آموزش‌وپرورش باید از هر دانش‌آموز یک محیط‌بان، جنگل‌بان و سرباز میهن بسازد

تهران (پانا) - «عباس جهانگیریان» از آن دست نویسنده‌های کودک و نوجوانی است که فقط به نوشتن قصه و رمان اکتفا نمی‌کند و بیشتر از اینکه داستان‌نویس باشد، پژوهشگر است. وی که از چهره‌های جهانی ادبیات کودکان و نوجوانان است در داستان‌هایش از دغدغه‌هایش درباره صلح و دوستی و محیط‌زیست و عشق و دوست داشتن می‌نویسد.

«عباس جهانگیریان» بخشی از همتش را هم برای آموزش به کودکان و نوجوانان این سرزمین گذاشته است. وی که این روزها مشغول نوشتن رمانی برای نوجوانان است و مایل نیست درباره این کار توضیح بیشتری بدهد عنوان می‌کند که این کتاب به نظر خودم بهترین کار زندگی‌ام است که بسیار دوستش دارم.
من همیشه کتاب در دست دارم
جهانگیریان، پژوهشگر کودک و نوجوان در گفت‌وگو با پانا درباره آخرین کاری که در دست نوشتن دارد، گفت: «من همیشه کتاب در دست دارم. کتابی به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تحویل داده‌ام با عنوان آموزش کارگاهی داستان‌نویسی که برای چاپ می‌رود. این کتاب اولین داستان‌نویسی کارگاهی در ایران است که برای همه گروه‌های سنی که می‌خواهند کتاب بنویسند اعم از نوجوان و بزرگ‌سال قابل استفاده است.»
ذهن نویسنده به هرچه مشغول باشد همان ایده‌اش می‌شود
وی درباره کتاب «شیرینی مربایی» که به‌تازگی از سوی نشر قصه و داستان منتشر شده است عنوان کرد: «تم اصلی این داستان صلح و دوستی است و به تلاشی که یک بچه برای برقراری آشتی میان خانواده وخویشان خود می‌کند، می‌پردازد. مضمون «شیرینی مربایی» درباره یک خانواده است که بین اعضای آن اختلاف بر سر ارث و میراث وجود دارد. در این میان دختر ۸ ساله با تمهیدات کودکانه خود موجب آشتی اعضای خانواده می‌شود. گاه بچه‌ها کارهایی می‌کنند و رفتارهایی بروز می‌دهند که باعث تأثیر و تحول در روابط بزرگ‌ترها می‌شود و من این موضوع را در قالب داستان روایت می‌کنم.»
جهانگیریان درباره ایده نگارش رمان «شیرینی مربایی» اظهار کرد: «ایده‌نوشتن داستان معمولاً به تجربیات نویسنده یا مشاهدات وی بازمی‌گردد. صلح، دوستی، محیط‌زیست، عشق و دوست داشتن از دغدغه‌های همیشگی من بوده و همین امر هم باعث نگارش «شیرینی مربایی» شد. ذهن یک نویسنده به هرچه مشغول شود، همان موضوع به ایده‌هایش گره خواهد خورد و بعد در داستان تجلی پیدا می‌کند.»

هدف از نوشتن کتاب شیرینی مربا کاهش خشونت در جامعه است
عباس جهانگیریان هدف از نگارش این رمان را کاهش خشونت در جامعه معرفی کرد و گفت: «جامعه ما به دلیل تحمیل جنگ، تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی زمینه زیادی برای ترویج خشونت دارد؛ بنابراین ادبیات می‌تواند به سهم خود خشونت را تعدیل کند و در شکل‌گیری روابط انسانی تأثیرگذار باشد.»

در کتاب سایه هیولا به دنبال حرف تازه‌ای بودم
این نویسنده کودک در ادامه درباره کتاب «سایه هیولا» که در شهریورماه جایزه مسکو را دریافت کرد و در سال 94 جایزه کتاب سال را گرفته بود، گفت: «منظور از سایه هیولا سایه نابودی بر محیط‌زیست سایه افکنده است. من در سایه هیولا به دنبال حرفی تازه بودم، هم در شکل، هم در محتوا، چندین بار رمان را بازنویسی کردم تا به موسیقی مورد نظرم در زبان و نثر داستان برسم و همین‌طور تصویری کردن فضای داستان.»
ما به عنوان نویسنده نباید نسبت به محیط‌زیست کودکان بی‌تفاوت باشیم
نویسنده کتاب هیولا درباره دغدغه‌های محیط زیستی‌اش برای آموزش به کودکان اظهار کرد: «به باور من، بزرگ‌ترین دشمن طبیعت و تهدید زمین، انسان است. کسی که زیستگاه خود و دیگر جانداران را ویران می‌کند، هیولاست! هیولای ویرانی، به‌صورت گسترده و سازمان‌یافته، بر طبیعت و محیط‌زیست، سایه انداخته است. انسان سیری ناپذیرترین مخلوق جهان هستی است. جنگل را نابود می‌کند، شکاف به لایه اوزون می‌اندازد، آتش جنگ‌های ویرانگر را می‌افروزد و شگفتا که خود را سرآمد و اشرف مخلوقات هم می‌خواند! این اشرف مخلوقات، امروز به یاری هوش سیاه خود، قادر است بر همه هستی خاکستر مرگ بنشاند. ما به عنوان نویسنده کودک و نوجوان، نمی‌توانیم و نباید نسبت به محیط‌زیست کودکان امروز و فردای جهان بی‌تفاوت باشیم.»

