ماهواره‌های استارلینک در فضا نامرئی می‌شوند

به گزارش باشگاه ثریا، اسپیس ایکس اخیرا اعلام کرده به‌روزرسانی‌های جدیدی را برای ماهواره‌های "استارلینک ۲.۰" (‌Starlink ۲.۰‌) خود اعمال کرده است که این شامل نامرئی ساختن آنها است که به گفته آن‌ها این امر تداخل رصد برای جامعه نجومی جهانی کاهش می‌یابد.

آن‌ها در این اطلاعیه روندی را که ماهواره‌های استارلینک در حین چرخش به دور زمین، نور خورشید را منعکس می‌کنند، توضیح دادند و سپس راه حلی برای نامرئی کردن نور آن ارائه کردند. اگر روش آنها همانطور که اسپیس ایکس ادعا کرده کارآمد باشد، این امر ماهواره‌های استارلینک را در ارتفاع عملیاتی استاندارد برای چشم غیر مسلح نامرئی خواهند کرد.

این خبر پس از تلاش‌های هماهنگ جامعه نجومی جهانی برای مبارزه با تاثیر صور فلکی ماهواره‌ای بر کارشان منتشر شد. چندی پیش در حالی که اخترشناسان و رصدگران آسمان نسبت به استقرار تعداد زیادی از ماهواره‌های اینترنتی در مدار زمین طی اجرای پروژه استارلینک ابراز نگرانی کرده بودند، ایلان ماسک رئیس اسپیس‌ایکس قول داد که تاثیر آنها را کاهش دهد.

ماهواره‌های اینترنتی اسپیس‌ایکس موسوم به استارلینک همانقدر که با ایجاد دسترسی سراسری به اینترنت برای مردم مفید است، برای ستاره‌شناسان آزار دهنده است، چرا که رصدهای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چندی پیش مرکز جاناتان مک‌داول در دانشگاه هاروارد-اسمیتسونیان و دیگر مؤسسات نجومی گفتند که این ماهواره‌های اینترنتی به اندازه‌ای درخشان هستند که برای نجوم مشکل ایجاد می‌کنند. البته این مسئله آنچنان هم بغرنج نیست، چرا که این ماهواره‌ها تنها زمانی درخشان هستند که پنل‌های خورشیدی آنها رو به زمین باشد و همچنین تنها پنج سال در مدار خواهند بود و بعد از آن به جو سقوط می‌کنند و نابود می‌شوند. بنابراین آنها تنها یک معضل موقت برای اخترشناسان خواهند بود.

از طرفی "ایلان ماسک" تاکید کرده بود که صورت فلکی استارلینک را هیچ‌کس نمی‌بیند، مگر اینکه آنها از مسیر خود خارج شوند. با این حال "ماسک" تاکید کرد که از مشکلات احتمالی آگاه است و قول داد که آنها را حل و فصل کند. وی در آن زمان گفت: اسپیس‌ایکس اطمینان می‌دهد که استارلینک هیچ تاثیری بر روی ستاره‌شناسی نخواهد داشت و افزود که از تیم خود خواسته است تا بازتابی ماهواره‌ها را کاهش دهند.

ماهواره‌های استارلینک تاثیر نامطلوبی بر جامعه نجومی جهانی داشته است. اکنون اسپیس ایکس سندی عمومی منتشر کرده است و در آن اظهار کرده است که اقدامات جدیدی را برای کاهش تاثیر ماهواره اینترنتی بر جامعه نجومی ارائه خواهد کرد. اقدامات جدید به ویژه با توجه به شرایطی که ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس ایکس اخیرا اعلام کرد که شرکت انتظار دارد بیش از ۴۲۰۰ ماهواره استارلینک در مدت ۱۸ ماه آینده پرتاب کند (که دو سوم از کل ماهواره‌های فعال را تشکیل می‌دهند)، بسیار مهم هستند. تقریبا ۲۳۰۰ ماهواره استارلینک در حال حاضر در مدار هستند و اسپیس ایکس برای پرتاب ۳۰ هزار ماهواره دیگر نیز تاییدیه گرفته است.

