«مدرسه» ارزان‌ترین راه برای بهبود تمام شاخص‌های مطلوب یک جامعه است

محمود امانی طهرانی با اشاره به نقش و جایگاه مدرسه در نظام آموزشی کشور، اظهار کرد: ساخته شدن جامعه حاصل کار مدرسه است، تمام اتفاقات مثبتی که در جامعه می افتد حاصل کار تلاشگران مدرسه ای است. اگر می خواهید بدانید نبض یک جامعه و اوضاع واقعی یک کشور چگونه است؟ باید به مدرسه بروید و شرایط، موقعیت و جایگاه آن را بینید مدرسه دقیقا تصویر واقعی آن جامعه است.

وی با اشاره به اینکه مدرسه آینه تمام نمای یک ملت است، ابراز داشت: در مدرسه خود اصلی مان را می توانیم ببینیم. اگر در کشوری شرایط، موقعیت و جایگاه مدرسه خوب و استاندارد باشد مایه مباهات و افتخار مردم آن کشور است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در ادامه با اشاره به اینکه مدرسه یکی از نقطه هایی است که عدالت اجتماعی می تواند در آن محقق شود، گفت: خیلی از آدم ها مانند معلم، پزشک، استاد، قاضی، مصلح اجتماعی و... که انسان های موفقی شده اند اگر مطالعه کنیم می بینیم برای موفقیت همه اینها پای یک معلم و مدرسه در میان است. اینها از طریق مدرسه به این جایگاه ها رسیده اند.

امانی طهرانی اضافه کرد: مدرسه محل رشد و تکاپوی افراد جامعه برای ارتقای موقعیت برتر اجتماعی آنان است. چگونه می شود، کودکان را بزرگ تربیت کرد که به خرد، اندیشه، دانش و توانمندی خود تکیه کنند و پله پله از نردبان انسانیت بالا بروند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش اظهار داشت: مدرسة مؤثر، مدرسه ای است که حتی در شکل گیری خاطرات دانش آموزان ایفای نقش کند.

امانی طهرانی با تاکید بر اینکه تربیت انسان، حاصل ترکیبی از خانه و مدرسه است، ادامه داد: زیرساخت و پایه های بسیارعمیق شخصیتی را خانواده پی ریزی می کند، اما بنای عظیمش را مدرسه می سازد. به جرئت می توان گفت بن مایه از خانواده است و بقیه از مدرسه، به شرط آنکه مدرسه صلاحیتش را داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه تربیت دینی در مدارس می تواند نقشی ماندگاردر ذهن دانش آموزان داشته باشد، بیان داشت:. دانش آموز، در کنار تربیت دینی به تربیت علمی، تربیت اجتماعی، تربیت ذوق هنری و آموزش اینکه دانش آموز تمام عمرش یادگیرنده حرفه ای باقی بماند.

امانی طهرانی با اشاره به اینکه اینها ابعاد مختلف تربیت هستند، توضیح داد: معلم برای اینکه مؤثر باشد کافی نیست که فقط نیت خوبی داشته باشد؛ طراحی آموزشی هم لازم است. طراحی آموزشی گاهی یک طرح درس و یا یک فعالیت خارج از کلاس است، «معلمی جریانی است که تعاملات انسانی در آن حرف اصلی را می زند».

امانی طهرانی با اشاره به داستان عطار نیشاپوری و درویشی که به معلم موثر عطار تبدیل شد، گفت: «اینکه یکی جانش را می دهد تا یکی جان بگیرد، این جریان معلمی است. یعنی معلم می آید که اثبات کند هستی اش برای این است که هستی بچه ها شکل بگیرد. بالأخره هر کسی عمرش را در مسیری می گذارد. کسی لباس تولید کرده، آن یکی گندم و ... آیا نباید در این چرخه کسی باشد بگوید، من هم انسان تربیت کرده ام؟ این معلمی است که یک شغل متفاوت است».

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به ضرورت و اهمیت مدرسه ابراز داشت: حالا مهم ترین سؤال ما این است که اساسا مدرسه قرار است چه کاری انجام دهد؟ مدرسه را برای چه نیاز داریم؟ چه مقدار از بار آموزش و تربیت را بر دوش مدرسه قرار است بگذاریم؟ این مدرسه چه مقدار زمان از عمر بچه ها را باید به خودش اختصاص دهد؟ و از این سؤا لها.

