باغ شاهزاده ماهان کرمان، خنکا در دل کویر
کرمان (پانا) - باغ شاهزاده ماهان باغی سرسبز و دلنواز در دل کویر و از جاهای دیدنی کرمان است و یکی از ۹ باغ ایرانی و مشهور جهان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۹۰ به‌همراه دیگر باغ‌های ایران، در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است.
این باغ تاریخی و سرسبز از دوره قاجار به یادگار باقی‌مانده و فرمان ساخت آن توسط محمدحسن خان، سردار ایروانی و حاکم وقت کرمان صادر شده و سپس در زمان حاکم بعدی، عبدالحمید میزرا ناصرالدوله، بین سال‌های ۱۲۹۸ - ۱۳۰۹ هجری قمری بناهایی به آن اضافه و تکمیل شده است.
شاهزاده ماهان کیست؟
این شاهزاده همان عبدالحمید میزرا ناصرالدوله، نوه دختری ناصرالدین شاه و حاکم کرمان است که به تکمیل و ساخت‌وساز در این باغ اقدام کرد. داستان جالبی نیز در مورد ناصرالدوله و این باغ وجود دارد و گفته شده است که وقتی خبر مرگ وی به گوش بنّای باغ رسید، از فرط خوشحالی تغار گچی را که در دست داشت محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرد. اگر در بازدیدتان به‌خوبی دقت کنید، متوجه می‌شوید برخی از بخش‌های آن فاقد تزیینات و ظریف‌‌کاری‌های است که نشان از نیمه‌کاره رها شدن ساخت آنهاست؛ مانند جای خالی کاشی‌ها که همچنان بر سر در ورودی خودنمایی می‌کند.
باغ شاهزاده ماهان از باغ‌های تمام عیار ایرانی و یکی از بهترین باغ‌های شیب‌دار یا باغ تخت به شمار می‌رود. از ویژگی‌های این‌گونه باغ‌های مطبق، نمایش بی‌نظیر و تماشایی آب به‌صورت پلکانی و در سطح‌های افقی و عمودی است. وسعت این باغ مستطیل شکل حدود ۵/۵ هکتار است که دارای ۴۰۷ متر طول و ۱۲۲ متر عرض و شامل سردر ورودی، حمام، عمارت، شبکه آبرسانی و حوض است که در میان حصاری بلند از درختان محصور شده‌اند و همچون نگینی سرسبز در دل کویر می‌درخشد و چشم‌نوازی می‌کند.
زمانی که به این باغ برسید سردری زیبا و دو طبقه را خواهید دید که از میان آن فضای درونی و سرسبز باغ را می‌بینید. طبقه بالای این سردر اتاق‌هایی برای زندگی و پذیرایی وجود دارد. در راستای طولی باغ نیز، ورودی‌های فرعی تعبیه شده است. بعد از عبور از این قسمت وارد فضای داخلی باغ می‌شوید.
۱۲ سطح پلکانی به‌همراه آبشارها، فواره‌ها و دو حوضچه پر آب که از دو سمت با درختان بلند قامت باغ احاطه شده‌اند در برابر دیدگانتان ظاهر می‌شوند. نهر آبی که در این مکان جریان دارد از بالای باغ وارد می‌شود. منبع این نهر، قنات تیگران است که از ارتفاعات جوپار سرچشمه می‌گیرد و بعد از آبیاری کرت‌ها و مسیرها به‌صورت آبشارهایی در سطح پلکانی و سطح شیب‌دار جاری می‌شود و تا بیرون باغ ادامه دارد و به‌سمت ماهان می‌رود.
در انتهای باغ و عمود بر محور اصلی، کوشک با بالاخانه جلوه‌گری می‌کند که با سر در ۲۳۵ متر فاصله دارد. این عمارت ۴۸۷ مترمربع مساحت دارد و مکانی برای پذیرایی و سکونت صاحب باغ بوده است. این بخش هم اکنون توسط بخش خصوصی به رستوران تبدیل شده است. در پشت این ساختمان باغی کوچک با درختان میوه وجود دارد که در واقع، باغچه‌ای اختصاصی برای اهالی باغ بوده است. نهر باغ ابتدا از آبراهه‌های این قسمت عبور می‌کند و سپس وارد مجراهای اصلی می‌شود.
بناهای خدماتی باغ ماهان نیز مماس با دیوار اصلی باغ و خارج از آن قرار دارند. در شرق کوشک، حمام و در قسمت بالایی حمام نیز ساختمان مسکونی نگهبان یا زعیم‌باشی جای گرفته است. بخشی از این ساختمان روبه فضای پشت بالا خانه است و به‌علت داشتن عمق زیاد، این بنا نسبت به سایر اتاق‌های اطراف باغ بیشترین بیرون زدگی را از دیوار مجموعه دارد. درضلع مقابل نیز اتاق‌هایی دیده می‌شود که نیمه‌کاره رها شده‌اند.
در ساخت بناهای باغ شاهزاده ماهان از آجر به‌همراه اندود کاهگل استفاده شده است. در برخی قسمت‌ها مانند سر در ورودی کاشی‌های زیبا و چشم‌نوازی دیده می‌شود. دیوار باغ نیز با اندود گل پوشیده شده و در جاهایی که به بالاخانه و سردر می‌رسد با اندود گچی مزین شده است. برای کف‌سازی باغ ماهان نیز قلوه‌سنگ و ملات به کار رفته که در بخش‌های پیرامون عمارت و سردر با نقش‌های هندسی تزیین شده‌اند. در پله‌ها و حاشیه باغچه‌ها آجر و در درز میان کرت‌ها و پیاد‌ه‌روها سنگ کار شده است.
باغ شازده ماهان از جاذبه‌های استان کرمان در دل کویر است و در نزدیکی شهر و در دو کیلومتری شرق شهر ماهان از توابع کرمان قرار دارد. این باغ فرخ‌بخش در دامنه کوه‌های تیگران احداث شده است و با داشتن آب‌وهوای مطبوع و دلپذیر، مقصد بسیاری از گردشگران است.
برای دیدن باغ شاهزاده ماهان، راهی استان کویری کرمان شوید. سپس جاده کرمان به بم را در پیش بگیرید. در ۳۵ کیلومتری این جاده و ۶ کیلومتر مانده به شهر ماهان، می‌توانید این باغ تاریخی و تماشایی را ببینید.
ارسال دیدگاه