مزدک مهیمنی: جشنواره بیست و هفتم تئاتر کودک و نوجوان از کمیت به کیفیت رسیده است
تهران (پانا) - عضو هیات انتخاب بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان معتقد است دبیر جشنواره در این دوره بر خلاف بسیاری از ادوار که بیشتر به کمیت توجه نشان می‌دادند، بر کیفیت تأکید کرد و این موضوعی است که باید به یک جریان گسترده در نگاه مسؤولین و متولیان به هنر تئاتر بدل شود.
به گزارش روابط عمومی بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان، مزدک مهیمنی، عضو هیئت انتخاب بخش‌های خیابانی، اجرای کودکان و نوجوان زیر ۱۸سال و تئاتر فراگیر در بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان، درباره معیارهای انتخاب در این دوره، گفت: طبیعتاً ارزیابی یک امر نسبی است، اما در راستای انتخاب آثار کیفیت، نوآوری، خلاقیت، تعهد و رعایت استانداردهای نمایشی کودک، جزء معیارهای اصلی هیئت انتخاب بود.
وی نمایشنامه را از جمله بخش‌های بسیار مهم در انتخاب آثار خواند و اظهار کرد: نمایشنامه همواره برای من به عنوان اساس اجرای تئاتر در هر حوزه‌ای، حائز اهمیت ویژه‌ای است؛ اما متأسفانه ما در تمام این سال‌ها با معضل متن رو به رو بوده‌ایم. بدیهی است، اثری که متن متعهدانه و محکمی داشته باشد، می‌تواند و این قابلیت را دارد تا به اجرای نسبتاً توانمندتری نیز بیانجامد. بنابراین در اغلب موارد وقتی کارگردان به متن اهمیت می‌دهد، یعنی حوزه‌های دیگر را نیز مهم می‌شمارد و مشخص است که از یک متن خوب، دست کم یک اجرای متوسط، انتظار می‌رود؛ اما با یک نمایشنامه ضعیف نمی‌توان کاری کرد.
عضو هیئت انتخاب بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان ادامه داد: البته این به معنای پذیرش تمام آثاری که نمایشنامه قدرتمندی داشتند، نیست و چنانچه گروهی در مرحله اجرا سهل‌انگارانه برخورد کرده بود و به استانداردهای مورد نظر دست نیافته بود، طبیعتاً انتخاب نشد؛ زیرا هر گروهی به صِرف داشتن یک متن قوی، الزاماً نمی‌تواند موفق عمل کند.
مهیمنی تصریح کرد: به رغم نسبی بودن مباحث و برخی اختلاف نظرها، خوشبختانه ما در هیئت انتخاب توافق بالایی داشتیم و به همین خاطر انتخاب‌ها به سختی شکل نگرفت. ولی دست‌کم می‌توانم به جد بگویم که انتخاب و ارزیابی آثار در سلامت و عدالت کامل انجام شد.
او درباره سطح آثار این دوره از جشنواره گفت: من تفاوت چندانی در آثار این دوره با سال‌های قبلی ندیدم، زیرا معتقدم که میان تئاتر امروز ما، با آنچه که در اروپا و غرب رخ می‌دهد، از اساس متفاوت است. متأسفانه تئاتر امروز ما، بسیار از نگاه سنتی رنج می‌برد. البته این سنتی‌بودن به معنای حرکت به سمت نمایش‌های ایرانی نیست، بلکه غرض، نگاه نخ‌نما و کهنه‌ای است که در بسیاری آثار دیده می‌شود. طبیعی است که استثنا نیز در این میان وجود دارد و افرادی با تکیه بر استعداد خود و البته در طیفی محدود، تلاش می‌کنند؛ اما هرگز جریانی در تئاتر ما شکل نمی‌گیرد.
از طرف دیگر، امروزه ما نگاهی کهنه به تئاتر کودک و نوجوان داریم. این در حالی است که کودک امروز با سه دهه قبل از اساس متفاوت است.
