دست برتر ایران در مذاکرات

مذاکره‌کنندگان ایرانی و تیم همراه به تروئیکای اروپایی اعلام کردند که عجله‌ای برای مذاکرات ندارند و تا هر زمان که نیاز باشد برای گفتگو به‌شرط رفع همه تحریم‌ها آماده‌اند. بر اساس اخبار منتشرشده از مذاکرات، راهبرد تیم جدید ایران، آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلیس را غافلگیر کرده و خبرهایی از ورود غرب به فاز جدید پروژه هدایت مذاکرات به سمتی جز توافق نهایی منتشرشده است.

این رویکرد در حالی است که تیم مذاکره کننده کشورمان هوشمندانه مسیر دیپلماسی منطبق بر منافع ملی را دنبال کرده و اسیر فضاسازی‌های غربی نشده است.

علاوه بر این، جمهوری اسلامی به قرائت بیانیه آمریکا در جلسات اخیر واکنش تندی نشان داده و به غربی‌ها یادآور شده که واشنگتن بخشی از مذاکرات نیست و خط‌ونشان‌های این کشور را مبنی بر اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌ها در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، برنمی‌تابد.

به عبارت ساده‌تر، تأکید تیم ایرانی بر آمادگی برای ادامه مذاکرات و عدم نگرانی از طولانی‌شدن گفتگوها با کشورهای ۱+۴ در کنار نپذیرفتن حضور آمریکا در جلسات مذاکره، بیانگر آن است که رایزنی‌ها در وین، چه به نتیجه برسد و چه نرسد، برنامه اقتصادی دولت به این فرایند گره نخورده و مشکلات ناشی از تحریم از طریق ساز و کارهای داخلی و منطقه‌ای تدبیر شده است. «آیت‌الله رئیسی» و تیم اقتصادی و سیاسی دولت از روزهای نخست استقرار، هرگونه گره‌زدن مذاکرات به برجام را رد کرده و به مردم اطمینان دادند که معیشت آن‌ها فارغ از اثر فراز و فرود مذاکره‌کنندگان در وین خواهد بود.

این در حالی است که بعضی از رسانه‌های وابسته به یک جریان خاص به رئیس‌جمهور توصیه می‌کنند که بین مذاکره و اقتصاد انفکاک قائل نشوند! اما فراموش کرده‌اند که برخی از مقامات دولت قبل اساساً ادعا داشتند که «هدف از برجام اقتصادی نبود»!! به‌عبارت‌دیگر، مدعیان تضمین «امضای جان کری» و «صبح بدون تحریم» به دولت انتقاد می‌کنند که چرا می‌خواهد به‌ شرطی‌سازی اقتصاد کشور به خشم و لبخند دشمنان پایان دهد.

دولت به این جمع‌بندی قطعی رسیده که اگر ریشه اقتصاد داخلی مستحکم باشد می‌تواند در برابر تحریم‌ها مقاومت کند و به مسیر خود ادامه دهد. تحریم‌های سنگین دولت آمریکا از سال ۹۷ به این سو باعث اتخاذ این راهبرد منطقی و اساسی گردید و آثار مطلوب آن نیز در مهار تورم افسارگسیخته هویدا شده است. علاوه بر این، برخی از تحلیلگران معتقدند که بن‌بست‌نمایی از شرایط گذشته با اهداف سیاسی و انتخاباتی انجام می‌شد چراکه در سال‌هایی که ایران تحریم نبود، کمتر از ۲۰ درصد حجم مبادلات تجاری ما با اروپا و آمریکای شمالی بود و ۸۰ درصد تعاملات تجاری خارجی کشورمان با همسایگان، کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی رقم می‌خورد.

بنابراین با یک برنامه‌ریزی درست و حساب‌شده می‌توانستیم در دوران تحریم از همین ظرفیت بهره ببریم زیرا کشورهای متحد و همسایه ایران حتی در آن دوره، تمایل به تعامل با ایران داشتند. افزون بر این، اروپا و آمریکا در حال حاضر دریافتند که حربه نخ‌نما شده تحریم‌ها دیگر کارساز نیستند و حتی بعضی از کارشناسان و اتاق‌های فکر آمریکایی به مقامات کاخ سفید نسبت به فروپاشی رژیم تحریم‌ها هشدار داده‌اند. به‌این‌ترتیب که برای تحت‌فشار قرار دادن ایران، راهکار محدودیت‌های اقتصادی، دیگر مثل گذشته کارساز نیستند و خطر تحریم نهادها و شرکای تجاری آمریکا از این رهگذر افزایش‌ یافته است. این همان نکته‌ای است که «باراک اوباما» رئیس‌جمهور اسبق آمریکا به آن اذعان کرده بود.

افزون بر این، تیم مذاکره‌کننده کشورمان برای آلمان، انگلیس و فرانسه روشن کرده است که هیچ بندی از توافق را به مسائل امنیتی و موشکی گره نخواهد زد. اروپا و آمریکا اگر آن‌چنان‌که ادعا می‌کنند در مذاکره صداقت دارند و می‌خواهند به توافق با ایران دست یابند، لازم است که این مطالبه نامشروع را برای همیشه کنار بگذارند.

از نظر مذاکره‌کنندگان غربی، رفع تحریم‌ها منوط به تعهدسپاری ایران مبنی بر محدودکردن توان موشکی است و یکی از دلایل اینکه آن‌ها به رفع تحریم‌ها متعهد نیستند این است که برجام از دیدگاه آن‌ها یک پیمان امنیتی است تا اقتصادی. به‌تازگی هم کنگره آمریکا طرحی را برای تصویب در دستور کار قرار داده تا قدرت پهپادی کشورمان را محدود کند. حدود دو ماه پیش از تکاپوی کنگره آمریکا، رژیم صهیونیستی گزارشی از پیشرفت به‌اصطلاح نگران‌کننده ایران در این حوزه منتشر کرد و به دلیل نفوذ لابی صهیونیستی آیپک، این نهاد قانون‌گذاری آمریکایی پیشتاز و پیشگام طرح‌ها و لوایح تحریمی در این حوزه شده است.

ایران در حالی شرایط خود را برای رسیدن به توافق به طرف‌های مذاکره اعلام کرده که طی چند ماه گذشته شاخص‌های قدرت خود را افزایش داده و صراحتاً اعلام کرده است که برای گشایش‌های اقتصادی نیازمند توافق نیست. بنابراین، توپ در زمین اروپاست تا به آمریکایی‌ها تفهیم کنند که اگر خواهان توافق هستند باید به ایران امتیاز دهند؛ در غیر این صورت، جمهوری اسلامی به شیوه خود مشکلات و مسائل پیش‌آمده در زمینه اقتصاد و معیشت را حل و فصل خواهد کرد.

*کارشناس مسائل راهبردی و دیپلمات سابق

منبع: روزنامه حمایت