مجامع پارلمانی و الزامات دیپلماتیک مجلس شورای اسلامی

به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی این مرکز طی گزارشی به بررسی مجامع پارلمانی و الزامات دیپلماتیک مجلس شورای اسلامی اجلاس، رؤسای مجالس دنیا و اجلاس دبیران کل مجالس دنیا پرداخت.

در این گزارش بیان شده: یکی از ظرفیت‌های مهم دیپلماسی مجلس شورای اسلامی در سطح دیپلماسی پارلمان سران، اجلاس رؤسای مجالس دنیاست که به عنوان یکی از اجلاس های تابعه اتحادیه بین‌‌المجالس جهانی، نقش مهمی را در پیشبرد فعالیت های دیپلماتیک قوه مقننه در گستره بین المللی ایفا می کند. اجلاس رؤسای مجالس دنیا، تنها اجلاسی است که بالاترین مقام پارلمانی کشورهای دنیا در زمان و مکانی مشخص پیرامون دغدغه های از پیش تعیین شده به تبادل افکار و تجارب می پردازند. این اجلاس پیش از اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می شود. به همین دلیل شناسایی مزیت ها و فرصت های این اجلاس، در صورت وجود هماهنگی و همسویی بین دیپلماسی رسمی و عمومی کشور، تأثیر بالایی را در ارتقای فضای تنفسی و توان چانه زنی ریاست جمهوری و دیپلمات های وزارت خارجه در اجلاس‌های مجمع عمومی سازمان ملل خواهد داشت.

در این گزارش بیان شده: رمزگشایی از ترکیب، آرایش و تعداد اعضا و ناظران شرکت‌کننده در اجلاس رؤسای مجالس دنیا نشانگر این واقعیت است که اجلاس مذکور در کنار اجلاس های بهاره و پاییزه اتحادیه بین‌المجالس جهانی؛ پتانسیل مناسبی را برای فعالیت های دیپلماتیک نمایندگان مجلس شورای اسلامی در چهار بخش امنیت پایدار، مردم سالاری، توسعه پایدار و مقابله با سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا به وجود می‌آورد.

در ادامه این گزارش ذکر شده: توجه به مشارکت جوانان در عرصه های سیاسی و اجتماعی، امنیت غذایی، تغییرات آب و هوایی، تهدیدهای زیست محیطی، بیماری های همه گیر و نوظهور و همچنین نحوه اشتراک گذاری دانش و تجارب قانونگذاران دنیا از مهم ترین محورهایی هستند که در اجلاس پنجم رؤسای مجالس دنیا مورد توجه قرار گرفته اند. بررسی مواضع سخنرانان پنجمین اجلاس رؤسای مجالس دنیا نشان می‌دهد که از نگاه آنان، ویروس کرونا و امنیت غذایی بر روندهای آتی نظام بین الملل و فضای حاکم بر گفتگوهای دیپلماتیک تأثیر گذاشته است. بیشترین دغدغه رؤسای مجالس نیز به دو بخش دغدغه سلامت، امنیت غذایی و امنیت محیط زیست متمرکز شده است.

در این گزارش بیان شده: شایان ذکر است اجلاس رؤسای مجالس دنیا هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود. به این ترتیب در هر دوره مجلس شورای اسلامی فقط یک بار امکان بهره‌برداری از این فرصت برای ریاست مجلس شورای اسلامی وجود دارد.

در این گزارش آمده: یکی دیگر از اجلاس های تابعه اتحادیه بین المجالس جهانی که در صورت مشارکت فعال معاون اجرایی قوه مقننه، می تواند به مستندسازی و چابک سازی دیپلماسی پارلمانی مجامع کمک کند، مجمع دبیران کل مجالس دنیاست. در این مجمع، همه ابتکارات و نوآوری های مجالس دنیا در یک زمان و در یک مکان توسط بالاترین مسئول اجرایی قوه مقننه ارائه می شود و یک نوع بانک اطلاعاتی از تجارب مجالس دنیا در اختیار ریاست قوه مقننه و سایر نمایندگان مجلس قرار می گیرد. قطعاً بومی سازی تجارب و دستاوردهای اجرایی سایر مجالس دنیا و تفکیک آنها بر اساس نیاز نمایندگان، باعث می شود از کاربست الگوهای آزمون و خطا در اداره قوه مقننه اجتناب شود. به عبارتی مستندسازی تجارب اجرایی دبیران کل مجالس دنیا می تواند در بهبود فرایندهای اداره مجلس مؤثر باشد.

در این گزارش تصریح شده: یکی از اولویت های دبیران کل پارلمان‌ها در اجلاس های برگزار شده، انتقال تجارب آنان در حوزه کاربست هوش مصنوعی، تأسیس شبکه های تلویزیونی پارلمانی و نحوه هوشمندسازی پارلمان بوده است. در نتیجه دیده بانی و مستندسازی پیشنهادهای ارائه شده ازسوی دبیران کل پارلمان ها می تواند در شناسایی ظرفیت ها و مجاری هوشمندسازی مجلس یازدهم مؤثر باشد.

در این گزارش آمده: به همین دلیل توصیه می‌شود معاونت اجرایی مجلس شورای اسلامی با دیده بانی، پایش و مستندسازی پیشنهادهای مطروحه در اجلاس دبیران کل مجالس دنیا، از آنها در جهت ارتقای کیفیت ارائه خدمات به نمایندگان استفاده کند. به ویژه اینکه از نگاه رؤسا و مدیران اتحادیه بین المجالس جهانی، دستیابی به نظام قانونگذاری، نظارت و دیپلماسی پارلمانی کارآمد بدون بهبود مستمر فرایندها در نحوه اداره خدمات اجرایی و پشتیبانی فنی از نمایندگان امکان پذیر نیست.