خبر خروج روسیه از برجام، گمانه‌زنی رسانه‌ای است

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه ضمن تبریک اعیاد شعبانیه، به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت و به سفر علی اصغر خاجی، مشاور وزیر امور خارجه به دمشق و دیدار با بشار اسد و دیگر مقامات سوری و هچنین دیدار سرلشکر علی مملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با امیرعبداللهیان و گفت‌وگو درباره اوضاع سوریه اشاره کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی و تاثیر آن بر مذاکرات وین گفت: سفر گروسی در چارچوب توافقات در حوزه فنی بین ایران و آژانس انجام شده بود. در سفر گروسی که مقدمه آن گفت‌وگوهایی در وین صورت گرفته بود همکاری‌های جامع فنی بین ایران و آژانس توافق شد که یک توافق چند مرحله‌ای خواهیم داشت. سؤالاتی از سوی آژانس درباره برخی اماکن در ایران مطرح شده بود که ایران پاسخ داد که توافقی صورت گرفت که طی یکی دو ماه آینده همه سؤالات با همکاری فنی بین ایران و آژانس پاسخ داده خواهد شد. رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سؤالات و توافق در وین است. این توافق باید به صورت همزمان و جزیی از آن توافق حاصل شود.

وی درباره اظهارات لاوروف مبنی بر این که تحریم‌های غرب علیه روسیه نباید بر مراودات روسیه و ایران تاثیر بگذارد نیز گفت: اظهارات لاوروف را در رسانه‌ها دیدیم و منتظر هستیم از مجاری دیپلماتیک جزییات آن را بشنویم. گفت‌وگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است. همکاری‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران نباید محدود و تحت تاثیر هیچ تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاری‌های صلح آمیز ایران با روسیه و چین. در همین بستر این اظهارات را می‌‌فهیم. رویکرد روسیه سازنده برای رسیدن به توافق دسته جمعی در وین بوده است. منتظریم در وین جزییات بیشتری را اگر دارند به ما بدهند.

وی یادآور شد: مردم ایران می‌دانند مذاکره‌کنندگان در وین و دولت ایران در راستای حداکثرسازی منافع ملت قدم برداشته و در همین راستا کارش را جلو خواهد برد.

خطیب‌زاده بیان کرد: توافقی که در وین انجام می‌شود توافقی است که مسیر بازگشت آمریکا را در ازای پایبندی کامل تعیین می‌کند و این مسیر یک شبه برای آمریکا نخواهد بود و بستر زمانی برای آن تعریف شده است. آنچه در تهران بین ایران و آژانس تعریف شده این است که همکاری جامع فنی صورت بگیرد. آنچه بین ایران و آژانس توافق شده حداکثر زمانی دارد و اگر آژانس آماده باشد زودتر حل و فصل کند مانعی نخواهد داشت.

سخنگوی وزارت خارجه درباره مذاکرات وین بیان کرد: ما در مذاکرات سختی قرار داریم. در روزهای مختلف برخوردهای مختلفی را از سوی کنشگران مختلف دیدیم. از مواضع کشورها چه کشورهایی که قبلا برخی مواضعی را اعلام کردند و اینکه این روزها می‌شنویم شگفت‌زده نمی‌شویم. مسیر وین کاملا روشن است. دستورکار آن رفع تحریم‌های غیرمرتبط با برجام است. در طی چند ماه گذشته حداکثر تلاش را کرده‌ایم این پرونده از پرونده‌های دیگر بین‌ا‌لمللی با فاصله معناداری حرکت کند. ما برخی اعضای ۱+۴ پرونده‌های جدی داشتیم. هر اظهارنظر یا هر موضع مذاکراتی باید در وین باید بیاید و به معنای مذاکراتی در وین تبدیل شود.

