«پیش‌نویس جدید» فرجام وین 7

اجلاس مذاکرات لغو تحریم‌ها میان جمهوری اسلامی ایران و ۱+۴ شب گذشته در وین پایان یافت و طرف‌ها به پایتخت‌های خود بازگشتند. طبق اعلام منابع خبری و اعلام هیات مذاکره‌کننده ایران، به‌نظر می‌رسد در این دور از مذاکرات، خواسته‌های جدید جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده و مذاکرات به پیشرفت‌های قابل قبول در زمینه نگارش متن منتهی شده است.

بر این اساس، ادامه مذاکرات به عنوان دور هشتم (وین ۸) و با دستور کار بررسی یک «پیش‌نویس جدید» که حاوی مطالبات دولت جدید ایران و دستاوردهای ۶ دور پیشین مذاکرات است، از ۱۰ روز دیگر از سر گرفته ‌خواهد شد. همزمان رسانه‌ها گزارش داده‌اند که موضع‌گیری سخت و انعطاف‌ناپذیری سه کشور اروپایی باقیمانده در برجام که خواسته‌هایی حتی فراتر از مطالبات آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده‌اند، به یکی از موانع پیشرفت مذاکرات تبدیل شده است.

آسوشیتدپرس در این باره نوشت که دیپلمات‌های اروپایی بعد از این نشست گفتند که این وقفه‌ای نومیدکننده در روند گفت‌و‌گوها است و مذاکره‌کنندگان دارند به‌سرعت به آخر خط می‌رسند. آن‌ها البته افزودند که در این دور از مذاکرات مقداری پیشرفت فنی حاصل شده‌ است. میخائیل اولیانوف، رئیس هیات مذاکره‌کننده روسیه در وین گفت جلسه یک ساعته روز جمعه، اختتامیه دور هفتم مذاکرات بود و دور بعدی به زودی از سر گرفته‌ خواهد شد. نماینده چین هم اعلام کرده که طرفین توافق کرده‌اند مذاکرات تا پیش از پایان سال جاری میلادی (۸ دی) از سرگرفته‌ شود. در حالی که یک هفته به جشن کریسمس در کشورهای مسیحی باقی مانده است، به نظر می‌رسد که قطع مذاکرات در این مرحله، بیشتر با هدف اجازه به دیپلمات‌های غیر ایرانی برای استفاده از تعطیلات کریسمس باشد.

اما رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران اعلام کرد که، ایران و ۱+۴ پس از وین ۷، به پیش‌نویس جدیدی که در آن نظرات ایران اعمال شده است، دست یافته‌اند و قرار است این متن مبنای گفت‌وگوهای آتی باشد. علی باقری کنی بعد از نشست وین ۷ به خبرنگاران گفت: در هفته گذشته و در طی مذاکرات در موضوع لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای به دو سند دست پیدا کردیم که این دو سند، دیگر سند به دست آمده در ۲۰ ژوئن (مذاکرات وین ۶) نیست بلکه دو سند جدید است که براساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.

رئیس هیات مذاکره‌کننده کشورمان همچنین با اشاره به پافشاری طرف مقابل روی پیش‌نویس قبلی و مقاومت اولیه در برابر اصلاحات ایران گفت: ما براساس منطق و استدلالی که داشتیم در مقابل این موضع غیرمنطقی ایستادگی کردیم و گفتیم مواضع ما باید لحاظ شود. در طی یک هفته گذشته مذاکرات بسیار سنگین و فشرده بین طرف‌ها در سطوح مختلف برگزار شد و دیدگاه‌های طرف‌ها مبادله شد تا در نهایت اروپایی‌ها هم مجاب شدند که دیدگاه‌های ایران به عنوان مبنایی برای مذاکرات جدی و نتیجه‌بخش پذیرفته شود. وی تصریح کرد گفت‌وگوهای دور آتی می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد. طبیعی است طرف مقابل اگر دیدگاه‌های ما را بپذیرد، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق برسیم.

در همین باره انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست دیروز (جمعه) کمیسیون مشترک برجام در جمع خبرنگاران بیان داشت که این پیش‌نویس، نظرات و پیشنهادات مختلف گروه ۱+۴ و ایران درباره رفع تحریم‌ها، مسائل هسته‌ای و ترتیبات اجرایی را شامل می‌شود. وی عنوان کرد که این امر به معنای دستیابی به توافق نیست ولی مبنای ادامه گفت‌وگوها خواهد بود. این مقام اروپایی ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگوها ظرف چند هفته آینده به نتیجه برسد.