اسپیس ایکس در سند جدید خود نحوه کار با ستاره شناسان را برای توسعه عناصر جدیدی که میزان بازتاب نور خورشید به زمین توسط ماهواره‌های استارلینک را کاهش می‌دهد، توضیح داده است. به گفته این شرکت فضایی خصوصی، ماهواره‌های استارلینک تنها در چند ساعت اول پس از غروب( زمانی که کارهای نجومی زیادی روی دنباله‌دارها و سیارک‌های نزدیک به زمین انجام می‌شود)، بیشتر قابل مشاهده هستند. ناسا نیز پیشتر هشدار داده بود که ماهواره‌های استارلینک می‌توانند توانایی آنها را برای شناسایی یک سیارک بالقوه خطرناک که به سمت زمین می‌آید را مختل کنند.

اسپیس ایکس قبلا سعی کرده بود یک "آفتابگیر" روی ماهواره‌های خود نصب کند. با این حال، این شرکت اکنون می‌گوید این آفتاب گیرها گرچه پرتوهای خورشید را مسدود می‌کنند اما می‌توانند پیوندهای لیزری(laser links) در استارلینک را نیز مسدود کنند. آنها همچنین کشش جوی بیش از حدی تولید می‌کنند که این امر ماهواره‌ها را مجبور می‌کند از سوخت بیشتری برای حفظ خود در مدار استفاده کنند.

اسپیس ایکس اما اکنون طرحی دیگر ارائه کرده است و طرح جدید آنها نصب یک لایه آینه‌ای(mirror film) روی ماهواره‌ها است. این لایه آینه‌ای بیشتر نور منعکس شده خورشید را پراکنده می‌کند و این به آن معناست که این ماهواره‌ها به میزان کمی از زمین قابل مشاهده خواهد بود. اسپیس ایکس گفته است که این لایه آینه‌ای جدید که در ماهواره‌های نسل جدید استفاده کرده است، بیش از ۱۰ برابر میزان روشنایی بازتابی را کاهش خواهد داد.

اسپیس ایکس همچنین اظهار کرده از مواد تیره‌تری در ماهواره‌های خود استفاده خواهد کرد تا سطح این لایه‌ها قابلیت بازتابی کمتری داشته باشند. این شرکت اعلام کرد که از رنگدانه قرمز تیره به جای رنگدانه سفید روی سلول‌های خورشیدی ماهواره‌ها استفاده خواهد کرد.

در نهایت، اسپیس ایکس توضیح داد که آرایه‌های خورشیدی "استارلینک ۲.۰"خود را در زمان‌های خاصی از روز از خورشید دور خواهد کرد. به طور خاص در طول " سایه‌مرز" در حوالی غروب، آنها آرایه‌های خورشیدی خود را به سمتی هدایت خواهند کرد تا ماهواره‌ها نور کمتری را به سمت زمین منعکس کنند. خط جداکننده بخش‌های تاریک و روشن سیاره یا قمر را سایه‌مرز می‌گویند. سایه‌مرز نشانگر مرز میان شب و روز در اجرام آسمانی است.

اسپیس ایکس می‌گوید، این اقدامات باعث می‌شود ماهواره‌های استارلینک در ارتفاع عملیاتی استاندارد خود برای چشم غیرمسلح نامرئی باشند. شایان ذکر است که این شرکت می‌گوید همچنان در حال کار بر روی روش‌های کاهش انعکاس برای ماهواره‌هایی است که به تازگی وارد مدار شده‌اند.

البته اسپیس ایکس تنها شرکتی نیست که قصد دارد صدها یا هزاران ماهواره اینترنتی جدید را به مدار بفرستد. به عنوان مثال، آمازون اخیرا یک قرارداد بزرگ برای ارسال ماهواره‌های پروژه کویپر خود به مدار منعقد کرده است. البته گفتنی است اسپیس ایکس قصد دارد در آینده فناوری جدید لایه آینه‌ای خود را به اپراتورهای شخص بفروشد. حال باید دید که آیا اسپیس ایکس در این امر با رقبای خود مانند آمازون همکاری خواهد کرد یا خیر. همچنین باید دید که این اقدامات جدید تا چه حد در عمل موثر هستند. با این حال، از نظر تئوری، این طرح یک گام مثبت به نظر می‌رسد.۳۳.