راه‌گشایی دانش‌بنیان‌ها برای پیشرفت‌های اقتصادی

تحقق شعار سال یک تکلیف است و می توان به پشتوانه فناوری و نیز تقویت تولید پویا و مبتنی بر دانش و تکیه بر اقتصاد دانش محور به آن جامه عمل پوشاند که پارک های علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان نقش آفرینان اصلی آن هستند.

شرکت های دانش بنیان به جهت ارزش افزوده بالایی که ایجاد می کنند، نقش ویژه ای در رشد کشور در زمینه های علمی، فناوری و نیز اقتصادی بر عهده دارند. بفرموده رهبر معظم انقلاب، شرکت های دانش بنیان یکی از بهترین مظاهر و مؤثرترین مؤلفه های اقتصاد به شمار می روند.

کشوری را در جهان نمی‌توان یافت که در یکی از بخش‌های اقتصاد به رشد و توسعه رسیده باشد. در سایه نگرش و کارکرد سیستمی، ترکیب بهینه سه بخش اقتصاد، کشاورزی، صنعت و خدمات باتکیه براقتصاد دانش محور می‌توان به رشد و توسعه اقتصادی دست یافت. زیرا برای رسیدن به توسعه، رابطه بسیار شدید بین سه بخش اقتصاد وجود دارد که می‌توان به رشد و توسعه اقتصادی دست یافت.

توسعه اقتصادی در هر سرزمین، وابسته به کارایی، تلفیق و ترکیب بهینه بین بخش‌های اقتصاد، می‌باشد زیرا اتکا به یک بخش از اقتصاد برای شکوفایی و پیشرفت، کاری عبث و بیهوده خواهد بود.

کشاورزی رونق نخواهد یافت، مگر آن که، صنعت و خدمات و امکانات لازم جهت رشد کشاورزی را فراهم آورند. برای پیشرفت کشاورزی، نیاز پیشرفت صنعت است.

زیر را برای گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیش‌رفته که قدرت تأمین نیازهای مصرفی جمعیت را دارا بوده و علاوه بر آن برای تأمین درصدی از ارز سرزمین، از قدرت صادراتی کافی برخوردار باشد، به کارگیری نهادها اجتناب ناپذیر است. در حالتی که این امکانات در اختیار بخش کشاورزی قرار می‌گیرد، که سر زمین به رشد کافی در زمینه صنعت رسیده باشد.

توسعه صنایع ماشین آلات کشاورزی، ابزار مورد نیاز بخش کشاورزی را با قیمت مناسب در اختیار این بخش قرار داده و سبب ایجاد حرکت به سوی مکانیزاسیون کشاورزی و تحول در این بخش می‌شود.

هر چه بر تعداد مجتمع‌های تولید کود، سم، بذر و…افزوده شود، قدرت تأمین این نهاده‌ها در بخش کشاورزی با سهولت مواجه شده، که خود در رونق کشاورزی مؤثر خواهد بود، پیشرفت صنعت و تکنولوژی سدسازی، کانالیزاسیون، راه سازی و تولید وسائط نقلیه، در رونق و پیشرفت کشاورزی مؤثر می‌باشد، زیرا از اقدامات بنیادی و پایه برای توسعه کشاورزی در ایران، برنامه ریزی در جهت ایجاد سد و تأمین آب، راه‌های روستایی به امکانات حمل و نقل در بخش کشاورزی است.

این برنامه‌ریزی‌ها عملی نخواهد بود، مگر آنکه صنعت از رشد لازم و کافی برخوردار شود، درصد بسیاری از رونق صادرات محصولات کشاورزی، وابسته به پیشرفت در نگهداری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی است که آن نیز همگام با رشد صنعت، از امکانات و رونق کافی برخوردار می‌گردد. تحولات ایجاد شده در بخش خدمات نیز، وابستگی شدیدی با بخش صنعت دارا می‌باشد، به طوری که امروزه کارایی نیروی انسانی در بخش خدمات، با افزایش مواجه شده است.