گفت‌وگوی مستقیم منابع کشورمان را زودتر تامین می‌کند

در این راستا مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل به پانا گفت: «فرآیند احیای مذاکرات برجام نشان می‌دهد که شرایط بسیار سخت است و هم ایران و هم آمریکایی‌ها خواسته‌های حداکثری را مطرح می‌کنند که بدون انعطاف در مواضع‌شان قطعا شاید به سرانجام نرسد. ولی این فرآیند مذاکرات نشان می‌دهد که گفت‌وگوی مستقیم میان ایران و آمریکا اجتناب‌ناپذیر است. حضور دولت‌های اروپایی یا چین و روسیه برای میانجیگری هم فرآیند مذاکرات را بسیار پیچیده می‌کند و هم می‌تواند حتی اختلالی در ارسال پیام‌ها از سوی آمریکا به ایران و برعکس داشته باشد.»

وی تصریح کرد: «اگر ما بخواهیم هر چه زودتر به احیای برجام دست پیدا کنیم و از منابع و منافع اقتصادی‌مان که در رفع تحریم‌هاست، استفاده کنیم، گفت‌وگوی مستقیم قطعا زودتر ما را به این توافقات نزدیک خواهد کرد. همانطور که در مذاکرات برجام ۲۰۱۵ این گفت‌وگوهای مستقیم ایران و آمریکا بود که پس از ۱۸ روز، منتهی به توافقنامه برجام شد. هدف رفع تحریم‌ها بدون مذاکره و گفت‌وگو با آمریکایی‌ها به نظر در حد انتظار برآورده نمی‌شود.»

وی با بیان اینکه باید تبعات شکست مذاکره برجام هم مد نظر همگان باشد، افزود: «شاید با یک گام بتوان گام‌های رو به جلوی بیشتری برداشت که این مساله می‌تواند موجب کاهش فشارهای اقتصادی شود و در میان‌مدت و بلندمدت به منافع مطلوب دست پیدا کنیم.»

همگام با دو دور اخیر مذاکرات نیز، دیپلمات‌های غربی همزمان با رسانه‌ها سعی کردند در یک عملیات «مقصرسازی» اینگونه القا کنند که بسته‌های پیشنهادی تیم ایرانی است که روند مذاکرات را به هم زده است و به همین خاطر است که مذاکرات سازنده و رو به جلو نیست. اما به اذعان کارشناسان، پاتک و اقدام روز چهارشنبه گذشته ایران، مبنی بر توافق با آژانس انرژی اتمی و اجازه نصب دوربین‌های جدید این آژانس در مجتمع تسای کرج اقدامی هوشمندانه بود و جلوی جنگ روانی و هجمه علیه ایران را گرفت.

پیش‌بینی می‌کنم تا پایان سال جاری میلادی، خروجی قابل قبولی از مذاکرات وین به دست بیاید

در این باره نیز حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به این جنگ روانی به پانا گفت: «رفتار کشورهای اروپایی تابع کشورهای آمریکا و لابی صهیونیستی است. متأسفانه لابی صهیونیستی در این مذاکرات وارد عمل شده و سعی کرده از ابتدای گفت‌وگوها تأثیر بگذارد. هرچند که تیم رئیس‌جمهوری آمریکا نگاه مثبتی نسبت به رژیم صهیونیستی ندارد و سفر اخیر وزیر خارجه این رژیم غاصب به کشورهای اروپایی نیز برای تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برجامی وین با شکست مواجه شد، ما شاهد هستیم که تروئیکای اروپایی تحت‌ فشار آمریکا اظهارات متناقض و رفتار پارادوکسی از خود نشان می‌دهند.»

وی افزود: «اما به نظر می‌رسد تاکنون روند مذاکرات مثبت بوده است، زیرا تیم مذاکره‌کننده ایرانی با چهار کارگروه مختلف تخصصی مذاکرات را آغاز کرده است. تاکنون سه سند مهم هم در طول مذاکرات وین از طرف هیات ایرانی به ۱+۴ ارائه شده که دو سند آن مورد پذیرش قرار گرفته است. سندی درباره لغو تحریم‌ها و سندی درباره مسائل هسته‌ای که اکنون ظاهرا بعد از وین ۷ مورد پذیرش طرف‌ها قرار گرفته و مبنای مذاکرات بعدی شده است. من پیش‌بینی می‌کنم تا پایان سال جاری میلادی، خروجی قابل قبولی از مذاکرات وین به دست بیاید.»

در هر حال آنطور که منابع نزدیک به مذاکرات خبر داده‌اند قرار است که گفت‌وگوهای وین ۸ از ۱۰ روز دیگر آغاز شود و باید منتظر ماند و دید همانطور که علی باقری کنی، رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران گفته است اگر طرف مقابل دیدگاه‌های ایران را بپذیرد، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق برسیم؛ گفت‌وگوهای دور آتی می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد؟...