احساس ارزشمندی در دختران سبب شکل گیری استقلال شخصیت و هویت در آنان است

یک روانشناس حوزه آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا گفت:«مسائلی چند دختران ما را در جامعه امروز تهدید می کند؛ در حوزه روانشناسی و روانشناختی، روابط نادرست عاطفی بخشی از والدین و عدم توجه و نظارت کافی آن ها بر روی دوستان فرزندان و معاشرانی که بچه ها با آن ها در ارتباط هستند از جمله این تهدیدات است.»

ملیحه رسولی با اشاره به عوامل دیگری که برای دختران تهدید محسوب می شود افزود:«تفاوت گذاشتن برخی از والدین میان‌ فرزندان دختر و پسر که سبب می شود دختران برای جلب محبت کافی به سمت جنس مقابل خود جذب شوند، همچنین ارتباط خارج از چهارچوب با جنس مقابل که متأسفانه در یک سری از دختران ما وجود دارد از جمله این موارد است.»

وی با برشمردن عاملی دیگر عنوان کرد:«نداشتن آگاهی کافی در باب مهارت های زندگی و درست زیستن که واقعا بیراه نیست اگر بگویم درصد بالایی از دختران ما در جامعه آگاهی و دانش کافی از مهارت های زندگی و کاربست آن ندارند و این در طولانی مدت بسیار آسیب زننده است.»

رسولی همچنین به تهدیدات فضای مجازی پرداخت:«استفاده نادرست از فضای مجازی و در کنار آن کافی نبودن سواد رسانه ای بسیاری از دختران ما از جمله موارد مهمی است که آن ها را تهدید می کند.»

وی در بخش دیگری از این گفت و گو با تأکید بر مسأله ارزشمندی دختران گفت:«عزت نفس و یا احساس ارزشمندی که یک موضوع بسیار مهم است به دختران ما کمک کند که در کنار آن، استقلال شخصیت و هویت خود را خوب بسازند. احساس ارزشمندی و عزت نفس در شکل گیری استقلال شخصیت و احساس هویت نقش اساسی دارد.»

این روانشناس عنوان کرد:«می توانیم بگوییم احساس ارزشمندی شالوده شخصیتی هر انسان است و طبیعتاً اگر فرد با کاهش احساس ارزشمندی مواجه شود، مخصوصاً در دختران به افسردگی های زودرس، اضطراب، کاهش سلامت روان، مشکلات مربوط به درس خواندن، عدم موفقیت تحصیلی یا کاهش موفقیت تحصیلی منجر می شود.»

وی با اشاره به نقش مهم خانواده گفت:« خانواده یکی از عوامل اساسی شکل گیری هر انسان است. اولین بذر تکوین رشد شخصی و فردی هر انسانی خانواده است‌. حالا در این باب خانواده ها چه کاری باید انجام دهند تا احساس ارزشمندی در دخترانشان که به تَبَع آن استقلال شخصیت و هویت هم رشد می کند شکل بگیرد؟»

رسولی ادامه داد:«از موارد مهم این باب می توانیم به احترام گذاشتن دختران در خانه و خانواده بپردازیم؛ می دانیم که پیامبر اسلام در حدیثی معروف می فرماید که وقتی وارد خانه شدید نخست دختران خود را ببوسید. یعنی اینکه حضرت نخست توجه و احترام به دختر را برجسته می کند و از آن طرف عاطفه دختر را گوشزد می کند که آن ها حساس تر و از نظر عاطفی رقیق القلب تر هستند و نیازمند توجه بیشتر می باشند.»

وی گفت که احترام به دختران و توجه به عواطف بچه ها در خانواده و از آن سو آموزش های مورد نیاز همانند مهارت های زندگی و اجتماعی برای آنان حیاتی است و از خانواده ها خواست در این باب دانش لازم را کسب کنند.

رسولی در ادامه افزود:«استفاده از رفتارهای پیوند دهنده رابطه در خانواده ها به جای تحقیر کردن، توهین کردن، غرغر کردن و شکایت ها که او آن ها را رفتارهای برهم زننده رابطه ها معرفی کرد، مفید و لازم است.

وی ادامه داد:«چه در ارتباط با دختر و چه در ارتباط با پسر، رفتارهای پیوند دهنده همانند پذیرش، احترام، گوش دادن فعال و گفت و گو به جای بحث کردن به فرد کمک می کند تا مهارت های لازم را برای زندگی در جامعه خود کسب کند.

