چه باور داشته باشیم و چه نداشته باشیم آینده چاپ، دیجیتال خواهد بود

به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست «هم‌اندیشی چاپ دیجیتال» در خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور علی اکبر ابراهیمی، مدیرکل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجتبی معراج محمدی، رئیس اتحادیه سازندگان کلیشه و لیتوگراف، مهر و پلاک، چاپ دیجیتال و اسکرین، جلال ذکایی، مشاور اتحادیه سازندگان کلیشه و لیتوگراف، مهر و پلاک، چاپ دیجیتال و اسکرین، غلامرضا شجاع، نماینده تشکل های صنفی چاپ و جمعی از چاپخانه‌داران و فعالان حوزه چاپ دیجیتال برگزار شد.

**ضرورت معرفی صنعت چاپ
در ابتدای این نشست علی‌اکبر ابراهیمی، با اشاره به اینکه چاپ دیجیتال در سیر تحول تکمیلی صنعت چاپ طی دهه‌های اخیر رشد زیادی داشته است، اظهار کرد: در این سال‌ها ماشین‌های جدیدی تولید شده‌اند که نسبت به فرایند سال‌های گذشته تغییر کرده‌، در اشتغال‌زایی تاثیر داشتند و در تغییر ذائقه نشر و کتاب نیز موثر بوده‌است. همچنین چاپ دیجیتال به صرفه‌ترین رسته چاپ است و مساله اصلی این است که خیلی‌ها چاپ دیجیتال را به خوبی نمی‌شناسند و ضروری است ویژگی‌های صنعت چاپ را به جامعه معرفی کنیم و بگوییم که چه باور داشته باشیم و چه نداشته باشیم آینده چاپ، دیجیتال خواهد بود. چاپ دیجیتال در حوزه چاپ، نشر و بسته‌بندی اهمیت زیادی دارد اما نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری است، زیرا در کشور ظرفیت بسیار خوبی در حوزه چاپ دیجیتال وجود دارد.
وی با اشاره به نگرانی برخی افراد نسبت به توسعه چاپ دیجیتال، بیان کرد: برخی تصور می‌کنند اگر چاپ دیجیتال قوی‌تر شود آمار جعل و قاچاق کتاب بیشتر می‌شود یا اگر پروانه اتحادیه نباشد سرنوشت خوبی ندارد اما این تفکر اشتباه است. به نظر من نظارت و برنامه‌ریزی در چاپ دیجیتال، اهمیت دارد؛ اکنون خوشحالیم که قرار است چاپ دیجیتال زیر نظر اتحادیه لیتوگرافان سر و سامان بگیرد و تقاضایی که داریم این است که نظارت بیشتری بر این حوزه اعمال شود. در بخش نظارت، دفتر چاپ و نشر در کنار اتحادیه است تا کمک کند نظارت پیشینی و پسینی بر واحدهای چاپ دیجیتال اعمال شود.

** ساماندهی واحدهای چاپ دیجیتال

مدیرکل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره ساماندهی واحدهای چاپ دیجیتال مطرح کرد: در این سال‌ها فعالان غیرقانونی زیادی به دلیل بی‌توجهی اتحادیه و اداره کل فعالیت کرده‌اند، باید بر فعالیت آن‌ها نظارت می‌کردیم که این کار انجام نشده و باید از این پس به دنبال آن بود. همچنین باید التزامی ایجاد شود که افراد بدون پروانه معرفی شوند؛ واحدهای بدون مجوز باید برای رونق کسب و کار واحدهای صنفی که پروانه دارند ساماندهی شود و در این کار به کمک واحدهای صنفی فعال نیاز داریم و اتحادیه باید از آن‌ها کمک بگیرد.
ابراهیمی با اشاره به تغییرات قوانین در صدور پروانه برای واحدهای چاپ دیجیتال نیز توضیح داد: در حال بررسی شرایطی در دفتر چاپ و نشر هستیم تا کسانی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پروانه دارند، ملزم شوند تا از اتحادیه نیز پروانه کسب دریافت کنند. در این میان اتحادیه لیتوگرافان نیز باید واحدهای غیرمجاز را شناسایی و آن‌ها را ملزم کند که برای دریافت پروانه اقدام کنند.