نکات اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است

وی همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار کرد: نکات اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است. ما هیچ زمانی را به عنوان ضرب‌الاجل نمی‌پذیریم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا چین مطالبه جدیدی روی میز گذاشته است؟ اظهار کرد: آنچه در پشت درهای بسته در وین رخ می‌دهد را اینجا بیان نمی‌کنم. موضع چین یکی از سازنده‌ترین مواضعی بوده و موضع حمایتی از گفت‌وگوهای وین و موضع حمایتی از درخواست‌‌های مشروع ایران بوده و فکر می‌کنیم در همین بستر با چین جلو خواهیم رفت.

این دیپلمات ارشد کشورمان درباره مذاکره مستقیم با آمریکا نیز اگفت: موضع ایران یک موضع تداوم دار بوده است و انقطاعی در آن نبوده است. چه زمانی که ترامپ درخواست ملاقات و گرفتن عکس داشت و چه امروز که دولت جدید است. موضع حاکمیت این است که ما براساس رفتار آمریکا تصمیم می‌گیریم نه براساس پیام‌های غیرشفاف و این‌که بدانیم در نتیجه چه اتفاقی رخ داده است. برجام اعضایش مشخص است آمریکا از آن خارج شده و تعهداتی که باید بپذیرد برای ما و ۱+۴ روشن است. تا به امروز هیچ تغییری در رفتار آمریکا در میدان ندیدیم همان فشار حداکثری ادامه داشته و چشم انداز هر حرکتی براساس منافع ملت ایران تصمیم گرفته می‌شود.

ایران و عربستان به دنبال برگزاری دور پنجم مذاکرات هستند

وی در پاسخ به سؤالی در خصوص اظهارات ولی‌عهد سعودی درباره مذاکرات با ایران و رویکرد مثبت نسبت به ایران نیز خاطرنشان کرد: وزیر خارجه موضع ایران را بیان کرده و نقطه نظرات خودش را در اظهارات اختصاصی گفت. همانطور که گفت عربستان یک کشور مهم در جهان اسلام و منطقه است و پرونده‌های اختلافی نباید باعث شود حداقلی از روابط معنادار را با هم داشته باشیم. منتفعان اصلی این روابط مردم منطقه و دو کشور هستند. گفت و گوها در بغداد در فضای خوب و محترمانه در چهار دور گذشته انجام شده و نتایج ملموسی از این گفت‌وگوها تا به امروز به دست نیامده و حداقل نتایج کم و محدود بوده است باید در دور پنجم تلاش کنیم از مفاهمه‌ای که در برخی حوزه‌ها داشتیم ترجمان نتیجه بکنیم. تاریخ دور پنجم هنوز قعطی نیست. ولی دو طرف به دنبال برگزاری نشست بعدی هستند و اگر نتیجه حاصل شود ایران آمادگی دارد حداکثر سرعت را به برقراری روابط ببخشد.

هنوز در خصوص سفیر جدید ایران در یمن تصمیم قطعی گرفته نشده است

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره معرفی سفیر جدید ایران در یمن نیز بیان کرد: هنوز در خصوص سفیر جدید تصمیم قطعی گرفته نشده است و زمانی مشخص شود اعلام خواهد شد.

وی درباره افغانستان نیز بیان کرد: روابط ما با مردم در افغانستان و کشور افغانستان روابط خویشاوندی است همانطور که همه ما صدای فردوسی را در گوشمان داریم همین نگاه را در روابط با برداران و خواهران در افغانستان همواره داشتیم و نسبت خویشاوندی باعث شده میزبان جمع کثیری از مردم در افغانستان باشیم و بستری را آماده کرده که گفت‌وگوهای جامع الاططراف افغانستانی را در ایران میزبانی کنیم. در سفر هأیت حاکمه تلاش می‌کنیم در همین بستر کمک می‌کنیم به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان. ولی پیش از همه اراده مردم افغانستان و همفکری و همکاری گروه‌های افغانستانی و رفتار مسئولانه هیآت حاکمه سرپرستی افغانستان است که دولت مسؤول در افغانستان با همه ترکیب‌های قومیتی داشته باشیم تا آن زمان ما به کمک خود کمک می‌کنیم.

وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره درخواست اخذ تضامین از سوی روسیه بیان کرد: روسیه یکی از اطراف مذاکراتی در گفت‌وگوها در وین است و درخواست‌ها را در چارچوب وین و میز مذاکراتی باید دریافت و بررسی کنیم. این چیزی که در فضای رسانه‌ای دیدیم ترجمان آن را در میز مذاکراتی ببینم. همکاری‌های صلح آمیز ایران با کشوورهای دگیر از جمله روسیه نباید محدود و مقید به هیچ تحریمی شود به ویژه اگرآن تحریم تحریم‌های خودخوانده و بدون مجوز سازمان ملل باشد.

خطیب‌زاده درباره اقدامات رژیم صهیونیستی در خصوص مذاکرات وین بیان کرد: مخاطب اقدامات رژیم صهیونیستی پایتخت‌های اروپایی و ۱+۴ است رژیم آپارتایدی که در سرزمین‌های اشغالی است سیاست و روش آن هراس افکنی ترساندن و خرابکاری و دستکاری در هرگونه راه‌حل های دیپلماتیک برای مساسل بین المللی است و چیز غریب و مخفی نیست و مطمئن هستیم دوستان در روسیه و مسکو می‌دانند و هم نخبگان می‌دانند میزان دشمنی این رژیم با آرامش در فضای بین‌المللی را می‌شناسند. ما از لفاظی‌های این رژیم نگرانی نداشتیم مهم این است که این کشورها بدانند با چه ساختاری حرف می‌زنند و همکاری‌ می‌کنند.

وی درباره مذاکرات کنونی وین و تفاوت آن با ۶ دور قبلی بیان کرد: آنچه امروز در وین رخ می‌دهد با دو مشخصه و مولفه تداوم و تغییر قابل شناسایی است. نه تغییر کامل بوده و نه تداوم کامل. تا روزی که توافق شود که متن آن را در اختیار مردم قرار بدهیم می‌توانم بگویم آنچه امروز اتفاق میافتد در راستای حداکثرسازی منافع ملت با رعایت تمامی خطوط قرمز و دستورالعمل‌هایی است که برای وزارت خارجه داده شده و ما با این جدیت جلو می رویم که بتوانیم منافع ملت را حداکثر کنیم.

آنچه در اوکراین اتفاق می‌افتد رفتار توسعه طلبانه از سوی ناتو با محوریت آمریکا بوده است

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی خاطرنشان کرد: سیاست خارجی ایران و وزارت خارجه به عنوان دستگاه متولی امر دیپلماسی این بوده که صدای مظلومان عالم باشد. همواره تلاش کردیم صدای مردم مظلوم یمن و سوریه باشیم. سیاست ایران رعایت حقوق بین الملل طابق نعل به نعل و در نظر گرفتن حقوق بشردوستانه و معاهدات بین‌المللی بوده است. درباره آنچه در اوکراین رخ می دهد صریحا موضع خود را اعلام کردیم. آنچه در اوکراین اتفاق می‌افتد رفتار توسعه طلبانه از سوی ناتو با محوریت آمریکا بوده است و اقدامات آمریکا درا ین حوزه‌ها بسیار مافیایی بوده و جنگ را ما تلاش کردیم این جنگ از روز اول اتفاق نیفتد و تلاش دیپلماتیک غیرآشکاری را صورت دادیم و از ابتدای جنگ هم همه را به آرامش و گفت‌وگو دعوت کردیم که در بستر دیپلماتیک نگرانی‌های دو طرف برطرف شود.

وی درباره موضع ایران درباره نظامی گری ناتو نیز بیان کرد: ما تشریک مساعی می‌کنیم با دوستان در روسیه و در ارتباطاتی که با طرف‌های دیگر داریم که مذاکرات فوری به یک آتش بس در اوکراین بینجامد. نگرانی‌های جدی در روسیه نسبت به اقدامات تحریک آمیز آمریکا و ناتو وجود دارد. توافق بین روسیه سابق و شوروی با ناتو نادیده گرفته شده و باید به آن پرداخته شود ولی جنگ راه حل اینها نیست و مردم باید از منازعات دولت‌ها برکنار بمانند.

