ساخت ربات اجتماعی برای آموزش کودکان مبتلا به نارساخوانی

به گزارش مهر، علیرضا طاهری، مدیر آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی و مجری طرح «ساخت ربات اجتماعی به منظور انجام تعاملات آموزشی با کودکان مبتلا به نارساخوانی» گفت: به کودکی که مهارت خواندن آن با بهره هوشی و آموزشی همخوانی ندارد و نمی‌تواند کلمات را رمزگشایی و هجی کند، نارساخوان می‌گویند.

وی با بیان اینکه ضعف در خواندن منجر به ناتوانی در جنبه‌های مختلف زندگی به ویژه شرایط تحصیلی نامناسب، خودپنداری ضعیف، مشکلات روان‌شناختی و رفتاری می‌شود، گفت: کودکان مبتلا به نارساخوانی با وجود برخورداری از هوش طبیعی، ممکن است در اثر کم‌اطلاعی مربیان در مدارس عادی با شکست‌های تحصیلی پی‌درپی مواجه شده که این اتفاق می‌تواند منجر به ترک تحصیل آن‌ها و بروز رفتارهای ضداجتماعی شود.

طاهری گفت: امروزه پیشرفت تکنولوژی و گسترش استفاده از ابزارهای نوین کمک‌آموزشی از جمله ربات‌های اجتماعی به عنوان دستیار در حوزه آموزش کودکان، تحول بزرگی در حل مشکلات یادگیری ایجاد کرده است. لازم به ذکر است بهره گیری از ربات‌های اجتماعی در حیطه آموزش کودکان، عموماً در نقش «دستیار» معلمان بوده و این ربات‌ها قرار نیست که جایگزین آموزگاران شوند.

این دانش آموخته دانشگاه صنعتی شریف گفت: در این راستا، پروژه‌ای با عنوان مدلسازی، طراحی و ساخت، و به‌کارگیری یک ربات اجتماعی هوشمند به عنوان دستیار آموزگاران در تعلیم آموزش‌های لازم به کودکان نارساخوان را آغاز کردیم.

به گفته طاهری، در این پژوهش ما از یک ربات اجتماعی که در آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف ساخته شده است، استفاده می‌کنیم که بخش نرم‌افزاری آن مطابق نیاز جامعه هدف طراحی شده و در حد امکان تعاملات هوشمند با آزمودنی‌ها خواهد داشت.

به گفته وی، طراحی ربات به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری تکمیل شده است و اجرای بازی‌های تعاملی و برگزاری جلسات مداخله بالینی ویژه کودکان نیز با این ربات در حال انجام است.

طاهری خاطرنشان کرد: در فاز اول ربات طراحی شد و ویژگی‌های سخت افزاری آن نسبت به نسخه ربات ابتدایی ساخته شده ارتقا پیدا کرد. در این راستا طراحی مفهومی، طراحی اجزا و طراحی صنعتی ربات به اتمام رسیده است.

وی با اشاره به آخرین وضعیت این ربات گفت: با استفاده از دستگاه پرینتر سه بعدی، قطعات مختلف بدنه ربات پرینت و ساخته و در نهایت پوسته ربات رنگ شد. در مرحله بعد تمامی اجزایی که بر روی ربات جانمایی شده بود، نصب شد.

طاهری با بیان اینکه ربات به لحاظ سخت افزاری تکمیل شده است، گفت: همچنین با طراحی نرم افزار این ربات، پیاده سازی سناریوهای حرکتی ربات، بخش تشخیص افراد مختلف، شناسایی حالات چهره برای ربات، تشخیص گفتار، تشخیص جهت صدا و پخش انیمیشن نیز به درستی انجام گرفته است.

وی با بیان اینکه این ربات، در بخش مداخلات بالینی قابلیت دارد که در سه نقش متفاوت با کودک تعامل کند، گفت: این سه نقش که عبارتند از کمک-معلم، هم‌آموز و نوآموز با به‌کارگیری ماسک‌ها و انیمیشن‌های مختلف برای ربات پیاده سازی می‌شوند.

طاهری اضافه کرد: هر یک از این شخصیت‌ها از تمرین‌های مختلفی برای تعامل با کودکان نارساخوان استفاده می‌کنند و این تمرین‌ها در طول جلسات مداخلات بالینی به‌کار گرفته خواهند شد.

وی تاکید کرد: تاکنون مقبولیت این ربات با به کارگیری تعدادی از تمارین تعاملی آموزشی منتخب با حضور دو گروه کودکان عادی و نارساخوان سنجیده شده است. نتایج اولیه این پژوهش نشانگر وجود تفاوت معنادار بین عملکرد این دو گروه از کودکان در جلسات بالینی با ربات بوده و این نتیجه اکتشافی، می‌تواند نویدبخش وجود ظرفیت به‌کارگیری ربات به منظور غربالگری کودکان نارساخوان باشد. گام بعدی این پژوهش، اجرای مداخلات بالینی به منظور آموزش کودکان مبتلا به نارساخوانی خواهد بود.

این طرح با همکاری دکتر علی مقداری، دکتر مینو عالمی، دکتر حمیدرضا پوراعتماد و مهندس مجتبی شهاب و با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری شناختی معاونت علمی و فناوری به انجام رسیده است.