عضو هیئت انتخاب بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان ادامه داد: دسترسی کودکان این دوره به انیمیشن‌ها و فیلم‌های روز دنیا در حوزه کودک و نوجوان، یکی از عوامل مهم در تفاوت الگوی رفتاری این نسل است، اما متأسفانه همچنان آبشخور الگوهای تئاتر ما دست‌آوردهای هنرمندان دهه‌های پیشین است و تنها برخی از افراد با جرقه‌هایی که مبتنی بر توان فردی‌شان است، در این عرصه حرفی برای گفتن دارند.
مهیمنی تصریح کرد: کاملاً مشخص است که نگاه سنتی، به معنای کلاسیک آن در تمام دنیا مؤثر است و اساساً این آثار کلاسیک، آبشخور و از آن مهمتر معیار دستاوردهای امروز تئاتر غرب است. اما در کشور ما این‌گونه نیست. ما نه به درستی با این هنر وارداتی برخورد می‌کنیم و نه با ریشه‌های خود ارتباطی پویا داریم. متأسفانه معضل متن در تئاتر امروز ما باعث شده که عملاً در این بخش مشکلات جدی داشته باشیم؛ این در حالی است که دانشکده‌ها و دانشگاه‌های تئاتری ما نیز بر روی نمایشنامه‌نویسی و ادبیات نمایشی سرمایه‌گذاری اساسی ندارند؛ زیرا اگر این سرمایه‌گذاری به شکل سیستماتیک و اصولی شکل می‌گرفت، ما امروز نمایشنامه‌نویسان بس بیشتری در سطح کشور و نه الزاماً در پایتخت، داشتیم و با معضل متن به شکل کنونی رو به رو نبودیم.
این هنرمند باسابقه عرصه تئاتر کودک و نوجوان، الگوهای تدریس در دانشگاه‌ها را نیز نیازمند اصلاح جدی خواند و اظهار کرد: نکته اصلی این است که الگوهای تدریس در دانشگاه‌ها نیز از شکل سنتی رنج می‌برد. بنابراین فکر دانشجویان تئاتر نیز با همان نگاه کهنه و سنتی بار می‌آید و عملاً با ناتوانی‌های آموزشی وارد عرصه کار می‌شوند، تا جایی که در اغلب موارد بین یک تحصیل‌کرده در این عرصه و فردی با سبقه تجربی، تفاوت چندانی مشاهده نمی‌شود.
عضو هیئت انتخاب بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان ادامه داد: مادامی‌که نگرش هنرمندان و سیاست‌گذاری متولیان امر اصلاح نشود، اتفاقی که صدای هنرمندان تئاتر کودک و بزرگ‌سال ایرانی را در سطح اول دنیا طنین‌انداز کند، امری دور از ذهن و رویایی به نظر می‌رسد. به همین خاطر نیز ما هیچ حرکت اصلاحی را به خصوص در هنرهای نمایشی شاهد نخواهیم بود؛ زیرا هیچ نوع شایسته‌سالاری و فیلتر سختی برای جداسازی سره از ناسره نداریم.
مهیمنی برخورد دبیر این دوره از جشنواره را به نسبت اصولی و درست خواند و گفت: ناگفته نماند که نگاه دبیر این دوره از جشنواره از بسیاری مسؤولین بازتر و روشن‌تر بود و دست هیئت انتخاب را کاملاً برای ارزیابی باز گذاشت. در واقع آقای مشهدی عباس در این دوره بر خلاف بسیاری از افراد که در رزومه خود، صرفاً به کمیت توجه دارند، بر کیفیت صِرف تأکید داشت. اما باید بپذیریم که این نوع اقدامات بسیار گذرا هستند و نمی‌تواند به یک جریان‌سازی گسترده در سطح هنر تئاتر منجر شود.