اعزام جنگجو از حوزه بالکان و کرواسی به اوکراین سؤال دیگری بود که در این نشست پرسیده شد و خطیب‌زاده بیان کرد: اخبار پراکنده‌ای به ما هم رسیده است و این اخبار البته باید راستی آزمایی شود. مهمترین نکته این است که همه تلاش کنیم این بحران از کنترل خارج نشود. اوراسیا به اندازه کافی بحران داشته و تلاش‌هایی که داشتیم این بحران به حل و فصل دیپلماتیک منجر شود.

روسیه عضو مسئول برجام بوده است

وی درباره بحث تهدید خروج روسیه از برجام نیز اظهار کرد: من از صبح سعی کردم این موضوع را شفاف کنم. موضع رسمی ایران را وزیر خارجه و سخنگو اعلام می‌کنند. تحولات رسانه ای احتیاج به موضع گیر‌ی‌های دستگاه دیپلماسی ندارد. دستگاه دیپلماسی با آرامش و بلوغ کار خود را انجام دهد ما براساس منافع مردم ایران قدم برداشته و سکوت کرده و حرف می‌زنیم و تلاش کردیم صدای تمدنی مردم ایران باشد و این تریبون سعی کرده همین کار را انجام دهد. در حوزه فرمایشات نمایندگان ملت مجلس یکی از نهادهای مردمسالاری در ایران است. اظهارات برخی نمایندگان مجلس نشانگر مطالبه گری نمایندگان مردم است طبیعی است صداهای مختلفی از مجلس شنیده شود. صبح امروز امیرعبداللهیان با کمیسیون تلفیق گفت وگو داشت. بستری که مذاکره می‌شود رئیس مجلس در چارچوب شورای عالی امنیت ملی حضور دارد و با دستورکار مشخصی جلو می‌رود و تمامی ابهاماتی که می‌شنوید پاسخ دارد و روزی که گفت‌وگوها را بتوانیم به صورت عمومی توضیح دهیم باقری و تیم مذاکراتی توضیحات را ارائه خواهند داد.

وی همچنین گفت: ما خبری درباره خروج روسیه نداریم. گمانه زنی رسانه‌ای است. روسیه عضو مسئول برجام بوده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی در خصوص بازگشت مذاکره کنندگان سه کشور اروپایی و بازگشت هیأت ایران از وین گفت: مذاکرات در وین در جریان است و در هفته‌ای که گذشت در حوزه پادمانی و موضوعات دیگر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است و خبری ندارم که هیأت ایران بازگردد و در آن جا هستیم در چارچوب دستورالعمل‌هایی که داریم.

وی همچنین گفت: مذاکرات ایران و آمریکا درباره تبادل زندانیان پیشرفت‌هایی داشته و منتظر هستیم جمع بندی شود و اگر طرف آمریکای به تعهاتش عمل کند و شب اجرا عقب نشینی نکند می‌توانیم یکی از پروندّه‌های انسانی که اولویت‌های ایران بوده را ببندیم.

خطیب‌زاده درباره وضعیت ایرانیان مقیم اوکراین نیز بیان کرد: پروازی دیروز برگشت و رئیس ستاد بحران اوکراین وزارت خارجه با پرواز به لهستان رفت و مرزها را بازدید کرد و به جامعه ایرانیان سر زد. الان می‌توانیم بگویم ورود ایرانی‌ها به کشورهای همجوار اوکراین به حداقل رسیده است در روزها اول جوانان و دانشجویان بودند الان خانواده ها و مقیم‌ها برمی‌گردند. کم هستند و از آنها خواستیم اعلام محل کنند که کجا هستند. تا به امروز اقدامات و تمهیداتی که وزارت خارجه اندیشید جواب داد و بسیاری از ایرانیان را در کمترین زمان توانستیم از اوکراین خارج کنیم. در شهرهای جنگی مگر این‌که نادر افرادی وجود داشته باشند و یک بار دیگر از همه ایرانیان مقیم اوکراین درخواست می‌کنم در اولین فرصت ممکن با ما تماس بگیرند و اوکراین را به مقصد کشورهای همسایه ترک کنند و بازگشت آنها از سوی دولت هموار است.