**مشکل مالیاتی واحدهای چاپ دیجیتال

او همچنین درباره مشکل مالیاتی واحدهای چاپ دیجیتال اظهار کرد: یکی از مشکلات اینجا است که اغلب به دلیل رفتارهای سلیقه‌ای دریافت مالیات انجام می‌شود، من این موضوع را ۱۸ روز قبل در قالب نامه به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده‌ام. در این زمینه صراحتا گفته‌ام که هیچ یک از چاپخانه‌داران از پرداخت مالیات ناراضی نیستند؛ بلکه با شیوه محاسبه و رفتارهای سلقه‌ای مشکل دارند و در این زمینه نیز پیگیر مشکل مالیات چاپخانه‌داران هستیم.
وی درخصوص اختصاص تسهیلات برای چاپخانه‌داران به‌خصوص در حوزه دیجیتال نیز عنوان کرد: در این زمینه طی سال‌های اخیر اقداماتی انجام داده‌ایم، در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ - ۱۳۹۸ قرار شد صندوق توسعه ملی، تسهیلاتی برای فعالان چاپ در نظر بگیرد و توانستیم این کار را عملی کنیم. اکنون فعالان حوزه چاپ می‌توانند با مراجعه به بانک عامل صندوق توسعه ملی و سپرده‌گذاری در آن تسهیلاتی با سود ۱۲ درصد دریافت کنند. ما در دفتر چاپ و نشر برای بحث آموزش از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و حمایت می‌کنیم و با برنامه‌ریزی اتحادیه برای پرداخت حق‌الزحمه استادان ایرانی و خارجی همراهی خواهیم کرد.
مدیرکل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین درباره فروش ماشین‌های چاپ دیجیتال و لزوم توجه فروشندگان به نکته‌های مختلف یادآورشد: فروشندگان باید از فروش ماشین به افرادی که صلاحیت آن‌ها احراز نشده است، خودداری کنند و حداقل داشتن پروانه کسب را از خریداران طلب کنند، زیرا این کار به نفع فعالان چاپ دیجیتال خواهد بود.
علی اکبر ابراهیمی در پایان خنان خود درباره خدمات پس از فروش دستگاه‌های چاپ دیجیتال گفت: ما در این بخش مشکلات جدی داریم، امروز دستگاه‌های مختلفی در چاپخانه‌ها خاموش است زیرا گاهی در ارائه خدمات پس از فروش، تعمیر و قطعات دستگاه‌ها ضمانت اجرایی مناسبی وجود ندارد که باید ساماندهی شود.

**لزوم ساماندهی فعالیت چاپ دیجیتال
در بخش دیگر از این نشست جلال ذکایی ضمن بیان اینکه این نشست با هدف همفکری و هم‌اندیشی فعالان چاپ دیجیتال برگزار شده است، اظهار کرد: با توجه به واگذاری رسته چاپ دیجیتال به اتحادیه لیتوگرافان تصمیم گرفتیم این نشست را برای شروع فعالیت این حوزه برگزار کنیم. یکی از اهداف این نشست ساماندهی فعالیت چاپ دیجیتال است، البته منظور ما از ساماندهی برخورد نیست بلکه هدایت، حمایت و نظارت چاپ دیجیتال در تهران و سایر استان‌ها هدف اصلی است.
او با اشاره به اینکه چاپ دیجیتال امروز از رسته فراتر شده است، عنوان کرد :چاپ دیجیتال امروز وارد مسیری شده است که همه فرایندها را یکی می‌کند و قصد ندارد جای سایر حوزه‌ها را بگیرد بلکه آمده تا به آن‌ها کمک کند. نظم دادن به وضعیت واحدهای چاپ دیجیتال، نظم دادن به نرخ‌گذاری و تعرفه خدمات چاپی، مدیریت مواد مصرفی و تولید و واردات، مدیریت حمایت از مصرف‌کننده و آموزش صنفی از جمله موضوعات مورد نیاز این صنعت به شمار می‌آید.

**چاپ صنعتی سودآور است
مجتبی معراج محمدی از دیدگر سخنرانان نشست «هم‌اندیشی چاپ و دیجیتال» با اشاره به حضور چاپ دیجیتال در اتحادیه، توضیح داد: رسته چاپ دیجیتال اکنون بعد از سال‌ها بلاتکلیفی به اتحادیه ما واگذار شده است و در تلاشیم بتوانیم با کمک فعالان این حوزه، مسائل چاپ دیجیتال را ساماندهی کنیم و یک گام به جلو برویم. امیدواریم بتوانیم کاری کنیم که در پیشبرد اهداف خود در صنعت چاپ موفق باشیم، زیرا همانطور که می‌دانیم چاپ صنعتی سودآور و تاثیرگذار است و با توجه به این اهمیت باید تلاش کنیم به کمک یکدیگر این مسیر را طی کنیم.