وی تأکید کرد: به نظرم، نگاه جشنواره‌ای که به دلیل عدم حمایت‌های مالی نهادهای ذی‌ربط از هنرمندان تئاتر، امروز به شدت فراگیر شده، نه تنها تأثیر مطلوبی به دنبال ندارد، بلکه بالعکس سبب از دست رفتن اصالت هنر تئاتر و حرکت آثار به سمت اجراهای پر زرق و برق و غالباً تهی و بی‌مغز می‌شود. طبیعتاً آن آثار خلاق که اقلیت بی‌چون و چرایی هستند، مد نظر من نیست، اما تجربه به من ثابت کرده که اساساً جشنواره‌ها و اتکا به آن و بیش از حد بها دادن و جدی گرفتن چنین رویدادهایی، سبب افول جدی کیفیت تئاتر شهرستان‌ها شده است. به نظر من اگر قرار بود جریان جشنواره کمکی زیربنایی به این بخش کند تا امروز اتفاقی رخ داده بود و وضعیت تئاتر ما این‌گونه نمی‌بود. فکر می‌کنم که تئاتر اعم از کودک و بزرگ‌سال با این وضعیت به جایی نخواهد رسید و بالعکس همچنان سیر قهقرایی خود را طی خواهد کرد.
مهیمنی ادامه داد: غالباً معتقدند که جشنواره ویترین یک سال تئاتر در حوزه‌های مختلفی چون کودک، تئاتر استانی و ... است، اما آنچه که در واقع رخ می‌دهد عدم حمایت جدی اقتصادی از گروه‌های تئاتری در طول سال و رها شدن آنان تنها به امید جشنواره است. در واقع گروه‌ها برای سرپا ماندن و بقای خود ناگزیر از شرکت در جشنواره‌ها هستند؛ زیرا حضور در این رویدادها، تنها اندکی امکان بازگشت سرمایه را برای گروه‌ها فراهم می‌کند. بنابراین کارگردان برای پذیرفته شدن توسط هیئت انتخاب و داوران، به سمت رنگ و لعاب دادن بیش از حد به اثر خود حرکت می‌کند. این تفکر در این سال‌ها سبب شده که اساساً درونمایه، محتوا و اندیشه جاری در اثر تحت‌الشعاع این لایه خوش آب و رنگ، زیبا و دوست داشتنی قرار گیرد و محتوا یکسره به سایه رانده شود. متأسفانه برخی از داوران و هیئت انتخاب نیز، به طور طبیعی به این پوسته زیبا توجه می‌کنند و کمتر به محتوا اهمیتی داده می‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت که مشکلات اقتصادی جدی‌ترین آسیبی است که اگر برای آن فکری نکنیم، در آینده معضلات بسیار بیشتری به دنبال خواهد داشت. به نظر می‌رسد که ادامه این روند، تضعیف شدید تئاتر را به دنبال خواهد داشت؛ کما اینکه متاسفانه امروز نیز شاهد این امر هستیم.
عضو هیئت انتخاب بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان، خاطر نشان کرد: شاید لازم باشد که جریان انتقادی را در مواجهه با تئاتر و عملکرد متولیان امر پررنگ‌تر کنیم، زیرا شکل پراکنده نقدها، عملاً تأثیرگذار نخواهد بود. به نظرم مدیر تئاتری باید از بین هنرمندان انتخاب شود و فردی متخصص در حوزه کودک نظیر آقای مشهدی عباس باشد که خود، در سال‌های گذشته کارهای قدرتمندی نیز ارائه کرده است. در واقع حضور این افراد می‌تواند اتفاقات خوبی را رقم بزند. بنابراین باید سیستم نظارت بر هنر، انتخاب و به طور کلی سیاست‌گذاری‌های این جشنواره‌ها، به سمت رفع معضلات و مشکلات به ویژه در تئاتر شهرستان حرکت کند. اما تمام این موارد منوط به تقویت زیربنایی اقتصاد تئاتر است؛ زیرا در غیر این صورت هیچ یک از این نقدها، نظرات و خواسته‌هایی که مورد توجه بنده قرار دارد، هرگز کارساز نخواهد بود.
بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان، با هدف تقویت مهارت، رشد آگاهی و اعتماد به نفس فرزندان ایران زمین از طریق نمایش، در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ به دبیری امیر مشهدی عباس و با مشارکت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن هنرهای نمایشی ایران و دیگر سازمان‌ها و نهادهای استان همدان، با شعار «تئاتر، پرواز پروانه‌های خیال» در شهر تاریخی همدان برگزار می‌شود.
مشروح اخبار بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان را می‌توانید از سایت جشنواره به نشانی https://icy.theater.ir/fa/ دنبال کنید.
ارسال دیدگاه