وی گفت: دانشجویان مشکلی ندارند و می‌توانند در ایران ادامه دهند. آنهایی که سرباز هستند و مشکل خدمت دارند مشکلی نخواهند داشت. اینجا محل امنی برای آنها خواهد بود تا روزی که فضا آمده شود و بتوانند برگردند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که آیا توافق در وین تا خرداد انجام می‌شود یا خیر؟ اظهار داشت: توافقی که در وین صورت می‌گیرد یکی از بندهای آن حل و فصل سؤالاتی بوده که منشا آن سیاسی بوده و به آژانس داده شده است. سفر گروسی به تهران موفق بود و گفت‌وگوهای خوبی بود و همکاری جامع فنی برای نقشه راه بسته شدن سؤالات بین دو طرف صورت گرفت. البته زمانبندی‌هایی که در توافقی که در وین در حال انجام است دیده شده به نوعی است که بسته شدن سؤالات پیش از آنها انجام می‌شود. دو مسیر متفاوت فنی بوده است ولی با این دانستن که آنهایی که قطعنامه را در ژوئن ۲۰۲۰ در آژانس مطرح کردند کسانی بودند که الان در وین در حال مذاکره هستند.

وی گفت: سفر گروسی به تهران موفق بود و گفت‌وگوهای خوبی بود و همکاری جامع فنی برای نقشه راه بسته شدن این سؤالات بین دو طرف توافق شد و در بیانیه گروسی آمده است. البته زمانبندی‌هایی که در توافقی که در وین در حال انجام است دیده شده، به نوعی است که بسته شدن این سؤالات پیش از آنها انجام می‌شود. اجازه دهید بیش از این باز نکنم، ولی دو مسیر متفاوت فنی بوده است. ولی با این دانستن که آنهایی که این قطعنامه را در ژوئن ۲۰۲۰ در شورای حکام آژانس مطرح کردند، طرف‌هایی بودند که الان در وین در حال مذاکره با ما هستند و ربط روشنی بین این دو وجود داشت.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران مسیر فنی با آژانس را مسیر درست همکاری‌ها می‌دانست اعلام کرده که روشن است نمی‌تواند چشم خود را به روی این ببند و طرف مقابل هم باید بداند که بدون بسته شدن این، نمی‌توانیم اجازه بدهیم. چون بعد از انجام شدن این حداکثر راستی آزمایی‌ها توسط آژانس انجام می‌شود و دوباره پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا می‌کنیم، همین گزارش فصلی که مدیرکل آژانس داد نشان داد تا چه میزان آژانس در چارچوب ‌ان.پی.تی نظاره می‌کند و مونیتورینگ انجام می‌دهد و بر ابعاد برنامه هسته‌ای ایران اشراف دارد. البته اعلام کرده ایران پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند و همه اینها نشان می‌دهد ایران به عنوان عضو متعهد ان.پی.تی مسیر خود را طی می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: مذاکرات در وین همچنان ادامه دارد و مادامی که موضوعات بسیار کلیدی باقیمانده ولی محدود به سه چهار موضوع باقیمانده حل نشود، نمی‌توانیم بگوییم در نقطه توافق قرار داریم و در بسیاری از آن‌ها حداقل‌هایی که مطرح کردیم باید لحاظ می‌شده که بتوانیم توافق را اعلام کنیم.

در حوزه‌های مختلف همکار روسیه هستیم

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره احتمال قطع صادرات گاز روسیه به اروپا و این‌که این فرصتی برای ایران بود نیز اظهار داشت: منطق بازار منطق خودش است و منطق سیاسی نیست. در حوزه‌های مختلف همکار روسیه هستیم و براساس چارچوب همکاری‌ در حوزه انرژی و حوزه‌های دیگر کار خود را جلو بردیم.

احتمال سفر امیرعبداللهیان به آفریقا

وی درباره سفر امیرعبداللهیان به آفریقا هم گفت: ‌آقای امیرعبداللهیان این سفر را در برنامه دارد اگر برنامه‌های دیگر اجازه دهد.