انعقاد قرارداد کشت فراسرزمینی توسط اتحادیه‌های بخش کشاورزی در کشورهای همسایه

به گزارش روابط عمومی سازمان جهادکشاورزی استان، اکبر فتحی در برنامه تلویزیونی زنده تراز در ارتباط با وجود بحران کم آبی در استان و لزوم تولید حجم بالای محصول پرآب بری مانند سیب و وجود صنایع تبدیلی مرتبط در استان گفت: هر کشوری دارای استعدادها و منابع خاص خود است و مناطق مختلف آن با اقلیم ها و شرایط آب و هوایی و توپوگرافی و خاک متفاوت در الگوی کشت آن تاثیر دارد. بنابراین ایده کشت محصولات کم آب بر در تمامی مناطق عملا و منطقاً صحیح نیست. زیرا از طرفی تمامی محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور است و از سوی دیگر ارزآوری محصولاتی مانند سیب با توجه به اینکه استان آذربایجان شرقی مقام دوم تولید سیب در کشور را داراست به نسبت سایر محصولات کشاورزی بالاست چرا که بیشترین محصولی است که از استان صادر می شود. بنابراین میزان ارزآوری و اشتغالی که صادرات سیب و صنایع مرتبط ایجاد می نماید طبیعتا ایجاب می کند تا در برخی نقاط کشور و استان چنین باغاتی ایجاد شود.

وی اظهار داشت: باغات عمدتا نسبت به زراعت آب بیشتری طلب می کند اما در حالت متعارف ممکن است محصولات زراعی حتی آب بیشتری مصرف نماید؛ لذا در حالت قیاس است که باغات سیب نسبت به باغات پسته پرآب بر تر مطرح می شود. این در حالی است که نمی توان در تمامی مناطق به کاشت پسته اقدام نمود بنابراین محصول سیب با توجه به شرایط و اقلیم های متفاوت طبیعتا در الگوی کشت جای می گیرد. از سوی دیگر باید توجه داشت که محدودیت منابع آبی ای که اکنون با آن مواجه هستیم مربوط به سالهای اخیر است و واقع شدن در حوضه دریاچه ارومیه این بحران را تحمیل نموده است. بنابراین وقتی صحبت از تولید سیب می شود چنین به ذهن متبادر می گردد که ما درصدد توسعه باغات سیب هستیم اما در واقع باغاتی که از گذشته وجود دارند مورد توجه هستند و حتی اگر این باغات نیاز به احیا داشته باشند به سراغ گونه هایی با نیاز آبی کم تر و یا ارقامی از سیب که میزان نیاز آبی آن به نسبت ارقام گذشته کم تر است، می رویم.

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی در ارتباط با لزوم کاهش تولید سیب و اصلاح الگوی کشت افزود: باید این واقعیت را بپذیریم که اصلاح الگوی کشت در ابتدا در حوزه زراعت اتفاق خواهد افتاد و باغبانی حوزه سرمایه گذاری ثابت به شمار می آید. اگر از دیدگاه باغداران به موضوع بنگریم که سرمایه گذاری ثابتی انجام داده و سالها به مراقب از آن پرداخته اند تا به باردهی اقتصادی برسد، حذف محصول تولیدی در موعد باردهی اقتصادی در راستای اصلاح الگوی کشت قطعا پذیرفته نخواهد بود. لذا اصلاح الگوی کشت باید ابتدا از حوزه زراعت آغاز شود که سرمایه گذاری آن سرمایه در گردش یکساله است.

فتحی در ارتباط با چالش های صنایع تبدیلی و تکمیلی از جمله سردخانه های موجود در استان و تاثیر آنها در حفظ بازار محصول بیان داشت: بطور کلی نظر به اینکه محصولات کشاورزی در یک مدت محدود و مشخصی برداشت شده و وارد بازار می شود طبیعتا بازار برای جذب تمامی این تولید کشش نخواهد داشت. لذا باید برای فرآوری این محصولات و تامین بازار محصول در باقی ایام سال و ایجاد ارزش افزوده راهکارهایی اندیشیده شود. در ارتباط با محصول سیب و افزایش مدت زمان نگهداری آن که شامل تمام طول سال می شود اهمیت وجود سردخانه ها آشکار می شود.

وی با بیان اینکه در استان آذربایجان شرقی در حال حاضر ۱۵۰ واحد سردخانه موجود است که متاسفانه از پراکنش مناسبی برخوردار نیست ادامه داد: اگرچه تلاش شده است در شهرستانهای مراغه، میانه، اهر و مرند که قطب های تولید کننده سیب در استان هستند، تعداد واحدهای سردخانه ای افزایش یابد اما در حال حاضر بیشترین تعداد( شامل ۶۰ واحد) در شهرستان مراغه واقع شده است. مجموع ظرفیت واحدهای موجود در استان ۵۵۰ الی ۶۰۰ هزار تن بوده و طبیعتا تمام محصول سیب تولیدی استان که بیش از ۶۰۰ هزار تن است تماماً به سردخانه ها منتقل نمی شود و بخشی مستقیما وارد بازار می شود. البته سردخانه های شهرستان مراغه در مواردی پذیرای محصول سیب سایر استانها از جمله استان آذربایجان غربی نیز هست. در سایر شهرستانها تعداد سردخانه ها کم تر است و مجوزها و پروانه های اصولی صادر شده در راستای رفع این نقیصه می باشد که برخی از آنها بالای ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند.علاوه بر این باید برای فرآوری سیب های صنعتی و بادریز و پای درختی که از کیفیت پایین تری برخوردارند نیز تدابیری اندیشیده شود که خوشبختانه در این زمینه نیز در استان اقدامات خوبی انجام گرفته است.

