۵ منطقه مورد علاقه خوش‌نشین‌ها
تهران (پانا) - ماجرای حریم تنها به افراد بی‌بضاعت و محروم ختم نمی‌شود. حالا بخش عمده‌ای از متصرفان زمین در حریم تهران، خوش‌نشینان لوکس‌نشینی هستند که از دهک‌های بالا و طبقات ثروتمند به این مناطق آمده و با پرداخت هزینه‌های میلیاردی مالک ویلاهای اعیانی لاکچری شده‌اند که نرخ‌هایشان دود از سر طبقات معمولی بلند می‌کند.
به گزارش ایران، کارشناسان هشدار می‌دهند که تا چند سال دیگر ممکن است ۲۰ درصد جمعیت کشور یعنی جمعیتی در حدود ۱۶ میلیون نفر در حریم پایتخت ساکن شوند. گرانی مسکن و افزایش بهای اجاره در پایتخت حالا خیلی‌ها را به سمت حریم سوق داده است. برخی که حالا به نام حاشیه‌نشین در مناطقی همچون مرتضی‌گرد، صالح‌آباد و رسالت ساکن شده‌اند. البته ماجرای حریم تنها به افراد بی‌بضاعت و محروم ختم نمی‌شود. حالا بخش عمده‌ای از متصرفان زمین در حریم تهران، خوش‌نشینان لوکس‌نشینی هستند که از دهک‌های بالا و طبقات ثروتمند به این مناطق آمده و با پرداخت هزینه‌های میلیاردی مالک ویلاهای اعیانی لاکچری شده‌اند که نرخ‌هایشان دود از سر طبقات معمولی بلند می‌کند. در نقاطی همین نزدیکی منطقه پنج تهران حتی کسی نمی‌داند دشتی به نام «نمه» وجود دارد که برای خرید ویلاهای معمولی‌اش باید چندین میلیارد تومان بپردازید. دشتی که در ۱۰-۱۲ سال گذشته شکل گرفته است، یا ویلای ۳۰ میلیاردی که اواخر آذر ماه در روستای رندان تخریب شد. رقابت اصلی البته برای تصاحب اراضی کشاورزی، باغ‌ها و زمین‌های بایر است. مافیایی که به حریم حمله می‌کند و با تقسیم اراضی کشاورزی و تغییر کاربری، واحدهای مسکونی کوچک مقیاس را با توجه به گرانی زمین و ولع ساخت و ساز به مردم می‌فروشد. برای رسیدن به حریم در تهران لازم نیست از شهر خارج شوید، کمی که مرزهای عادی مناطق را کنار بزنید در پشت خانه‌های ما در همین منطقه ۵، ۲۲، ۱۹ و ۱۸ ردپای تجاوز به حریم شهر تهران را می‌بینید.
بر اساس طرح ساماندهی سال ۱۳۷۱ برای تهران هزار و ۳۲۷ کیلومتر حریم تعیین شده که همان حریم شهر تهران است. علیرضا صادقی، مدیر کل حریم شهر تهران، می‌گوید که تخلفاتی که در حریم رخ داده و خساراتی که از این نظر وارد شده آن قدر زیاد است که باید زودتر برای آن کاری کنیم. طبق سرشماری آمار سال ۹۵، نزدیک به ۱۲ میلیون نفر در پنج شهرستان تهران، شمیرانات، قدس، ری و اسلامشهر (حریم تهران) زندگی می‌کنند. طبق مصوبه سال ۷۱ که هم‌اکنون شهرداری در حال اجرای آن است به جز تهران و ری، تنها بخشی از شمیرانات، اسلامشهر و قدس در حریم قرار گرفته است. در بخش شمالی حریم، در منطقه دربند، روستای واریش، در منطقه ۲۲، سنگان و در منطقه پنج، جاده امامزاده داوود قرار دارد که در این مناطق گزارش ویلاسازی‌ها بیشتر است. به گفته او، ساخت و سازها به صورت غیرمجاز از ۲۰ -۱۵ سال گذشته شروع شده است اما شهرداری تهران در طول سال‌های گذشته هیچ مجوزی برای ساخت ویلا صادر نکرده و اگر هم ویلایی ساخته شده غیرمجاز بوده است. اما بر اساس آماری که در پنج ماهه اول امسال منتشر شده تعداد دو هزار و ۲۴۳ برخورد قانونی و تخریب انجام شده که در نهایت به آزادسازی ۲۹۰ هکتار از اراضی منجر شده است. جالب این که برخی که در روستاهای داخل حریم ویلاسازی کرده‌اند، ادعا می‌کنند که مجوز دارند. پس اگر شهرداری هیچ مجوزی برای ساخت‌وسازها صادر نکرده، ماجرای این مجوزها و تخریب های غیرمجاز چیست؟
جواب به توسعه طرح هادی در روستاها برمی‌گردد. بنیاد مسکن، بخشداری و فرمانداری با اجرای طرح هادی در روستاها به این ساخت‌وسازها شکل قانونی داده‌اند. صادقی می‌گوید که هر چقدر طرح هادی توسعه یابد، ناخودآگاه از بخش حریم کم شده و ساخت‌وساز داخل روستا می‌رود و شکل قانونی پیدا می‌کند و دیگر کسی نمی‌تواند آن را تخریب کند. الان در شمال تهران و اطراف تهران که خوش‌نشین هستند به‌راحتی مجوز صادر می‌کنند. مثلاً روستای هاجرآباد که کوچک بوده، حالا تبدیل به یک روستای لاکچری‌نشین شده است.
