برای هنر هیچ غایتی نیست، در مسیر بودن شرط است

سعید توکلی، متولد ۱۳۶۴ در شهر زنجان و دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی است. پنج سال سابقه کار در آموزش و پرورش منطقه ۱۷ تهران دارد. کتاب اول وی در سال ۱۳۸۷ با عنوان «اگر پرنده‌ ام» و با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسید. در همان سال در جشنواره شعر فجر، به عنوان شاعر برگزیده جوان استان زنجان انتخاب شد. مجموعه دوم شعر وی نیز امسال و با نام «مبانی جنون» روانه بازار کتاب شد.

توکلی درباره موفقیت خود گفت: «نباید موفقیت را به کسب رتبه در جشنواره خلاصه کرد. جشنواره اتفاقی است که در مسیر رخ می‌دهد. ممکن است کسی شاعر موفقی باشد اما اهل شرکت در جشنواره نباشد. با این وجود جشنواره گاهی این پیام را دارد که مسیر حرکت درست است. یعنی باید به حرکت ادامه داد. در این مسیر هم رازی جز تلاش و ممارست نیست. هیچ کس از اول هنرمند به دنیا نمی‌آید. بلکه همه داشته‌ های خود را کم‌ کم و با تمرین و ممارست به دست می‌آورد، می‌آموزد، تجربه می‌کند، شکست می‌خورد و در نهایت به مقصود می‌رسد.»

وی افزود: «دغدغه اصلی من شعر است. اما آفرینش شعر با خلق دیگر آثار هنری تفاوت دارد. یعنی شعر ممکن است در لحظه‌ای سرازیر شود و به کاغذ بیاید. ولی آن لحظه نیازمند پیش‌ درآمدی است. شاعر باید خوانده باشد، دیده باشد، متأثر شده باشد تا بتواند به انتظار آن لحظه بنشیند. با این حساب من هر روز خواسته یا ناخواسته با شعر درگیرم. حتی ممکن است روزمرگی‌ های به ظاهر ساده سوژه خوبی برای شعر باشند. سعی می‌کنم درست ببینم و درست بشنوم، درست بخوانم و منتظر آن لحظه باشم.»

توکلی در توصیه به علاقه مندان این حوزه هنری گفت: «اساساً هنر نقطۀ پایان ندارد. نمی‌توانیم جایی را مشخص کنیم که غایت هنر باشد. یعنی مثل ورزش نیست که تلاش کنیم و به قله برسیم و برگردیم. هر هنرمندی مسیر خودش را طی می‌کند. هر کس دنیای خودش را می‌آفریند. من فکر می‌کنم هر کسی که وارد وادی هنر می‌شود باید در پی خلق جهان شخصی‌ خودش باشد. بر اساس چیزهایی که دیده و چیزهایی که تجربه کرده است. اگرچه آن جهان مورد پسند برخی نباشد.»

وی درباره شکست خوردن و فراز و فرودهای هنری گفت: «در هنر شکست همان ناامیدی‌ها و دلسردی‌هاست که گاهی پیش می‌آید. آدم احساس می‌کند به آنچه می‌خواسته نرسیده یا آنچه را می‌خواسته بگوید نگفته است. در هر کاری طبیعی است که چنین حالتی پیش بیاید. این از ویژگی‌های انسانی است. اما آنچه که امروز کم یا زیاد به دست آورده‌ام، حاصل تلاش‌های چندین ساله است. حاصل تکاپوها و خستگی‌ها و ادامه دادن‌هاست.»

توکلی درباره حامیان خود در این مسیر گفت: «قبل از همه خانواده‌ ام که به خواسته‌ام احترام گذاشته‌اند. دغدغه‌ام را ارزشمند دانسته و در این سال‌ها از من پشتیبانی کرده‌اند. بعد از آن دوستان و استادانم که در این مسیر، بی‌توقع و بی‌چشمداشت همراهم بوده اند.»

وی افزود: «خود من در انتخاب شعر دخیل نبوده‌ام. یادم نیست از جایی خواسته باشم شعر بنویسم. این اتفاق یک میل درونی بود. از وقتی به خاطر دارم چیزهایی می‌نوشتم بدون اینکه به شعر بودنشان واقف باشم. بعدها این میل را جدی گرفتم، دستی به سر و گوشش کشیدم و دیدم شعر است. انگار این شعر بود که به سراغم آمده بود. البته که به نظر می‌رسد این حالت یک ویژگی روانی و ذهنی باشد.»

وی از آموزش هنرهای ادبی به شاگردان خود گفت: «بنده معلم ادبیات هستم و کارم با هنری که دارم ارتباط مستقیم دارد. شاید تعداد معدودی دانش‌آموز باشد که بخواهد شعر بنویسد اما در این سال‌ها تلاش کرده‌ام علاقه آنان را به شعر و ادبیات بیشتر کنم. برایشان کتاب خوانده‌ام، شعر نوشته‌ام. گاهی هم دانش‌آموزان بااستعداد را تشویق کرده‌ام.»

توکلی خطاب به همکاران فرهنگی از تجربه حضور در جشنواره کشوری معلمان هنرمند گفت: «اول باید قدردانی کنم از کسانی که بعد از این همه سال به فکر برگزاری چنین رویدادی افتاده‌اند که می‌دانم برگزاری آن سختی‌ها فراوانی به همراه دارد. این جشنواره می‌تواند انگیزه‌ای باشد برای کار بیشتر، می‌تواند تلاشی برای توانمند‌سازی همکاران باشد. امیدوارم این جشنواره رفته‌ رفته باشکوه‌ تر برگزار شود و امکانی فراهم کند که همکاران هنرمند بتوانند لااقل برای چند روز با هم در ارتباط باشند و فتح بابی برای مراوده‌ها و دوستی‌های بیشتر شود. فکر می‌کنم چنین اتفاقی تأثیری مستقیم بر بالا رفتن کیفیت آموزشی در مدارس داشته باشد. از همکاران عزیز هم خواهشمندم با شرکت در جشنواره باعث پر رونق‌ تر شدن این رویداد هنری شوند.»