او پیشنهاد داد:«برای دختران خود در طول روز وقت بگذاریم؛ گفت و گو کردن، صحبت کردن و تمرکز بر روی ویژگی های مثبت دختران مان یعنی اگر نقدی داریم محترمانه باشد و نقد از عملکرد باشد نه از شخصیت آنها. این بسیار مهم است که همواره بر روی ویژگی های مثبت تمرکز کنیم و به آن ها بپردازیم تا آن ها هم با پرداختن و برجسته کردن ویژگی های مثبت خود برای رشد و تعالی خود گام بردارند.»

ملیحه رسولی در بخش دیگری از سخنان خود گفت:«توجه به سلامت روان دختران ما بسیار مهم است؛ دختران جامعه ما اگر مشکلات و تضادهای روانی داشته باشند در سازگاری با مدرسه، والدین، معلمان و دوستان شان با مشکل روبرو می شوند. دختران امروز ما مادران آینده این جامعه هستند و باید زمینه‌سازی درستی برای شکل‌گیری شخصیت متعادل در آن ها صورت گیرد.»

این روانشناس و مشاور آموزش و پرورش شهرستان گلوگاه عنوان کرد:«من فکر می کنم وظیفه آموزش و پرورش در درجه اول شناسایی عوامل آسیب رسان به ساختار روحی و روانی دختران است؛ باید مشخص شود چه عواملی به ساختار روحی و روانی دختران ما آسیب وارد می کند و راه حل های کاربردی و مناسب حل این آسیب ها چیست.»

وی گفت:«از دید من، آموزش های رشدمدار، راه حل های مناسبی هستند؛ این آموزش ها شامل توانمندسازی معلمان و والدین است که بسیار نقش اساسی دارد.»

وی گفت که مداخلات روانی اجتماعی که شامل اقدامات مداخله ای برای کاهش عوامل مخاطره آمیز است بسیار حیاتی است و یکی از آیتم های مهم و اساسی، برگزاری جلسات کاربردی و مناسب آموزشی برای خانواده ها است؛ ‌بسیاری از خانواده های ما اطلاعات اندکی از مبانی فرزندپروری دارند و وقتی فرزندانشان وارد سن نوجوانی می شود آگاهی های لازم از ویژگی‌ های شخصیتی و روانی یک نوجوان ندارند‌.»

رسولی عنوان کرد که من به شخصه خیلی از اوقات خانواده ها را مقصر نمی دانم؛ ما متولی آموزش هستیم و باید بستری را برای خانواده ها فراهم کنیم که از آموزش های حداقلی بهره مند شوند و به نظر من یکی از مهم ترین کارهای آموزش و پرورش زمینه سازی و ایجاد یک بستر مناسب آموزشی برای خانواده ها و توانمند سازی معلمان و دانش آموزان است.»

این روانشناس و مسئول هسته مشاوره آموزش و پرورش شهرستان گلوگاه بیان کرد که ما در آموزش و پرورش، شاید از نظر امکانات نظیر توانمندی های مالی و سرمایه انسانی محدودیت داشته باشیم اما باز هم می توانیم‌ از این حداقلی ها استفاده کنیم؛ آموزش و پرورش می تواند از همین نیروها و استعدادها و ظرفیت‌های موجود، در آموزش های لازم به خانواده ها نهایت استفاده را کند.

رسولی اضافه کرد که به تفکیک دوره و این که دانش آموزان در هر دوره نیازها و مشکلات متفاوتی دارند باید خانواده ها را به این سلاح مجهز کنیم‌ که پیشگیری بهتر از درمان است و یاد بگیرند که اگر کوچک‌ ترین مشکل و نشانه ای در مورد مشکلات رایج در مقاطع سنی مختلف در فرزندان خود دیدند چه کاری انجام دهند که مشکل تشدید نشود، چه کارهایی انجام دهند که با وجود همه مشکلات، فضای شادتری در خانواده به وجود آید، مادران به عنوان مهمترین عنصر تربیتی، در این باب نقش مهمی دارند.»

وی در پایان با توصیه به معلمان گفت:« ما باید به عنوان متولیان آموزش و پرورش، تلاش کنیم مشکلات را سریع تر شناسایی کنیم؛ هر چه مشکلات سریع تر شناسایی شود درمان آن آسان تر و کم هزینه تر خواهد بود.»

وی اشاره کرد:« ما باید مشکلات بنیادی را بشناسیم و تلاش کنیم در باب نگاه به مسأله آموزش در شهرمان نگاه جهادی داشته باشیم و دانش آموزان را فرزندان خود بدانیم و این تفکر که اگر ما بتوانیم فرد را دریابیم یک جامعه را نجات دادیم در خودمان سرلوحه قرار دهیم.»

خبرنگار: اویس خادم لو