او ادامه می‌دهد: «الان ۷۱ روستا در حریم شهر تهران قرار دارد که دارای طرح هادی است که بنیاد مسکن آن را تصویب کرده است. ما به‌شدت با آنها مخالفیم و حتی نامه هم زدیم اما به محض این که وارد طرح هادی می‌شود شکل قانونی پیدا می‌کنند چون در محدوده روستا می‌رود و بعد دهیاری و شورای روستا متولی آن می‌شوند.»
پنج منطقه مورد علاقه خوش‌نشین‌ها
روستاها عمدتاً در منطقه یک، ۱۳، ۴، ۲، ۵، ۲۲ و ۲۰ توسعه می‌یابند و جالب این که عمده ویلاسازی‌ها هم در این مناطق است که خوش‌نشین هستند. در این شرایط مردم بومی هیچ منفعتی نمی‌برند و تنها بافت روستا از حالت عادی خود خارج می‌شود. صادقی می‌گوید که با اجرای طرح توسعه، روستای هاجرآباد و «همه‌سین» در منطقه ۱۳ تبدیل به مناطق خوش‌نشین شده‌اند که زمین‌های آن چند برابر شده و خیلی‌ها تلاش می‌کنند تا ویلاسازی کنند. منطقه یک روستای پس قلعه شمیرانات، روستای رندان سالقون، تالون، کیگای جاده امامزاده داوود، روستای سنگان پایین، وسط، بالا در منطقه ۲۲ و روستای واریش و وردیج همه درگیر طرح هادی شده‌اند که به حریم صدمه می‌زند. الان قیمت زمین در برخی از این مناطق به متری ۱۵ - ۲۰ میلیون تومان رسیده است.»
مشتری‌های ویلاهای چند میلیاردی حریم تهران چه کسانی هستند؟
صادقی می‌گوید: «افراد طبقه متوسط به بالا یعنی دهک‌های درآمدی بالا و طبقه ثروتمند در این بافت‌ها زندگی می‌کنند. هزینه خرید برخی از این ویلاها به ۴۰-۵۰ میلیارد تومان هم می‌رسد. البته تخریب ما سرجایش هست. ما از ابتدای امسال بیش از ۲۹۰ هکتار آزادسازی داشته‌ایم، البته اصل بر پیشگیری است.»
اگر قاعده بر پیشگیری است، پس چه نیازی به تخریب است؟ صادقی می‌گوید که به دلیل ابهامات قانونی، تداخلات مرزی که با دیگر دستگاه‌ها (فرمانداری) داریم بعضی از این خلأ سوءاستفاده می‌کنند و ساخت‌وساز غیرقانونی می‌کنند و بعد زمانی که ابهامات برطرف شد دستگاه متولی با آن برخورد می‌کند. مثلاً در منطقه ۲۰ مرز تقسیمات کشوری یا مرزهای سیاسی شهرستان ری با حریم شهر تهران همخوانی ندارد، در نتیجه دادستان، فرمانداری، نیروی انتظامی و دستگاه قضا با ما در جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز همکاری نمی‌کند. بنابراین وقتی ساخته شد، چند سال بعد تازه مجوز تخریب صادر می‌شود. اتفاق خوبی که الان افتاده این است که مدعی‌العموم و دادستان در شهرستان‌ها خیلی پیگیر هستند و سریع دستور قضایی صادر می‌کنند.