**چاپ دیجیتال تکمیل کننده است
در ادامه این نشست، غلامرضا شجاع با طرح این نکته که واسپاری رسته چاپ دیجیتال به اتحادیه لیتوگرافان، پایه‌های علمی دارد، بیان کرد: چاپ دیجیتال بیشتر در حوزه پیش از چاپ است تا چاپ و ما سال‌ها پیگیر این موضوع بودیم که جای دیجیتال در اتحادیه لیتوگرافان است. برخی بر این باورند که کتاب‌های قاچاق فقط توسط چاپ دیجیتال انجام می‌شود، درحالی که اینگونه نیست و به ادعای بسیاری از فعالان حوزه نشر بیش از یک هزار دستفروش، کتاب‌های قاچاق را در مکان‌های مختلف می‌فروشند که به تیراژهای چند هزار نسخه‌ای نیاز دارند.
وی از راه‌اندازی کمیسیون چاپ دیجیتال در اتحادیه لیتوگرافان خبر داد و یادآور شد: قرار است در این کمیسیون علاوه بر فعالان این حوزه، واردکنندگان ماشین‌آلات و مواد اولیه نیز عضویت داشته باشند تا به مشکلات و دغدغه‌های صنف بپردازیم. نباید فراموش کنیم که دیجیتال چاپ تکمیل‌کننده است و صنعت چاپ به آن نیاز دارد؛ امیدواریم بتوانیم با هم‌اندیشی در کنار یکدیگر فعالیت داشته باشیم.

**اقبال عمومی به چاپ دیجیتال
در بخش دیگر این نشست رضا نورایی ضمن بیان اینکه بخشی از چاپ دیجیتال در صنعت و بخش دیگر آن در صنف است، اظهار کرد: امروز بسیاری از چاپخانه‌داران از دستگاه‌های دیجیتال به عنوان مکمل ماشین‌آلات خود استفاده می‌کنند و در کنار ماشین افست و رول این دستگاه‌ها را قرار داده‌اند. باید در این زمینه راهکاری اندیشیده شود که تداخل صنفی ایجاد نشود و اتحادیه لیتوگرافان به دنبال این نباشد که این چاپخانه‌ها از آن‌ها مجوز بگیرند.
او با اشاره به اینکه در صنف باید اقتصاد چاپ دیجیتال بررسی شود، عنوان کرد: امروز ما در جامعه با اقبال عمومی از چاپ دیجیتال روبرو هستیم زیرا جامعه نسبت به سایر رسته‌های صنعت چاپ از نزدیک چاپ دیجیتال را لمس کرده‌اند. غیر از حوزه نشر بخش عمده‌ای از چاپ دیجیتال به بخش لیبل‌ اختصاص دارد که لیبل شخصی و سلیقه‌ای نیز در آن قرار می‌گیرد.

**مزیت‌های چاپ دیجیتال
خدایار صادقی، از دیگر سخنرانان نشست «هم‌اندیشی چاپ و دیجیتال» مزیت چاپ دیجیتال را نسبت به کپی‌پرینترها برشمرد و عنوان کرد: سرعت بسیار بالا یکی از ویژگی‌های چاپ دیجیتال است که می‌تواند سفارشات را در مدت زمان کوتاهی انجام دهد، گراماژ در چاپ دیجیتال نسبت به کپی‌پرینت‌ها متنوع‌تر است،‌ همچنین عملیات چاپ به صورت سرویس سریع و inline انجام می‌شود. امروز چاپ دیجیتال می‌تواند کالا و سفارشات را سریع‌تر از سایر حوزه‌های چاپ به مشتری تحویل دهد؛ در گذشته یک ربع تا نیم ساعت طول می‌کشید تا محصول نهایی آماده شود اما ماشین‌های الان به‌گونه‌ای هستند که در دقیقه سفارش‌ها را آماده می‌کنند. در این میان فعالان این حوزه باید روی چاپ با سرعت بالا تمرکز کنند و اگر غیر از این باشد، فلسفه وجودی چاپ دیجیتال از بین می‌رود.
او همچنین به خصوصیت دیگر چاپ دیجیتال اشاره کرد و گفت: نباید فراموش کنیم که چاپ دیجیتال فقط سخت‌افزار نیست بلکه فعالان این حوزه باید نرم‌افزارهای لازم آن را نیز داشته باشند تا برای خدماتی مثل ارائه اطلاعات متغیر بتوانند به سرعت به مشتری خدمات بدهند.

