‌خرازی: بهترین راه‌حل مشکلات امنیتی منطقه، گفت‌وگوهای صریح‌ بدون مداخله بیگانگان است

کمال خرازی در اولین همایش ایران و اعراب که به ابتکار موسسه الدراسات الجزیره در دوحه برگزار شد، گفت: هدف از این نشست رسیدن به درکی مشترک از چالش‌ها و فرصت‌های موجود در روابط بین ایرانیان و اعراب، در دنیای به شدت متحول کنونی است.

وی با اشاره به خدمات و روابط متقابل ایران و اعراب در طول تاریخ اسلام و تاکید بر اینکه «تمدن بزرگ اسلامی موجب غرور و افتخار ایرانیان و اعراب است»، افزود: آنچه امروز حائز اهمیت است، درسی است که باید از نحوه شکل‌گیری این تمدن بزرگ آموخت، و الگوی آن را مجددا به کار بست.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران قبل از هر چیز نگاه تمدنی به جهان اسلام دارد و هیچ‌گاه خود را از دیگر ملل مسلمان و خصوصاً همسایگان عرب‌زبان خود جدا نمی داند»، به اصل یازدهم قانون اساسی اشاره کرد که «سیاست‌های کلی» نظام جمهوری اسلامی ایران را مبتنی بر «اتحاد و ائتلاف ملل اسلامی» تعریف کرده است و گفت: ایران تلاش دارد در راستای پیشرفت منطقه غرب آسیا و در یک سطح بزرگتر، جهان اسلام، با سایر کشورهای منطقه همکاری کند. این نه یک سیاست مقطعی، بلکه یک سیاست اصولی مبتنی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.

‌خرازی با تشریح اینکه سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا بر این استوار است که «امنیت» و «توسعه» مفاهیمی پیوسته به هم و غیرقابل تفکیک هستند، ادامه داد: سیاست بر سه رویکرد اساسی استوار است: اول اینکه، امنیت امری به هم پیوسته است و ارتباط مستقیمی با امنیت سایر کشورهای منطقه دارد؛ دوم اینکه، امنیت کالایی نیست که قابل خریداری باشد، بلکه در فرایند تعامل و همکاری جمعی به دست می‌آید؛ و بالاخره سوم اینکه، روابط اقتصادی با کشورهای منطقه عامل مهمی در تأمین امنیت منطقه‌ای است.

وی با اشاره به اینکه «تاریخ نشان داده است که حضور نیروهای بیگانه در منطقه همواره منجر به بروز تنش‌های پی در پی و حتی جنگ شده است»، اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران امنیت و توسعه کشورهای همسایه خود را لازمه امنیت، ثبات و توسعه خود می‌داند. به طوری که از نظر ایران، امنیت خلیج فارس و هر یک از کشورهای آن امنیت ایران، و ناامنی در هر نقطه‌ی آن ناامنی ایران تلقی می‌شود. مخالفت جمهوری اسلامی ایران با حضور نیروهای بیگانه در منطقه، و به طور خاص مخالفت با حضور آمریکا و رژیم صهیونیستی دقیقا در راستای صیانت از امنیت کل منطقه است.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، وجود عوامل تنش‌زای بسیاری در منطقه غرب آسیا و محیط جغرافیایی ایران و اعراب را «واقعیتی تاسف‌برانگیز» توصیف و تصریح کرد: تنها راه حل رسیدن به همگرایی منطقه‌ای تغییر نحوه برخورد با مشکلات و منازعات منطقه‌ای است. جمهوری اسلامی ایران همواره بر گفتگو به عنوان روشی کارآمد برای رفع سوء تفاهمات، حل منازعات و تقویت اشتراکات تأکید دارد و به همین جهت بهترین راه حل مشکلات امنیتی در منطقه غرب آسیا و خلیج فارس را افزایش گفتگوهای برادرانه، اما صریح و بی‌پرده میان کشورهای منطقه، بدون حضور و دخالت بیگانگان می‌داند. ظرفیت‌‌های بالقوه‌ای که در کشورهای منطقه وجود دارند، باید بالفعل شوند و این تنها از طریق گفتگو و افزایش ارتباطات سیاسی و مراودات تجاری امکان‌پذیر است. این مهم خود نیازمند تغییر نگرش نخبگان و سیاست‌گذاران کشورهای منطقه می‌باشد.

‌خرازی اعلام ابتکاراتی چون طرح صلح هرمز از سوی ابران و یا اولویت‌بخشی به سیاست همسایگی را «نشانه‌هایی از عزم، اراده و جدیت جمهوری اسلامی ایران در تقویت و گسترش روابط خود با همسایگان جنوبی ‌و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس» خواند و افزود: نشانه‌هایی از چنین علاقه متقابلی در کشورهای منطقه نیز وجود دارد که از جمله می‌توان به تلاش‌های صلح‌جویانه دولت‌های قطر، عمان و عراق اشاره کرد. ما اعتقاد راسخ داریم که باید از تمامی ظرفیت‌ها برای تقویت روابط دو جانبه و چندجانبه منطقه‌ای استفاده شود. بی‌تردید، برقراری حسن همجواری و تشکیل سازوکارهای همکاری منطقه‌ای، نقش مجموعه کشورهای منطقه را در سطح بین‌المللی نیز افزایش خواهد داد.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه، به تشریح روابط ایران و عربستان، بحران یمن، نگاه ایران به عراق و مسئله فلسطین به عنوان چهار مسئله محوری در روابط ایران و جهان عرب پرداخت.