درصد بسیاری ازاین افزایش، به لحاظ پیشرفت‌های حاصل از توسعه صنعتی در زمینه تأمین ابزار کار برای بخش خدمات است کارایی‌های بدست آمده در زمینه حمل و نقل، سیستم‌های اداری، تجارت وبازرگانی، آموزشی، بهداشتی ودرمانی و….، همگام با پیشرفت‌های کسب شده در بخش صنعت می‌باشد. بنابراین، رشد و توسعه صنعتی، سبب و عامل رشد و توسعه در سایر بخش‌های اقتصاد می‌گردد. باید توجه داشت که افراط و تفریط در هر موردی، خطا و نادرست است. یعنی به لحاظ قبول این مطالب، صنعت را موتور توسعه اقتصاد قلمداد کردن و عکس آن نیز، خطا و اشتباه می‌باشد. زیرا توسعه و پیشرفت اقتصادی در سایه کارایی سه بخش اقتصاد عملی است. که این از الزامات تحقق جهش تولید می‌باشد. برای پیشرفت کشاورزی علاوه بر آنکه به نهادهای تولیدی در بخش صنعت نیاز است، به تحقیقات ومطالعات، آموزش و ترویج، بازاریابی و غیره نیاز است که مربوط به بخش خدمات هستند.

درصد بسیاری از افزایش راندمان تولید، اصلاح نباتات و ابداع واریته های جدید، در سایه تلاش مداوم گروه‌های تحقیقاتی- مربوط به بخش خدمات -امکان‌پذیر است. نوآوری‌ها و ابداعات در بخش صنعت نیز، مدیون کار مداوم محققان و پژوهشگران فعال در نوآوری‌های صنعتی می‌باشد. کشاورزی پویا و خودکفاء نیازهای مصرفی جمعیت و شاغلان بخش صنعتی و خدماتی را فراهم می‌کند.

چنانچه تولید محصولات کشاورزی با فراوانی مواجه گردد، سبب کاهش قیمت‌ها و تورم در جامعه گردیده، که در رونق اقتصادی بسیار مؤثر است. در سایه افزایش تولید محصولات کشاورزی، زمینه‌های لازم جهت ایجاد صنایع غذایی و نساجی و … فراهم می‌گردد. رونق کشاورزی افزایش درآمد شاغلان این بخش را در پی داشته که این افزایش درآمد، سبب گسترش بازار و رونق اقتصادی می‌گردد.

کشوری را در جهان نمی‌توان یافت که در یکی از بخش‌های اقتصاد به رشد و توسعه رسیده باشد. در سایه نگرش و کارکرد سیستمی، ترکیب بهینه سه بخش اقتصاد، می‌توان به رشد و توسعه اقتصادی دست یافت. زیرا برای رسیدن به توسعه، رابطه بسیار شدید بین سه بخش اقتصاد وجود دارد.

به این لحاظ است که کشورهای دنیا را می‌توان به دو گروه، توسعه یافته در سه بخش کشاورزی، صنعتی و خدماتی و یا توسعه نیافته در تمامی این بخش‌ها تقسیم نمود. رشد صنعتی در ایران، رشد سایر بخش‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت.

در سال‌های اخیر، درصد بسیاری از افزایش تولید و درآمد در بخش کشاورزی ایران، به دلیل تأمین نهاده‌ها و امکانات مورد نیاز این بخش از طریق صنایع کشور میسر گردیده است. ولی باید توجه داشت که امروزه علاقه بسیار به صنعتی شدن، دارای دلایل روشنی است.

نواحی کم رشد که سالیان متوالی تولید کننده و صادر کننده مواد خام بوده‌اند، مشاهده کرده‌اند که سطح زندگی بهتر در هر جامعه، ارتباط مستقیم با توسعه صنعت در آن جامعه دارد. و از سوی دیگر، با توجه به نوسانات قیمت مواد خام که بیش از نوسانات قیمت کالاهای صنعتی است، اقتصادی که متکی به صادرات یک یا چند ماده خام باشد، بیش از یک اقتصاد صنعتی که قادر به تأمین نیازمندی‌های خود است، از نا استواری درآمد ملی متحمل زیان می‌گردد. این طرز تفکر، مردم کشورهای رو به رشد را معتقد به این اصل کرده است که برخورداری از امنیت، ثبات بیشتر و همچنین سطح زندگی مرفه، با صنعتی شدن کشورهایشان ارتباط مستقیم دارد.

استاد دانشگاه