**دیجیتال رقیب افست نیست
در ادامه بیژن بهادری، درباره اهمیت چاپ دیجیتال بیان کرد: این چاپ رقیب افست نیست بلکه هدف اصلی آن این است که در تیراژ کم، تعداد محدود و با اطلاعات متغیر بتواند به مخاطبانش خدمات ارائه دهد . به دلیل برخی مشکلاتی که در حوزه چاپ دیجیتال ایجاد شده بود ما وظیفه خود می‌دانیم که در اتحادیه به این مسائل رسیدگی و آن‌ها را حل کنیم. ما باید اطلاعات درستی از این حوزه داشته باشیم و در تلاشیم بتوانیم با کمک فعالان این حوزه کمیسیون‌های مختلفی در اتحادیه لیتوگرافان داشته باشیم و با تکیه بر اطلاعات خود این ساماندهی را دنبال کنیم.

**نیاز به جذب سرمایه‌گذار در حوزه چاپ دیجیتال
احسان یاراحمدی، نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست، عنوان کرد: امروز در بازار ایران همه نوع دستگاهی به تناسب نیاز بازار، هزینه و سطح تقاضای مشتری وجود دارد و ما باید وضعیت کشور و چاپ دیجیتال را نیز در این زمینه بررسی کنیم. نیاز است ایران به جذب سرمایه‌گذار خارجی در حوزه چاپ دیجیتال ورود پیدا کند و ما باید در این بخش به صورت قوی عمل کنیم، امروز تولید در کشور چین صرفه اقتصادی ندارد و آن‌ها به دنبال سرمایه‌گذاری در کشورهای در حال توسعه هستند تا کارخانه‌های خود را در این کشورها راه‌اندازی کنند. در این زمینه کشور ترکیه پیش‌دستی کرده است و با جذب سرمایه‌گذاران چینی در حوزه تولید مواد اولیه و ماشین‌آلات فعالیت‌های خود را توسعه داده است.

**ارائه نظرات فعالان چاپ دیجیتال
در ادامه این نشست، برخی از فعالان چاپ دیجیتال به طرح مشکلات خود پرداختند و محمد هوشنگ‌نژاد، یکی از فعالان این حوزه با اشاره به این‌که اکنون بیش از دو هزار واحد صنفی در حوزه چاپ دیجیتال کار می‌کنند، عنوان کرد: این‌ها مشکلات زیادی دارند که عمده آن‌ها در حوزه تامین مواد اولیه است. یکی از مشکلات جدی ما بسته شدن واردات بنر است که شرایط کار را برای ما سخت کرده است، زیرا تولیدکنندگان داخلی نمی‌توانند بنر مورد نیاز و با کیفیتی ارائه دهند. همچنین ورود دستگاه‌های بی‌کیفیت و کم‌کیفیت به مرور هزینه‌های سرسام‌آوری را به چاپخانه‌دار تحمیل می‌کند و از سوی دیگر چون قیمت‌گذاری درستی انجام نشده است به مرور شاهدیم که واحدها بسته می‌شوند و به جمع بیکاران اضافه می‌شود.
حمیدرضا دهقان یکی دیگر از فعالان چاپ دیجیتال نیز اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های ما این است که هیچ وقت از سوی دولت، صنف و اتحادیه حمایت نشده‌ایم و این مساله برای ما خیلی سخت بوده است. مشکل دیگر ما نبود تعرفه در صنف بوده است، به طوری که من طی ۲۵ سال فعالیت تاکنون تعرفه و نرخ‌نامه‌ای از سوی اتحادیه ندیدم و این مساله مشکلات زیادی برای ما اینجاد کرده است، زیرا مشتری از ما تعرفه می‌خواهد.
دهقان در پایان به مشکل خدمات پس از فروش دستگاه‌های چاپ دیجیتال اشاره کرد و گفت: متاسفانه شرکت‌ها خدمات مناسبی در این زمینه ارائه نمی‌دهند، از سوی دیگر ما نیز با کمبود نقدینگی روبرو هستیم در حالی که نمی‌توانیم هیچ تسهیلاتی دریافت کنیم.