وی در خصوص روابط ایران و عربستان گفت: جمهوری اسلامی ایران اهمیت بالایی برای کشور عربستان سعودی که قبله مسلمانان و حرمین شریفین در آن قرار دارد و به عنوان یک کشور بزرگ منطقه، قائل است. ایران و عربستان نمی‌توانند نگاه حذفی نسبت به یکدیگر داشته باشند و به عنوان دو قدرت اصلی منطقه می‌توانند مکمل ظرفیت‌های یکدیگر جهت تامین صلح و ثبات و توسعه منطقه باشند. به هر صورت، اخیراً دو کشور با شرکت در پنج دور مذاکره که با مساعی جمیله دولت عراق میسر شده است، راه گفتگو را برای رفع اختلافات خود انتخاب کرده اند.

‌خرازی درباره مسئله یمن نیز تصریح کرد: بحران یمن یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های این منطقه است. این بحران صرفاً ناشی از تنازعات داخلی یمن نیست و جمهوری اسلامی ایران همواره بر این اعتقاد بوده است که یمن راه حل نظامی ندارد، حقیقتی که اکنون پس از هفت سال جنگ و ویرانی، همگی به آن اذعان دارند. ما تلاش‌ وافری داشته ایم تا از کشتار مردم بیگناه یمن جلوگیری و راه حل‌های مسالمت‌آمیز را جایگزین این نزاع خونبار کنیم. برقراری آتش‌بس، رفع محاصره، فراهم ساختن فضای گفتگوهای یمنی - یمنی و نهایتاً تشکیل دولتی برخاسته از خواست و اراده مردم آن، موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بروز جنگ در یمن بوده است و همچنان برای تحقق آن تلاش می‌کند.

‌خرازی در خصوص سومین مسئله محوری ایران و جهان عرب گفت: جمهوری اسلامی ایران از تشکیل یک دولت قوی مردمی در عراق حمایت می‌کند، چرا که امنیت عراق و ایران به یکدیگر وابسته است. ما وجود یک عراق امن و قوی را به نفع امنیت ایران و امنیت کل منطقه می‌دانیم و معتقدیم که نقش مثبت عراق در تحولات منطقه‌ای به شکل‌گیری یک نظام امنیت جمعی در منطقه کمک خواهد کرد. لهذا ما کلیه جریانات سیاسی عراق را به توافق با هم جهت تشکیل دولت آن کشور تشویق می‌کنیم.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در خصوص مسئله فلسطین نیز تاکید کرد: همچنان تجاوزات رژیم اسرائیل به حقوق فلسطینیان به شدت ادامه دارد، به طوری که در روزهای اخیر شاهد ترور هدفمند خبرنگار شجاع شبکه الجزیره شهیده شیرین ابوعاقله توسط نیروهای اسرائیلی بودیم و یک بار دیگر صهیونیست‌ها نشان دادند که هیچ حد و مرزی در جنایات خود ندارند و حتی خبرنگاران نیز از کشتار آنها در امان نیستند. متاسفانه، در حالی که از کشورهای عربی انتظار می‌رود در دفاع از ملت مظلوم فلسطین به مقابله با جنایات رژیم صهیونیستی بپردازند، بعضی عادی سازی روابط با این رژیم را در دستور کار خود قرار داده اند. جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که باز کردن پای رژیم صهیونیستی به منطقه خلیج فارس، موجب ثبات و امنیت نخواهد شد، زیرا رژیم صهیونیستی هدفی جز ایجاد تنش در منطقه خلیج فارس و دورساختن اعضای این منطقه از یکدیگر ندارد. به هر صورت، جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد رژیم اشغالگر قدس در این منطقه لانه کند.

‌خرازی در بخش دیگری از سخنانش در این نشست، پاسخگوی سوالات مجری برنامه بود. وی در پاسخ به سوالی درباره برجام تصریح کرد: ما بدون وابستگی به بیگانه به فناوری هسته‌ای دست یافته­ایم و توسعه فناوری هسته ای صلح­آمیز بومی را جزو منافع ملی‌مان می‌دانیم. دیگران مجاز نیستند تعیین کنند ایران حق دستیابی به فناوری هسته‌ای دارد یا خیر. ایران بارها اعلام کرده که فقط قصد بهره‌برداری صلح آمیز از انرژی هسته‌ای دارد. در مذاکرات فعلی میان ایران و کشورهای غربی موضوعات کمی باقی مانده است که باید حل شود. مورا، فرستاده ویژه اتحادیه اروپا اخیرا به ایران آمد و راه ادامه مذاکرات هموار گردید.

یوسف بن علوی: غرب نمی‌تواند ایران یا دیگرانی را که مانند ایران باشند، مجبور کند از حق خود دست بکشند

یوسف بن علوی، وزیر سابق امور خارجه عمان هم به عنوان دیگر سخنران ویژه افتتاحیه این نشست با بیان اینکه همه ما سوالات زیادی درباره مسائل منطقه داریم که هنوز برایش پاسخی نیافته‌ایم، بر تلاش‌های متعدد در دوران فعالیت حرفه‌ای‌اش در سمت وزیر امور خارجه تاکید کرد و گفت: مشکلات و موانعی هست که ممکن است دیگر طرف‌ها پیش روی ما بگذارند، چرا که نمی‌خواهند مسیر پیش رو هموار باشد.

وی همچنین توجه به منافع کشورها در روابط با یکدیگر را عاملی برای استحکام روابط بین آن‌ها دانست و درباره نقش اعراب در به نتیجه رساندن برجام گفت: این پرونده بسیار مهم است. ایران با بومی‌سازی فناوری هسته‌ای و بر مبنای حقوق ملی به دستاوردی رسیده که غرب نمی‌تواند ایران یا دیگرانی را که مانند ایران باشند، مجبور کند از چنین حقی دست بکشند.