، کارگردان‌ها و فعالان عرصه فیلمسازی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در روز پایانی برگزاری وبینارها، دانش‌آموزان پایه‌های هشتم تا دهم امکان تماشای آثار برگزیده بخش دانش‌آموزی را پیدا کرده بودند تا این اقدام، آشنایی بیشتر آنان با ظرفیت‌های موجود در این بخش را به همراه داشته باشد.

از سوی دبیرخانه پنجاهمین دوره جشنواره رشد، امکانی برای حضور دانش‌آموزان فیلم‌ساز در کارگاه‌های آموزشی انجمن سینمای جوان فراهم آمد. قرار بود این کارگاه‌ها با هدف تقویت فنی این فیلم‌سازان نوجوان در رشته‌های مختلف فیلمسازی دایر شود. تاسیس باشگاه معلمان فیلمساز نیز یکی دیگر از اقدامات منحصر به فرد این دوره بود که هدف از آن، شناسایی، آموزش و تقویت توانمندی معلمان فیلمساز عنوان شد.

کتاب «نیم‌قرن فیلم رشد» نیز در جشنواره پنجاهم رونمایی شد. در این کتاب به سیر جشنواره در ادوار مختلف برگزاری از دوره نخست تا دوره پنجاهم پرداخته شده است.

برندگان پنجاهم

سه‌شنبه 28 بهمن‌ماه 1399، مراسم اختتامیه پنجاهمین دوره جشنواره فیلم رشد با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در سینما فلسطین برگزار و اسامی برگزیدگان هر بخش اعلام شد. بر این اساس در بخش دانش‌آموزی، دیپلم افتخار به فیلم داستانی «خاطره می‌سازیم» از ملیکا آقایی، مستند «ازدواج‌های مرده» به کارگردانی نگین نجاری، پویانمایی «ترس» اثر محمد سهیل انصاری و پویانمایی «انتخاب» به کارگردانی زهرا (مبینا) حمزه اهدا شد. لوح تقدیر این بخش نیز به مستند «عبای زرین» به کارگردانی پریا حسین‌زاده و پویانمایی «نبض» به کارگردانی مریم کریمی رسید.

از بین آثار معلمان فیلم‌ساز نیز دیپلم افتخار به مستند «مهمان» به کارگردانی میلاد اسماعیلیان و دانیال اسماعیلیان، فیلم داستانی «مثقال» اثر جواد مولانیا و پویانمایی «زیست شناسان کوچک» به کارگردانی فهیمه ذبیحی سلطانی تقدیم شد.

دیپلم افتخار بخش دانشجومعلمان نیز به مستند «موج اول» به کارگردانی زهرا مسلمی‌پور رسید. فرامرز مهدی‌زاده با فیلم مستند «پیر فرهنگ آذربایجان» و لطیف فتاحی با مستند «سه روز و یک قرن» موفق شدند لوح تقدیر این بخش را ازآن خود کنند.

مهمانان خارجی خوش درخشیدند

در بین فیلم‌های بلند داستانی جشنواره پنجاهم، تندیس زرین به «پیله و پروانه» به کارگردانی محمد صالحی‌نژاد رسید و تندیس سیمین به خاطر فیلم «دوچرخه» به دستان کانجان کیشورنات به هندوستان رفت.

پویانمایی «مأموریت آب» به کارگردانی «اَلوارو کَسِرِس» (ونزوئلا) در بخش پویانمایی دیپلم افتخار گرفت و تندیس زرین به فیلم «قدم یازدهم» به کارگردانی مریم کشکولی‌نیا رسید و «بادهای پائیزی، بادهای بهاری و دو کبوتر» اثرصادق جوادی تندیس سیمین برد. دیپلم افتخار نیز به صورت مشترک به فیلم‌های «جوجه آشیانه» به کارگردانی مارات والریویچ ناریمانوف (روسیه) و «ایان، یک داستان تأثیربرانگیز» به کارگردانی اَبِل گولد فَرب (آرژانتین) تقدیم شد.

در بخش فیلم کوتاه داستانی تندیس زرین به فیلم «سرآغاز» اثرساندیپ کومار ورما (هندوستان) و تندیس سیمین به فیلم «وضعیت اورژانسی» به کارگردانی مریم اسمی‌خانی رسید. دیپلم افتخار نیز از آن «سفیدپوش» اثر رضا فهیمی شد. امیرعلی رزاقی، دانش‌آموزی که در «سفیدپوش» به ایفای نقش پرداخته بود، توانست نظر هیات داوران را جلب کند و از آنان دیپلم افتخار بگیرد.

مستندهای پر جایزه

در بین مستندهای کوتاه، «نادره‌کار» به کارگردانی منوچهر مشیری موفق به دریافت تندیس زرین شد. تندیس سیمین نیز به فیلم مستند «کاک ئیرج» به کارگردانی جمشید فرجوند فردا اهدا شد. در این بخش هیات داوران از «فقط یک روز دیگر» به کارگردانی ایوژنی یولیکوف (روسیه) تقدیر کرد و دیپلم افتخار را به صورت مشترک به فیلم‌های «سارِوُ» به کارگردانی محمد عبدالهی و «خانجان» به کارگردانی بابک طاهری داد. در این بخش هم هیات داوران یک بازیگر را شایسته تقدیر تشخیص دادند و به وی دیپلم افتخار تقدیم کردند: بهدیس سوری‌نسب شخصیت‌‌ اصلی فیلم مستند «نازگل».

اما فیلمی که در رقابت با سایر مستندهای بلند جشنواره توانست گوی سبقت را برباید، «یک کاج، صد گنجشک» به کارگردانی سید هاشم مرتضویان بود. بعد از آن هم تندیس سیمین به مستند بلند «مسافر فوکوشیما» اثر معصومه نورمحمدی رسید و «ماهی کپور» به کارگردانی لورنتسو اسکوارچا (ایتالیا) موفق به دریافت دیپلم افتخار شد. هیات داوران در این بخش هم یک دیپلم افتخار به رضا مجلسی اهدا کرد تا از تلاش او برای پژوهش مستند «طلارودان» تقدیر کند.