وی تاکید کرد: بدیهی است پاسخ اولیه درباره ضرورت مدرسه این است که دو اتفاق را باید رقم بزند، اول رشد دانش آموز به عنوان یک فرد و دوم توسعه کل کشور.

امانی طهرانی ابراز داشت: در هر جامعه «مدرسه» ارزان ترین راه برای بهبود تمام شاخص های مطلوب آن جامعه است. البته مدرسه کم آسیب ترین، پایدارترین، عُقلایی ترین، انسانی ترین، سازنده ترین، قابل محاسبه ترین، مؤثرترین، سازگارترین با فطرت آدمها و ... هم هست.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه «مدرسه» ارزان ترین راه برای بهبود تمام شاخص های مطلوب یک کشور است، توضیح داد: یعنی اگر کشوری و مردمی یا جامعه ای می خواهند به این نقطه برسند که اوضاع شان را خوب کنند، خیلی راهها و گزینه ها مقابل روی آنهاست؛ مثل تقویت رسانه ها، دادن اختیارات به جوامع محلی، توسعه صنعت، توجه به تولید و ... . بدیهی است هریک از این کارها به ارتقای پاره ای از شاخص ها می انجامد اما اگر تمام شاخص های مثبت مورد توجه یک کشور را می خواهیم به طور بنیادی بهبود بدهیم، ارزان ترین نقطه دستیابی به آن مدرسه است.

امانی طهرانی افزود: ترسیم این مسئله که مدرسه ارزان ترین راه برای ارتقای تمام شاخص های یک جامعه است، ابعاد متعددی را در برمی گیرد. مثلاً یک محله را در نظر بگیرید. این محله به دنبال این است که مردمش آدم های خوش اخلاقی باشند. فضای محله، فضای پاک و تمیزی باشد. تفکیک زباله در آن انجام بشود. ازدواج هایی که در این محله شکل می گیرد، خانواده های پر دوامی را به وجود آورد، بچه هایی که در این محله به دنیا می آیند خوب تغذیه بشوند و خوب رشد کنند. بزرگان، پدران، مادران، پدربزرگها، مادربزرگها در این محله تکریم بشوند. کسبه محل امین باشند، با مردم محل صادق، امانتدار مال مردم، حافظ ناموس مردم، پایبند به عقاید و اخلاق باشند. تمام این ویژگی ها، نقطة اولیه، محوری و شاکله اصلی تشکیلش مدرسه است.

وی با تاکید بر لزوم سرمایه گذاری در مدرسه، تصریح کرد: منظور از «ارزان ترین » در یک نگاه ملی است نه در یک نگاه خرد و خانواده. اینجا بحث سرمایه گذاری جامعه مطرح است. جامعه یا باید در مدرسه سرمایه گذاری کند یا در زندان، یا در مدرسه یا در بیمارستان، یا در مدرسه یا در پلیس امنیت، یا در مدرسه یا در فلان مراکز بازدارنده! بنابراین وقتی می گوییم ارزا نترین، به لحاظ مقیاس ملی است. در این صورت اگر مدرسه های کامل و با کیفیتی داشته باشیم و در آنها خوب هزینه کنیم، درآنجاهایی که گفتم کمتر هزینه می کنیم.

وی اظهار داشت: باید مدرسه، اولویت اول ملی مان )هم اولویت ملت و هم اولویت دولت( برای بهبود اوضاع باشد و هرچه در این زمینه کمتر کار بشود، دودش مشخصا به فاصلة خیلی کوتاه در چشم مردم و جامعه خواهد رفت.

