اصالت موسیقی اقوام و سازهای غربی

آنچه که به‌عنوان خلأ در بحث موسیقی نواحی به چشم می‌خورد تداوم و حمایت از این موسیقی است که باید به نحوی توسط خردمندان این حوزه انجام شود. یکی از این راه‌ها که توانسته تاحدودی کمک کند، جشنواره‌ها هستند. روند فراخوان و ثبت‌نام در جشنواره موسیقی نواحی بخصوص جشنواره چهاردهم که در حال انجام است، نشان می‌دهد که جوان‌ها از فراخوان این جشنواره استقبال خوبی کردند. این جشنواره توانسته این ارتباط را با جوان‌ها برقرار کند تا تداوم موسیقی که از پدرانشان سینه به سینه منتقل شده حفظ شود و بنظرم این انگیزه ایجاد شده است. البته جشنواره جوان هم انگیزه بسیاری در نسل جوان به وجود آورده است. اما شاید مهم‌ترین مسأله در بحث انگیزشی اهمیت دادن جامعه امروز ایران به این نوع موسیقی است. دفتر موسیقی و انجمن موسیقی گام‌های بسیار خوبی طی این سال‌ها برداشته است، اما باید این تفکر به‌صورت هم‌افزایی در ارگان‌های دیگر هم وجود داشته باشد. متأسفانه رسانه ملی حمایت جدی از موسیقی اقوام ندارد یا بهتر است بگویم در اولویتش نیست تا این موسیقی بهتر شنیده شود و انگیزه بیشتری بخصوص در نسل جوان به وجود بیاید. برای معرفی این موسیقی باید در رسانه ملی گام‌های بلندی برداشته شود.
جامعه موسیقی اقوام از شریف‌ترین مردمان سرزمین ایران هستند و متأسفانه بیماری کرونا خلل زیادی در معیشت و زندگی این بزرگان ایجاد کرده است.

از دیگر مشکلات بحث فرهنگ‌پذیری و تغییراتی است که خیلی همسو با تغییرات طبیعی سنت‌ها نیست. یکی از آن فرهنگ پذیری‌ها در موسیقی تلفیقی است که امروز خیلی شنیده می‌شود و در آن تلفیق سازهای غربی در ترکیب یا بجای سازهای موسیقی اقوام ایران قرار می‌گیرد. با این انگیزه که قرار است اینها بیشتر دیده شوند و جذاب‌تر شوند. اما به دلایل مختلف آسیب ها و خلل‌های جدی در موسیقی اقوام به‌وجود می‌آورد، چرا که در موسیقی تلفیقی معمولاً ما با تعدیل فواصل مواجه هستیم که تغییر فواصل از آن سازها با سازهای دیجیتال و تامپره به نوعی، اضمحلال به وجود می‌آورد. این فرهنگ پذیری‌ها از نسل جوان می‌خواهد که سازش را با گیتار، کاخن و... تلفیق کند بدون توجه به اینکه این سازها در اجرا از منظر بافت، فواصل، زیبایی شناسی و دیگر عناصر موسیقایی متفاوت هستند و براحتی نمی‌توانند در کنار هم قرار بگیرند. در واقع در موسیقی‌های تلفیقی آن چیزی که شالوده موسیقی قومی است مجبور است به‌ساده‌گرایی بینجامد تا بتواند خود را در ترکیب موسیقی غربی توجیه پذیر کند. فرهنگ پذیری، اصالت را که به‌عنوان معیار و زیبایی شناسی درون قومی است تغییر می‌دهد و برای آن فرهنگ آسیب جدی به حساب می‌آید.

جشنواره چهاردهم قصد دارد با تکیه بر سنت و هویت اقوام که با زبان و فرهنگ و ارزش‌های آن قوم هماهنگ است، برای نسل جوان انگیزه ایجاد کند تا به‌دنبال آثار اصیل باشند. امسال دو محور در جشنواره ایجاد کردیم تا بتوانیم تغییر و تحولات خوشایند را هم رصد کنیم. این دو محور یکی آفرینش‌های درون قومی است و دیگری آفرینش‌های بین قومی است. یعنی آفرینش‌هایی که مورد قبول روح نهفته اقوام است و توسط نوازندگان برتر آنها به وجود می‌آید. از طرفی تبادل فرهنگ موسیقایی بین شهرها آثاری به وجود آورده که بسیار دلچسب است.

*استاد دانشگاه و دبیر چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی

منبع: ایران