معرفی فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دفتر انتشارات و فناوری آموزشی با وظیفه اصلی مدیریت و تولید نشریات رشد از دفاتر تابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش است. این دفتر در سال ۱۳۴۱ با عنوان مرکز تهیه خواندنی‌ها برای نوسوادان تأسیس شد و وظیفه تولید و توزیع نشریات پیک را به عهده گرفت.

تاریخچه مجلات رشد

نخستین ارگان رسمی وزارت معارف با عنوان اصول تعلیمات بود که در فروردین ۱۲۹۸ در عرصه‌ فرهنگ این مرز و بوم ظاهر شد. این نشریه در سال‌های بعد به تدریج با نام‌های مجله «تعلیم و تربیت»، «ماهنامه فرهنگ» و «ماهنامه آموزش‌و‌پرورش» انتشار یافت. در سال ۱۳۴۱ نیز «دفتر انتشارات کمک آموزشی» فعالیت خود را آغاز کرد.

این مرکز، بعد از مدت‌ها مطالعه و تحقیق، از سال ۱۳۴۲ به تدریج به انتشار مجموعه نشریاتی با عنوان اصلی «پیک» و عناوین فرعی «کودک»، «نوآموز»، «نوجوان»، «جوان»، «معلم» و «خانواده» و هم‌چنین «ماهنامه آموزش و پرورش» همت گماشت. اغلب این مجله‌ها، هر پانزده روز یک‌بار در طول سال تحصیلی منتشر می‌شدند و شمارگان آن‌ها در هر شماره، در مجموع سه میلیون نسخه بود که تا حد امکان در شهرها و روستاهای سراسر کشور توزیع می‌شد. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی نام مجلات «پیک» به «رشد» تغییر کرد.

نخستین نشریه از گروه نشریات رشد، مجله «رشد معلم» بود که در مهرماه ۱۳۶۰ پا به عرصه مطبوعات کشور گذاشت. سپس رشد «دانش‌آموز» و پس از آن «رشد نوجوان» منتشر شد. طولی نکشید که علاوه بر هشت عنوان نشریه‌ای که جایگزین نشریات پیک شده بود، چندین نشریه جدید نیز به جمع این خانواده اضافه گردید. از این نشریه‌های جدید، مجله «رشد تکنولوژی آموزشی» به صورت ماهنامه بود و بقیه به صورت فصلنامه منتشر می‌‌شدند.

در سال‌های بعد، علاوه بر افزایش شمارگان مجلات رشد، عنوان نشریات نیز بر اساس نیاز مخاطبان و شرایط اجتماعی ارتقاء یافت.
اکنون عده زیادی از پژوهشگران، نویسندگان و کارشناسان مسائل آموزش و پرورش در دفتر انتشارات و فناوری آموزشی در زمینه تولید مجلات رشد به همکاری و خدمت مشغول‌اند و برای انتشار و ارائه هرچه مطلوب‌تر این مجلات می‌کوشند.

نگاهی به رشد آموزش زبان و ادب فارسی

مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی از بهار ۱۳۶۴ با عنوان «رشد آموزش ادب فارسی» فعالیت خود را آغاز کرد و نه‌تنها با اقبال و استقبال دبیران ادبیات که با خواهندگان و خوانندگان فراوان دیگر مواجه شد. از آن زمان تاکنون یعنی در طول ۳۶ سال تلاش علمی، ۱۳۴ شماره از این مجله منتشر شده است.

مخاطبان فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی دبیران ادبیات، دانشجویان رشته تربیت‌ معلم ادبیات و همه علاقه‌مندان به زبان نغز و شیرین فارسی و ادبیات بالنده و سازنده این سرزمین است.

اهداف مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی

در نخستین شماره، اهداف شش‌گانه زیر ـ جزء طرح دیدگاه صاحب‌نظران ـ مطرح شده است:

۱. رساندن اخبار ادبی به خوانندگان؛

۲. نشر بخشنامه‌ها و اقدامات وزارت آموزش‌وپرورش در زمینه زبان و ادب فارسی؛

۳. آشنا ساختن خوانندگان با سازمان‌ها، نهادها و مؤسساتی که در زمینه زبان و ادبیات فارسی فعالیت دارند؛

۴. مصاحبه با شخصیت‌های ادبی و معلمان زبان و ادبیات فارسی؛

۵. رفع مشکلات علمی معلمان زبان و ادبیات فارسی؛

۶. توضیح و تشریح مشکلات کتاب‌های درسی زبان و ادبیات فارسی؛

اما در ادامه راه مباحث و موضوعات دیگری نیز بر این اهداف افزوده شد. مانند:

۱. آشنایی با روش‌های تدریس و مهارت‌های مدیریتی درس زبان و ادبیات؛

۲. طرح تجربه‌های ارزشمند و موفق دبیران؛

۳. معرفی دبیران باتجربه و مبدع در امر آموزش؛

۴. معرفی گروه‌های آموزش فعال در حوزه ادبیات در سراسر کشور؛

۵. تعامل با مراکز فرهنگی و آموزشی؛

۶. تبیین برنامه‌ها و اسناد کلان آموزش‌وپرورش؛

۷. نقد و تحلیل کتاب‌های درسی زبان و ادبیات فارسی با بهره‌گیری از نظرگاه‌های دبیران که یاریگر مؤلفان و برنامه‌ریزان درسی در پالایش و اعتلای کتاب‌های درسی است؛

۸. طرح سروده‌های دبیران و نمونه‌های درخشان ادبی که دبیران از آن‌ها در کلاس‌های درسی و برای پرورش ذوق ادبی دانش‌آموزان بهره‌گیری می‌کند.

مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی این توفیق را داشته است که عمده مقالات آن به قلم دبیران فرهیخته، کارآزموده و دانشور است. یکی از شیوه‌های کار در این مجله بازگرداندن مقاله پس از اصلاح و پیشنهادها به نویسنده است. این شیوه کار به تربیت نویسنده و آشناسازی دبیران نوقلم به نحوه نگارش علمی و دقیق مقاله کمک می‌کند.

اگر مجال رصد مقالات دبیران در مجله فراهم شود معلوم خواهد شد که نویسندگانی که پیوند مستمر با مجله دارند در طول چند سال تا چه اندازه به پختگی و سختگی در نگارش مقاله رسیده‌اند ارتباط مستمر با نویسندگان، پیشنهاد موضوعات به آنان، ارتباط با نهادها، مؤسسات فعال، و مجموعه‌های موفق از مهم‌ترین مسائل و رویکردهای مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی است.

اعضای هیأت تحریریه

از زمان پدیدآیی مجله، شخصیت‌ها و افراد شاخص و برجسته‌ای با مجله همکاری و همدلی داشته‌اند. در نخستین شماره همکاران اعضای هیئت تحریریه عبارت بودند از:

۱. دکتر غلامعلی حداد عادل ۲. زنده‌یاد استاد احمدی بیرجندی ۳. زنده‌یاد دکتر حسین رزمجو ۴. زنده‌یاد دکتر جواد شریعت ۵. دکتر محمدجعفر یاحقی ۶. دکتر علی سلطانی گرد فرامرزی ۷. منصور استخری ۸. دکتر کامل احمدنژاد، مدیر داخلی ۹. زنده‌یاد کیومرث صابری (گل آقا). بعدها مدتی کیومرث صابری (گل آقا) و سپس دکتر روح‌الله هادی و دکتر حسین داوودی سردبیری مجله را به عهده داشتند و در طول سال‌ها حضور در مجله، مصدر خدمات ارزنده و مؤثری برای جامعة دبیران زبان و ادبیات فارسی شدند.

اعضای هیأت تحریریه کنونی

مدیرمسئول: محمدابراهیم محمدی

سردبیر: دکتر محمدرضا سنگری

مدیرداخلی: جواهر مؤذنی

هیئت تحریریه: دکتر حسین داوودی، دکتر حسین قاسم‌پور مقدم، غلامرضا عمرانی، دکتر علی‌اکبر کمالی نهاد، دکتر معصومه نجفی پازکی.

مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی با اتکال به عنایت و لطف الهی و با پشت‌گرمی نویسندگان و دبیران و همکاران روشن‌اندیش و فرهیخته همچنان در خدمت به زبان و ادبیات فارسی پویا و کوشاست و پذیرای مقالات، آثار و نقد و نظرهاست.

علاقه‌مندان می‌توانند از رایانامه مجله با نشانی adabiyatfarsi@roshdmag.ir بهره‌مند شوند و همدل و همراه و یاریگر مجله‌ای باشند که پویه‌ای صادقانه و عالمانه در شناختن و شناساندن فرهنگ و زبان و ادبیات ژرف و بارور فارسی دارد.

همچنین برای دسترسی بهتر علاقه‌مندان به رشد آموزش زبان و ادب فارسی، از تابستان ۱۴۰۰ در سایت مجلات رشد، صفحه‌ای به این مجله اختصاص داده شده است. برای مشاهده صفحه رشد آموزش زبان و ادب فارسی اینجا کلیک کنید.

دسته‌بندی مجلات رشد

مجلات رشد با زمینه آموزشی، تحلیلی و اطلاع‌رسانی تولید و در دو گروه ماهنامه‌ها (دانش‌آموزی ـ بزرگسال) و فصل‌نامه‌های تخصصی (علوم انسانی و علوم پایه و فنی) منتشر می‌شوند و در چهار دسته قابل طبقه‌بندی هستند:
الف) مجلات دانش‌آموزی
• رشد کودک (برای کودکان پیش‌دبستانی و دانش‌آموزان پایه اول دبستان)
• رشد نوآموز (برای دانش‌آموزان پایه‌های دوم و سوم دبستان)
• رشد دانش‌آموز (برای دانش‌آموزان پایه‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان)
• رشد نوجوان (برای دانش‌آموزان دوره متوسطه اول)
• رشد جوان (برای دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم)
• رشد هنرجو (برای هنرجویان دوره فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش)
• رشد برهان ریاضی متوسطه ۱ (برای دانش‌آموزان دوره آموزش متوسطه اول)
• رشد برهان ریاضی متوسطه ۲ (برای دانش‌آموزان دوره آموزش متوسطه دوم)

ب) مجلات بزرگسال
• رشد معلم
• رشد فناوری آموزشی
• رشد آموزش ابتدایی
• رشد مدرسه فردا

• رشد آموزش مشاور مدرسه

• رشد مدیریت مدرسه

ج) فصلنامه‌های علوم انسانی
• رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی
• رشد آموزش زبان و ادب فارسی
• رشد آموزش علوم اجتماعی
• رشد آموزش تاریخ

• رشد آموزش جغرافیا
• رشد آموزش هنر

• رشد ‌آموزش زبان‌های خارجی
• رشد آموزش تربیت‌بدنی
• رشد آموزش پیش‌دبستانی

• رشد آموزش خانواده
• رشد جوانه

د) فصلنامه‌های علوم پایه و فنی
• رشد آموزش علوم زمین
• رشد آموزش فیزیک
• رشد آموزش شیمی
• رشد آموزش ریاضی
• رشد آموزش زیست‌شناسی
• رشد آموزش فنی و حرفه‌ای و کار دانش