هزینه تخریب با چه کسی است؟
صادقی این گونه پاسخ می‌دهد: «هر سازمانی که مجوز تخریب می‌گیرد باید هزینه تخریب را هم بپردازد. ما تاکنون برای تخریب‌ها حدوداً سه تا چهار میلیارد هزینه کرده‌ایم. بیشترین تخلفات و ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حوزه حریم شهر تهران در مناطق ۱۹، ۱۸ و ۲۰ رخ می‌دهد. چون گستردگی حریم در آن مناطق زیاد است و بخشی هم به تداخلات مرزی برمی‌گردد. مثلاً در منطقه ۱۸ با فرمانداری شهرستان قدس تداخلات سرزمینی داریم. در اسلامشهر اطراف چهاردانگه و با ری هم تداخل مرزی کامل داریم و نمی‌توانیم ورود کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «هزینه بالای اجاره‌خانه و مسکن در تهران البته پای طبقات ضعیف و محروم را هم به حریم باز کرده است که بیشتر در مناطق ۱۹، ۲۰ و ۱۸ ساکن‌اند. برخی از این افراد در روستاهایی که شکل قانونی دارد مثل مرتضی‌گرد، صالح‌آباد و رسالت ساکن شده‌اند که تخلف محسوب نمی‌شود اما حاشیه‌نشینی در این مناطق رشد زیادی پیدا کرده است و عده‌ای هم در این میان به دنبال ساخت آلونک رفته‌اند. البته خیلی‌هایشان با قوانین شهرسازی آشنا نیستند و بخشی هم مهاجران پاکستانی و افغانستانی هستند که در کوره‌پزخانه‌ها کار و زندگی می‌کنند. اما مسأله اصلی رشد آسیب‌های اجتماعی در این مناطق است و البته استحکام بنا و ساخت‌وسازهای به‌شدت نازل که تنها با یک مجوز از دهیاری انجام می‌شود. اگر زلزله خفیفی مثلاً در مرتضی‌گرد بیاید، فاجعه انسانی رخ می‌دهد.»
تلاش برای تخلف در حریم نسبت به گذشته رشد زیادی داشته است. برخی تلاش می‌کنند زمین‌های زراعی، باغ‌ها و زمین‌های بایر را خریده و ساخت‌وساز کنند.
صادقی می‌گوید: زمین‌خواران به حریم ورود کرده و تلاش می‌کنند زمین‌های بزرگ کشاورزی را تفکیک کنند و در قالب مسکونی یا باغ ویلا به مردم بفروشند. در منطقه ۱۹ تخریب ۳۰ هکتاری داشتیم که دقیقاً دنبال همین موضوع بودند.
جعفر شربیانی، عضو شورای شهر، می‌گوید: قانون داریم اما بسته به این که چه کسی بر مسند قدرت می‌نشیند نحوه برخورد با متخلفان و متصرفان تغییر می‌کند. در زمستان سال گذشته، آیت‌الله رئیسی، رئیس وقت قوه قضائیه، جلسه‌ای با حضور شهردار، رئیس شورا و وزیر کشور وقت درباره حریم برگزار کردند و دستور دادند تا با محوریت شهرداری تهران گزارشی از وضعیت حریم تهیه شده و قوه قضائیه ورود کند. حریم تهران ذخیره این شهر است. نباید در آن ساخت‌وساز غیرمجاز شود. مرتضی‌گرد را نگاه کنید! بافت آن بشدت ناپایدار است. چند طبقه روی یک تیرآهن ساخته شده. خب وقتی هزینه زندگی در ۲۲ منطقه تهران بالا می‌رود مردم ناچار به سمت حریم کوچ می‌کنند. دهک‌های پایین هم ضعیف‌ترند و با یک مجوز شروع به ساختن می‌کنند.
او می‌گوید: شهرداری درآمدی از حریم ندارد و می‌تواند صرف نظر کند. ما نباید دنبال علت و معلول و شاکی و متشاکی باشیم. الان که همه دستگاه‌ها هماهنگ هستند باید برای حریم شهر تهران تصمیم ملی گرفته شود که قابل تفسیر رأی شخصی نباشد. متولی حریم باید یک بار به صورت قاطعانه اعلام شود که کیست. باید کارگروهی تشکیل دهیم تا برای متربه‌متر حریم فکر شود. هر بخشی از حریم مثلاً ری یا شمیرانات معضلات و مختصات خاص خودش را دارد اما الان مسأله اصلی ساخت‌وساز غیرمجاز است که نظارتی بر آن وجود ندارد. در گلاب‌دره پشت بام‌ها را هم می‌فروشند و هر کس هر جا که دستش رسیده ساخته است. اگر الان فکری برای حریم نکنیم اتفاق لواسان و باستی‌هیلز در اینجا هم تکرار می‌شود.»
ارسال دیدگاه