فتحی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۵ واحد کنسانتره سیب در استان موجود است که دارای ظرفیتی در حدود یک میلیون تن می باشد حتی توانایی فرآوری محصولاتی خارج از ظرفیت استان را نیز داراست ادامه داد: لذا بحث امحاء محصول مازاد در مورد بحث سیب استان به هیچ وجه قابل قبول نیست.

وی در ارتباط با طرح اصلاح الگوی کشت اظهار داشت: اگرچه علت حرکت در جهت اصلاح الگوی کشت مشکلات کم آبی و واقع شدن در حوضه دریاچه ارومیه علت درستی است اما اگر محصول توصیه شده برای کشاورزان صرفه اقتصادی نداشته باشد، طبیعتاً مورد تبعیت کشاورزان قرار نخواهد گرفت. لذا علاوه بر اجبار بحث های اقتصادی محصول نیز از جمله مواردی است که در تدوین الگوی کشت لحاظ شده است.

فتحی گفت: این امر که تا چه اندازه دانش فنی در مدیریت مصرف آب کشاورزی به کار گرفته می شود، واقعیت این است که مدیریت مصرف آب کشاورزی از طریق اصلاح الگوی کشت و ارقام کم آب بری که انتخاب می شود و استفاده بهینه از آب در مسیر انتقال آب و انتقال به نبات با استفاده از سیستم های نوین آبیاری صورت می گیرد.

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی در خصوص قطع برق چاه های کشاورزی گفت: باید به این امر توجه نمود زمانی که کنتور حجمی در چاه های کشاورزی نصب می شود، استفاده از حجم مشخصی از آب مجاز است که در مورد محصول کلزا نیز بر مبنای میزان آب مورد نیاز کنتور حجمی تنظیم شده است. این اقدامات در راستای بهینه سازی مصرف آب بوده و باید در کاشت محصولات از شیوه هایی استفاده شود که این میزان آب پاسخگو باشد.

فتحی در راستای ذخیره آب کشاورزی اعلام داشت: سدسازی از روشهای مرسوم ذخیره آب کشاورزی در جهان است اما در حال حاضر بیشتر به سمت و سوی استفاده از سدهای زیرزمینی یا تزریق آب در چاه های کشاورزی حرکت می شود.

وی در خصوص الگوی عملی تجاری سازی محصولات کشاورزی مانند گیاهان دارویی اظهار داشت: واقعیت این است که هر محصولی که برای کشت توصیه می شود، کشاورزان به بازار و بازرگانی آن توجه خواهند نمود. لذا ساماندهی بازرگانی به تحریک تولید منجر خواهد شد. در قانون انتزاع نیز وزارت جهادکشاورزی درصدد رسیدن به این هدف است. آنچه که در حال حاضر می تواند به رفع این مشکل یاری رساند، کشاورزی قراردادی است که در قالب آن اشخاصی همانند دارندگان صنایع تبدیلی و تکمیلی به بازاریابی و بازرگانی محصولات کشاورزان اقدام می نمایند و در نتیجه ایجاد زنجیره تولیدکنندگان و دارندگان صنایع تبدیلی و تکمیلی دارای منافع مشترکی خواهند شد.

وی در پایان در ارتباط با موضوع کشت فراسرزمینی افزود: با توجه به محدودیت منابع آب بایستی به سمت کشت فراسرزمینی حرکت نماییم تا محصولاتی با نیاز آب بیشتر را در خارج از مرزها تولید شده و وارد کشور شود. در سطح کل کشور موارد بسیاری در کشورهای افریقایی، روسیه و ارمنستان و آذربایجان برای کشت فراسرزمینی اقدام نموده اند و بخش خصوصی اعم از فعالین بخش کشاورزی و اقتصادی پیش برنده این طرح خواهد بود اما بستر این اقدامات باید از سوی دولت ( وزارت اقتصاد و دارایی، وزارت خارجه، وزارت جهادکشاورزی) فراهم شود که وظایف هر وزارتخانه طبق آیین نامه مشخص شده است. خوشبختانه این طرح شروع شده و در سفر اخیری که به یکی از کشورهای همسایه داشتیم توافقاتی حاصل شد که به زودی اتحادیه های مربوطه برای انعقاد قرارداد کشت فراسرزمینی به این کشور سفر خواهند داشت.