آموزش‌وپرورش باید از هر دانش‌آموز یک محیط بان و جنگل بان و سرباز میهن بسازد
جهانگیریان افزود: «کودکان حق دارند در سرزمینی عاری از هر نوع آلودگی طبیعی و مناسبات ظالمانه اجتماعی زندگی کنند. آن‌ها باید در هوای پاک نفس بکشند و در آب و خاک پاک زندگی کنند. طبیعت، میراثی است که هر نسلی باید برای نسل‌های پس از خود از آن مراقبت و حفاظت کند. این فقط وظیفه سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیست. آموزش‌وپرورش باید از هر دانش‌آموزی، یک محیط‌ بان، یک جنگلبان، یک سرباز میهن‌پرست و یک انسان مسئول، آشنا با مهارت‌های زندگی و رفتار مدنی بسازد، اگرنه، وقت کودکان و نوجوانان را پشت نیمکت‌های مدارس تلف کرده است. نویسنده کودک و نوجوان باید باور داشته باشد که صدای همه کودکانی است که دیده و شنیده نمی‌شوند.»
سایه هیولا تلفیقی از رمان و فیلم‌نامه است
جهانگیریان درباره دشواری‌های نوشتن این رمان عنوان کرد: «سایه هیولا، تلفیقی از رمان و فیلم‌نامه است و این یکی از دشواری‌های کاربود و دارای روایت موازی صادقانه‌ای است که باید بگویم در هیچ یک از آثارم تا این اندازه در تنگنا و گره روایت گرفتار نشده بودم. رفت‌وبرگشت‌ها در دو بازه زمانی 60 تا 70 ساله، بسترسازی و تمهیدات داستانی دشواری می‌طلبد و تو دائم باید مراقب باشی تا آدم‌های داستان را در شرایط زمانی و تاریخی خودشان روایت کنی و اگر غافل بشوی، منطق داستان فرومی‌پاشد.»

نوجوانانی را می‌شناسم که بهتر از بزرگ‌سالان کتاب می‌نویسند
از عباس جهانگیریان درباره نگاهش به کودکان و نوجوانانی که این روزها اقدام به چاپ کتاب می‌کنند و درستی و غلطی این اقدام گفت: «اگر کودک و نوجوان به عصای بزرگ‌ترها کار می‌کنند و پدر یا مادر دست روی کار کودک برده‌اند، موضوع تفاوت دارد اما اکنون کودکان و نوجوانانی را می‌شناسم که کتاب‌های خوبی می‌نویسند که از بسیاری از بزرگ‌سالان کتاب‌هایشان بهتر است اما جدی گرفته نمی‌شوند. من در جشنواره مهرگان داور بودم و نزدیک به 2 هزار کتاب کودکان و نوجوانان نوشته بودند که تعداد 65 کتاب بالا آمده بود و این‌ها را داوری کردیم، به نظر من 20 نفر از این‌ها نویسنده هستند، اگر حمایت شوند.»
وی افزود: «اکنون دختری در خراسان رضوی هست به نام «اندیشه جوان» که خودش می‌نویسد و کار می‌کند، حالا ممکن است بگوییم کودک یا نوجوان دچار غرور یا زودباوری نسبت به هنر می‌شود اما به‌هرحال یک نویسنده باید خیلی مطالعه کند و بشناسد. برخی ذاتاً خلاق‌اند و به خاطر زیاد خواندن رمان، فضا را خوب می‌شناسند و اشکالی ندارد نوجوان آثار چاپ شده داشته باشد. نمایشنامه‌نویس‌های زیادی داریم که در 18 سالگی نویسنده شده‌اند. این‌ها سرمایه‌های آینده ما هستند.»