امانی طهرانی با اشاره به نقش مدرسه موثر در جامعه، اضافه کرد: یعنی هرچه از مدرسه کم بگذاریم. جاهای دیگر باید تاوانش را پس بدهیم و شاهد افزایش جرایم، افزایش تعداد زندانی ها، افزایش تعداد معتادها، افزایش تعداد خانواده هایی که دچار فروپاشی می شوند، بچه هایی که با یک والد بزرگ می شوند، کاهش تعداد موالید، ناکارآمدی آدمها در شغل ها و در کارها، کم ظرفیتی آدمها در موقعیت ها،خودکشی، بی هویتی، فرار مغزها، شکاف نسلی، مهاجرت نخبگان، مصرف زیاد، تولید کم، فقر و تکدّی و ... باشیم. تمام اینها که می بینید ریشه در فقدان تعلیم وتربیت و «فقدان مدرسه مؤثر » دارد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تاکید کرد: در یک مدرسه مؤثر، با تغذیة خوب، ورزش خوب و آموزش های خوب در باب اینکه چگونه باید با این بدن و روان رفتار کرد، یک نسل سالم به جامعه تحویل داده می شود. بعد این نسل سالم نتیجه اش این می شود که نظام های پرهزینه درمان بارشان سبک می شود.

امانی طهرانی با اشاره به نقش مدرسه در شکل گیری شخصیت افراد، گفت: بسیاری از خلاقیت های فردی و رشد و توان ذهنی کودکان وابسته به موقعیت های یادگیری خوبی است که در این دوره، در آن قرار می گیرند. بازی هایی که فرد می کند، مسئله هایی که با آنها مواجه می شود. چالش هایی که برایش به وجود می آید داستان هایی که می شنود و تمام موقعیت های یادگیری دیگر. اینها آن نقاط رشد دهنده ای است که ما را، هم در بعُد موفقیت شغلی و موفقیت خانوادگی، هم در بعُد کاهش آسیب های اجتماعی و عوارض و تبعاتش و هم در باب سلامت جسمانی و روانی می سازد و پرورش می دهد و در کنار تمام اینها رشد اخلاقی جامعه، رشد ایمانی و دینی مردم و باورمندی ها و یک نظام و سبک زندگی را نیز ترسیم می کند یا سامان می دهد. با چنین نگاهی است که کارکردهای اصلی مدرسه ای برجسته می شود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش بیان داشت: در ایران، مدرسه در تخریب چارچوب های بسیار ریشه داری از تبعیض ها، ظلم ها، عقب نگه داشتن ها، خرافه ها، انحراف ها و سوءاستفاده ها، عقب ماندگی های اقتصادی، اجتماعی و تمامی اینها نقش داشته، ضمن اینکه مدارس به توسعه اخلاق، علم، ادب، فرهنگ، و تمام اینها نیز کمک کرده است.

امانی طهرانی با تاکید بر مشارکت جامعه در مدرسه، ابراز داشت: هرچه سطح فهم عمومی از مشارکت مردم در جامعه ای بالاتر باشد، به همان اندازه مشارکت عمومی مردم در اداره مدرسه ها هم پررنگ تر می شود.

وی اظهار کرد: این عبارت سند تحول، عبارت فوق العاده ارزشمندی است که می گوید: «مدرسه محله کانون تربیتی محله است »، دارد یک تکلیف جدیدی برای مدرسه تعیین می کند. البته استلزمات اجرای این کار خیلی زیاد است.

امانی طهرانی در ادامه افزود: کتابی به نام«هنر معلمی » از نویسنده ای به نام گیلبرت خواندم (آن موقع این کتاب قدیمی بود)، در این کتاب نکته های خیلی جالبی نوشته بود. یک جمله از آن کتاب در ذهن من حک شده که هیچگاه فراموش نمی کنم: « ملتی که به این بلوغ نرسیده است که برجسته ترین آدم های خود را به تربیت فرزندان خویش بگمارد این ملت برای آینده خود محاسبه ای ندارد». این حرف بسیار بسیار مهمی است.

وی تصریح کرد: اگر سازوکاری وجود می داشت که هر مدرسه ای به خود بگوید بهترین دانش آموزان این مدرسه چه کسانی هستند و کاری کند که دو سه نفر از آنها بعدا برگردند و معلم همین مدرسه شوند، سرنوشت آن محله، منطقه و حتی کشور به گونه ای دیگر رقم می خورد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در پایان با اشاره به اینکه نقش مدرسه در ارتقای اجتماعی و شخصیتی افراد را نمی توان انکار کرد گفت: مدرسه یکی از نقطه هایی است که عدالت اجتماعی می تواند در آن محقق شود و خیلی از آدم های موفق جامعه امروز از طریق همین مدرسه به این جایگاه رسیده اند.